‘Schaf alle belastingen af’: een radicaal voorstel om de kloof tus­sen arm en rijk te verkleinen

by AntiGrease

21 comments
  1. > Vervang alle belastingen voor een heffing naar draagkracht op vermogen. Dat revolutionaire voorstel doet fiscalist Reinier Kooiman (Deloitte) in zijn boek De sterkste schouders. Want progressief is het huidige stelsel volgens hem niet. ‘Er zit nu veel jaloezie in het systeem.’

    > Belastingen zijn de zenuwen van de staat, zei de Romeinse redenaar Cicero. Zoals het zenuwstelsel onmisbaar is voor het functioneren van ons lichaam, zo zijn belastingen noodzakelijk om de staat draaiende te houden.

    > Maar hoe die belastingen werken, is tegenwoordig alleen nog te volgen voor een selecte groep fiscalisten. Wetgeving is zo complex geworden dat zelfs gespecialiseerde Kamerleden die het proces moeten controleren het geregeld niet blijken te begrijpen. Dat begrip is voorbehouden aan de fiscalisten, die een juridische of economische achtergrond hebben, en alleen elkaar serieus nemen.

    > Nederland telt 63 hoogleraren belastingrecht, het hoogste aantal per hoofd van de bevolking ter wereld. Een fiscaal wetsartikel telt al gauw vijftigduizend of zelfs honderdduizend woorden. Niet meer te volgen voor leken, waardoor technocraten het voor het zeggen hebben.

    > Dat moet anders, schrijft Reinier Kooiman, zelf fiscalist, in zijn boek De sterkste schouders. Belastingheffing moet weer democratisch worden, en de lasten moeten eerlijk worden verdeeld. ‘De wetgeving is zo complex geworden omdat politici graag fiscale prikkels uitdelen, voor elektrisch rijden bijvoorbeeld. Verder zijn er talloze regels om belastingbesparende constructies tegen te gaan, waarop er weer nieuwe constructies worden bedacht. Dat kat-en-muisspel maakt het belastingstelsel alleen maar complexer. Als het gaat om de fundamentele vraag hoe de lasten worden verdeeld, hoe we het zenuwstelsel van de staat willen inrichten, staat de samenleving nu buitenspel.’
    Belangrijk misverstand

    > Kooiman (34) is fiscalist bij Deloitte en onderzoeker en docent aan de Universiteit van Amsterdam. Hij bestudeerde voor zijn boek tien jaar lang de 13de-eeuwse belastingheffing in de snelgroeiende Italiaanse stadstaten, waaronder Bologna, Siena en Perugia. Kooiman promoveerde in 2016 op de erfbelasting – waarna hij bij Deloitte terechtkon – en kwam zodoende uit bij de invloed van het Romeinse belastingrecht.

    > De stadstaten waren een soort democratische experimenten en gingen, nadat ze de Duitse keizer hadden afgezworen, ertoe over de lasten van hun nieuwe republieken op voet van gelijkheid te verdelen. De ondergesneeuwde lessen uit die tijd over rechtvaardige belastingheffing moeten hoognodig worden afgestoft, betoogt Kooiman, nu de vermogensongelijkheid groeit.

    > “‘We hebben het systeem zo ingericht dat bestaand vermogen kan floreren, en nieuw vermogen wordt ontmoedigd'”
    – Reinier Kooiman, fiscalist en schrijver van ‘De sterkste schouders’

    > Daartoe moet eerst een belangrijk misverstand de wereld uit, stelt de fiscalist. De Nederlandse belastingen lijken progressief, maar zijn dat volgens hem niet. ‘Veel mensen denken dat de belastingen herverdelen van rijk naar arm. Dan wil rechts dat dit minder wordt, en links dat het nog meer gebeurt. Maar het is andersom. Als je naar alle belastingen kijkt, herverdeelt het stelsel juist van arm naar rijk. Dat komt doordat bestaand vermogen nu structureel wordt bevoordeeld, omdat het weinig wordt belast.’

    > De vermogensongelijkheid neemt tegelijkertijd toe omdat de minder welgestelden geen vermogen kunnen opbouwen. Hun inkomen wordt namelijk relatief zwaar belast. ‘Zonder belastingen zou de ongelijkheid dus veel kleiner zijn. Niet het kapitalisme is het probleem, maar de belastingen. En die zijn onze eigen keuze. We hebben het systeem zo ingericht dat bestaand vermogen kan floreren, en nieuw vermogen wordt ontmoedigd.’
    Eerder een huis kopen

    > Om dat ongedaan te maken, komt Kooiman met een radicaal voorstel in zijn boek, dat donderdag verschijnt: schaf alle belastingen af – van inkomstenbelasting tot de btw en van vennootschapsbelasting tot de erftaks. En vervang ze door een heffing op alle vormen van vermogen. Die heffing krijgt een vast tarief, van bijvoorbeeld 8,5 procent.
    “‘Het huidige systeem veronderstelt dat arme mensen minder goed kunnen omgaan met geld dan rijken: als we mensen aan de onderkant geld geven, kopen ze toch de Action maar leeg'”
    – Reinier Kooiman, fiscalist

    > ‘Vaak gaat het over het verhogen van belastingen om de scheefgroei aan te pakken. Maar een proportionele vermogensbelasting met een vast tarief doet veel meer tegen de ongelijkheid dan meer inkomstenbelasting. Je kunt nu zo hard werken als je wilt, maar toch moet je 40 procent belasting betalen. Dat is precies het deel dat je graag had gehad om van een huurhuis naar een koophuis te gaan, of om wat pensioen op te bouwen.’

    > ‘Jonge mensen met hoge inkomens gaan nu maar verre reizen maken naar de Malediven, omdat ze toch geen huis kunnen kopen. Tien jaar discipline om een huis te kunnen kopen of morgen een mooie reis, dan kies je voor het laatste. Maar als ze meer kunnen sparen en dat huis sneller in zicht komt, stellen ze die reis wel even uit.’

    > Economen zeggen al heel lang dat de belasting op arbeid omlaag moet en die op vermogen omhoog.
    ‘In mijn voorstel gebeurt dat: je betaalt 8,5 procent over je vermogen en dat is het. Werken gaat dus meer lonen, waardoor mensen vermogen kunnen opbouwen. Het huidige systeem veronderstelt dat arme mensen minder goed kunnen omgaan met geld dan rijken: als we mensen aan de onderkant geld geven kopen ze toch de Action maar leeg. Wat een heel elitaire gedachte is. Iemand met een laag inkomen wil ook graag zijn huurhuis uit, en wat geld op zijn spaarrekening voor als de wasmachine stukgaat. Dus de gedachte dat mensen alles gaan verbrassen als ze geen btw en inkomstenbelasting meer hoeven te betalen, lijkt me onzin.’

  2. “vermogen verstoppen is niet zo makkelijk”

    moet jij eens opletten hoe makkelijk het is als dit een wet word. Op zich ben ik met het voorstel wel eens maar lijkt mij erg lastig te implementeren. Moet wel onderzoek naar gedaan worden

  3. > op alle vormen van vermogen

    8,5 procent over je vermogen betalen. Is dat inclusief huis en pensioenpot? Spaarrekening? De garagebox verderop in de straat waar je je oldtimer hebt geparkeerd? De oldtimer? De stacaravan die je op het vakantiepark hebt staan?

    Ik denk dat dat een hoop mensen juist compleet de ellende in brengt. Stel je hebt een inkomen van €45.000 per jaar, een half afbetaalde woning van €500.000 en een pensioenpot van €300.000

    Dan mag je met dit voorstel €46.750 aan belasting betalen elk jaar. Waar ga je dat van doen?

  4. Ik geef toe dat het gevoelsmatig is, maar die manier van belasting heffen voelt voor mij veel meer als gestraft worden voor het niet uitgeven van mijn geld. Of ik even 8,5% per jaar af mag tikken van het geld wat ik nog niet uitgegeven heb (en niet achterover leunend met rentenieren binnengeharkt heb…)

    Onder de streep zal het met de cijfers die in het artikel staan niet veel meer of minder kosten dan de huidige inkomstenbelasting, maar dit komt jaarlijks terug over het *volledige* bedrag, niet de aanwas. Dus alles wat ik binnen dat jaar niet opgemaakt heb wordt opnieuw, en opnieuw, en opnieuw belast. “Jammer, nog steeds geen leven gevonden en geen geld uitgegeven, aftikken a.u.b.”

    Praktisch gezien moet dat aftikken nu ook al, maar dat gaat nu op geld wat ik nooit ontvang of zie, dus gevoelsmatig minder ‘afpakkerig’ dan “Hier heb je jezelf voor uit de naad gewerkt, mogen we even afromen wat je niet nuttig besteed hebt?”, terwijl iemand die een leven heeft en meer geld uitgeeft automatisch minder wordt belast.

    Zal een onpopulaire gedachte van mij zijn gok ik. Maar dit zou het idee van “waar de vliegende fuck werk ik voor?” alleen maar versterken. Aan de andere kant zal ik een relatief vreemde edge-case zijn, en zodoende niet relevant in de constructie.

  5. Wat een onzin allemaal.

    Belasting op vermogen is totaal niet realistisch. Voor mensen met een huis dat ze toevallig in de juiste tijd hebben gekocht zou het bijvoorbeeld betekenen dat ze misschien wel veel slechter af gaan zijn.

    Voor mensen die echt vermogen hebben is het niet moeilijk om vermogen te verstoppen. Dat is juist heel makkelijk! Het is nu al heel normaal om als je vermogen hebt om dat in bvs te zetten bijvoorbeeld en jezelf geld uit te lenen voor bijvoorbeeld een huis. Op papier een inkomen van 55k per jaar terwijl je in een huis van 5 miljoen woont.

    Ook fijn dat armen de schuld worden gegeven van dat ze arm zijn. Dat zal vast wel in veel gevallen, maar om nou te zeggen dat het geld wat deze hebben aan de action en vakanties wordt uitgegeven is toch van de zotte??

    En dan nog iets. Als je een normale baan of uitkering hebt zoals 99% van de mensen is de belastingaangifte helemaal niet ingewikkeld. Het wordt pas ingewikkeld als veel geld hebt en je belastingafdracht wil minimaliseren door diverse trucs.

  6. > Jonge mensen met hoge inkomens gaan nu maar verre reizen maken naar de Malediven, omdat ze toch geen huis kunnen kopen. Tien jaar discipline om een huis te kunnen kopen of morgen een mooie reis, dan kies je voor het laatste. Maar als ze meer kunnen sparen en dat huis sneller in zicht komt, stellen ze die reis wel even uit.

    Ik denk niet dat een continu oplopende belasting op sparen deze prikkel gaat wegnemen. Huizenprijzen stijgen gemiddeld met meer dan een bruto modaal salaris dus onder beide systemen is hier niet tegenop te sparen.

    >Maar het is tot nu nog nooit voorgesteld, zei ik. Wat ik voorstel, klinkt misschien te mooi om waar te zijn. Maar ik denk toch dat het kan. Sterker nog: ik ben ervan overtuigd.

    Dat wat historisch gezien is gedaan in Italië is nog nooit voorgesteld? En fair enough, met een minuutje googlen heb ik geen voorbeeld gevonden om álle belasting af te schaffen behalve vermogensbelasting. Wel talloze voorbeelden om inkomensbelasting te vervangen door vermogensbelasting.

  7. Waarom gooien we niet alle belasting puur op inkomen? Iedere euro die op je bankrekening bijgeschreven wordt betaal je gewoon een X percentage belasting over. Misschien ook wel trapsgewijs zodat mensen met meer inkomen ook relatief gezien meer belasting betalen.

    Je kunt beargumenteren dat dat oneerlijk is omdat rijke mensen die nu veel vermogen hebben dan daar geen belasting over hoeven te betalen, maar dat is een eenmalig iets. En renderend vermogen genereerd wel belasting want het rendement is inkomen en dat wordt belast.

    Nu ik het zo opschrijf realiseer ik me dat het waarschijnlijk veel te simplistisch gedacht is, maar is het niet toch een valide uitgangspunt om bij te starten?

  8. >Vervang alle belastingen voor een heffing naar draagkracht op vermogen.

    Dus een belasting op vermogen?

  9. Geniaal! Maar hoe gaan alle publieke voorzieningen worden bekostigd, als we alle belastingen afschaffen?

  10. Kan het niet lezen, maar over spaargeld betaal je belasting, maar niet over de boot, camper of oldtimer. Daar vind ik ook wat van.

  11. Weer een goede bijdrage van Deloitte. Wat moeten we toch blij zijn met adviseurs van dit kaliber. Volgende onderzoeken worden vast “ziekenhuizen hebben veel zieke mensen, schaf ziekenhuizen af en iedereen is beter” en “wat als we alle bossen vervangen door geldboompjes”.

  12. Als je dan toch een radicaal plan hebt doen het dan goed en ga direct voor Land tax, (Het belaste van grond bezit, en gebruik van natuurlijk grondstoffen) is al door veel economen aangeschreven als een van de beter manier van belasten.

  13. Letterlijk onmogelijk.

    Of je belast liquide vermogen (geld op de rekening) of je belast ook bezittingen.

    1. Belast je alleen liquide vermogen? Dan stoppen rijken hun geld in goederen en betalen ze nog minder dan nu.

    2. Belast je ook bezittingen? Dan moet een normaal persoon met een huis deze binnen een jaar verkopen omdat ze niet zoveel verdienen als er in het huis zit.

    Het is echt een enorm slecht en moreel slopend idee.

  14. Volgens mij zit er wel iets in. Dat je meer belasting betaalt op werk (inkomen) dan op rentenieren is natuurlijk hartstikke krom. Dus vermogensbelasting is denk ik echt geen slecht idee.

    Er moet echter wel een bepaalde drempel zijn voor wanneer je vermogensbelasting moet gaan betalen, denk ik. Je moet niet willen dat ‘normale mensen’ opeens vermogensbelasting op hun huis moeten betalen bijvoorbeeld. Vermogensbelasting vanaf een bedrag van ~€1 mln. plus (exclusief eigen woning) kan bijvoorbeeld best nuttig zijn.

    > Ja maar dan gaan de rijken weg
    Als ze weggaan moeten ze ook hun onroerende zaken verkopen of achterlaten. Breekt gelijk de markt wat open.

  15. Alle belastingen gaat niet voor een draaiende samenleving, maar als iemand met een laag loon een centje bij wil verdienen met een tweede baan in de avond ofzo mag de belasting wel even kappen.

  16. Belasting op vermogen is (als klik het goed heb begrepen) verboden. Het wordt volgens belasting wetten gezien als diefstal.

    Belasting op financieel gewin mag daarentegen gewoon worden belast. Is complex maar kan. Doe dat dan gewoon.

  17. Libertairen zijn de communisten van engrechts. Alleen is engrechts genormaliseerd dus worden dit soort clowns serieus genomen.

  18. Nu ben ik op zich ook wel voor een hoge vermogensbelasting, maar

    >‘Jonge mensen met hoge inkomens gaan nu maar verre reizen maken naar de Malediven, omdat ze toch geen huis kunnen kopen. Tien jaar discipline om een huis te kunnen kopen of morgen een mooie reis, dan kies je voor het laatste. Maar als ze meer kunnen sparen en dat huis sneller in zicht komt, stellen ze die reis wel even uit.’

    dit is natuurlijk dikke onzin. Los van het feit dat je, wat “maar” ~50k bij elkaar spaart op deze manier, zal het (als iedereen dat doet) de prijs voor huizen alleen maar verder opdrijven. Het probleem is een gebrek aan huizen.

    Verder een beetje oppervlakkig verhaal. Overigens is die Exit-tax die kort genoemd werd ook wel eens geopperd door GroenLinks in de context van bedrijven, maar dat ging ook nergens heen. Belasting heffen op kapitaal is gewoon moeilijker dan op arbeid want je wil niet mensen en/of bedrijven de afgrond in duwen.

Comments are closed.