Val kabinet leidt tot nóg langere periode van politieke instabiliteit

In januari 2021 bood het kabinet-Rutte 3 zijn ontslag aan vanwege de toeslagenaffaire. Het zou tot januari 2022 duren voordat opvolger Rutte 4 op de bordestrappen stond. Het kabinet zat er maar anderhalf jaar. In juli 2023 zaten we weer zonder functionerende regering en pas een jaar later trad kabinet-Schoof aan. Deze week werd ook dat kabinet demissionair.

Als we even vooruit rekenen: in het najaar zijn er verkiezingen en op zijn vroegst staat er dan in april/mei 2026 een nieuwe ploeg. Als je bij al die kabinetten een half jaar inwerktijd wegstreept, dan resteert er slechts anderhalf jaar actieve regering in zo’n zes jaar tijd. Deze simpel rekensom maakte ondernemersbaas Ingrid Thijssen in de Telegraaf. Verbijsterend.

Het zijn Italiaanse toestanden aan de Noordzee. Wij hebben inmiddels een omloopsnelheid van regeringen waar ze in Italië patent op hadden. Hádden, want in Rome zit al geruime tijd een stabiele regering onder leiding van Giorgia Meloni.

Van België weten we dat een demissionaire regering soms een zegen voor het land kan zijn. Politiek beleid voegt niet altijd iets goeds toe. En voor de schatkist is een stadhouderloos tijdperk vaak beter dan dat er een spilzieke regering zit. Ook de Nederlandse economie zal wel doorhobbelen onder demissionair premier Dick Schoof. Voor ons dagelijkse geluk zijn we gelukkig niet afhankelijk van Den Haag.

Stikstof is steeds groter probleem

Voor Nederland zou dit een te snelle en gemakkelijke redenering zijn. Wij zitten al een paar jaar vast in een clusterfuck van structurele problemen die om een oplossing schreeuwen. Daarvoor moet je zelfs verder terugkijken dan Rutte 4. Ook onder Rutte 3 lukte het maar niet om de stikstofproblematiek aan te pakken. Waar eerst boeren de pineut waren, remt dit inmiddels ook de woningbouw af en zitten bedrijven door juridische uitspraken zonder legale vergunning.

Het dichtgeslibde stroomnet is nog zo’n groot probleem dat al langere tijd speelt, wel enigszins wordt aangepakt, maar nog altijd niet is opgelost. Ook hier raken problemen met elkaar verknoopt. Bedrijven kunnen niet uitbreiden en woonwijken kunnen niet worden aangesloten op het stroom. Rond energie ligt er daarnaast de levensgrote vraag op tafel wie die tientallen miljarden gaat betalen voor de energietransitie. Nu al is onze energierekening buitensporig hoog.

Je kunt hier moeiteloos andere thema’s aan toevoegen: het belastingstelsel piept en kraakt, de regulering van flexwerk en zzp’ers is niet op orde, arbeidsmigratie moet worden ingedamd. Stuk voor stuk majeure onderwerpen waarvoor een stabiele regering nodig is met ministers die in staat zijn om samen te werken. Want al die problemen grijpen in elkaar.

De economie stort niet zomaar in. Maar de politieke instabiliteit en het gebrek aan duidelijkheid en daadkracht begint zijn tol te eisen. Nederland daalt op de internationale ranglijstjes. Dat wij nu bekend staan als een instabiel land met wispelturige politiek, is echt slecht nieuws. We merken de terugslag daarvan niet direct, maar vroeg of laat betalen we hier als economie een prijs voor.