Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της έχουν δεσμευτεί να αυξήσουν και να βελτιώσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, ως απάντηση στις πρωτοφανείς απειλές και προκλήσεις ασφαλείας που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη.
Αύξηση αμυντικών δαπανών στην ΕΕ
Μεταξύ 2021 και 2024, οι συνολικές αμυντικές δαπάνες των κρατών μελών αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 30%, φτάνοντας τα 326 δισ. ευρώ το 2024, δηλαδή περίπου στο 1,9% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Τα 23 κράτη μέλη που είναι και μέλη του ΝΑΤΟ δαπάνησαν το 2024 περίπου 1,99% του συνολικού ΑΕΠ τους για άμυνα, με εκτιμήσεις να φτάνει στο 2,04% το 2025.
Οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά πάνω από 100 δισ. ευρώ έως το 2027.
Επενδύσεις στον τομέα της άμυνας
Οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 17% το 2023, φτάνοντας το ιστορικό ρεκόρ των 72 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 26% των συνολικών αμυντικών δαπανών. Το 2024, οι επενδύσεις αυτές ανήλθαν σε 102 δισ. ευρώ, ή πάνω από το 30% του συνόλου.
Προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού
Το 2023, πάνω από το 80% των αμυντικών επενδύσεων (περίπου 61 δισ. ευρώ) διατέθηκε για την προμήθεια νέου εξοπλισμού. Το 2024, οι δαπάνες αυτές ξεπέρασαν τα 90 δισ. ευρώ (ποσοστό 88,2% των επενδύσεων), με ετήσια αύξηση άνω του 50%.
Έρευνα και ανάπτυξη
Οι δαπάνες στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης αυξήθηκαν σε 11 δισ. ευρώ το 2023 και σε 13 δισ. ευρώ το 2024, αντιπροσωπεύοντας σημαντική επένδυση στην καινοτομία της άμυνας.
Αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ
Το 2025 θεσπίστηκε το μέσο δράσης για την ασφάλεια στην Ευρώπη (SAFE), με δυνατότητα παροχής δανείων έως 150 δισ. ευρώ για κοινές προμήθειες και αύξηση των αμυντικών επενδύσεων.
Η ΕΕ έχει διαθέσει 16,4 δισ. ευρώ (2021-2027) μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την υποστήριξη έρευνας, στρατιωτικής κινητικότητας και βιομηχανικής παραγωγής.
Σημαντικά κονδύλια περιλαμβάνουν:
8 δισ. ευρώ για έρευνα και ανάπτυξη (Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας)
300 εκατ. ευρώ για κοινές προμήθειες
500 εκατ. ευρώ για την παραγωγή πυρομαχικών
Κύκλος εργασιών και απασχόληση στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία
Το 2023 ο κύκλος εργασιών έφτασε τα 158,8 δισ. ευρώ (+16,9% από το 2022), με αυξήσεις σε όλους τους τομείς:
Αεροναυπηγική: 64,8 δισ. € (+15,8%)
Πολεμικό ναυτικό: 37,9 δισ. € (+17,7%)
Στρατός ξηράς: 56,2 δισ. € (+17,7%)
Οι στρατιωτικές εξαγωγές ανήλθαν σε 57,4 δισ. ευρώ (+12,6%).
Η απασχόληση στον τομέα αυξήθηκε σε 581.000 θέσεις εργασίας (+8,9%), με 2.500 μικρομεσαίες επιχειρήσεις να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο.
Πόσα ξοδεύει η Ελλάδα στην άμυνα;
Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στα 5 πρώτα κράτη του ΝΑΤΟ σε ποσοστό αμυντικών δαπανών προς το ΑΕΠ, κυρίως λόγω της γεωπολιτικής της θέσης και της εύθραυστης σχέσης της με την Τουρκία.
Το 2024, η Ελλάδα δαπάνησε περίπου το 3,1% του ΑΕΠ της, ή 6,2 δισ. ευρώ για άμυνα.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι η χώρα προτίθεται να δαπανήσει 25 δισ. ευρώ για τα επόμενα 12 χρόνια για την ενίσχυση της άμυνας.
Σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2025, προβλέπονται 6,13 δισ. ευρώ σε αμυντικές δαπάνες (ελαφρά αύξηση σε σχέση με το 2024).
Οι πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα το 2025 αναμένονται στα 2,49 δισ. ευρώ (από 2,42 δισ. το 2024).
Η αξία των παραλαβών σε αμυντικό υλικό το 2024 έφτασε τα 896 εκατ. ευρώ, ενώ το 2025 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 1,64 δισ. ευρώ.