Op donderdag 3 juli stemt de Tweede Kamer over strengere asielwetten, waaronder het strafbaar stellen van illegaliteit. Mensen die hier illegaal verblijven riskeren een halfjaar gevangenisstraf en ook mensen of organisaties die hun helpen kunnen vervolgd worden. De Tweede Kamer steunde de wetswijziging op dinsdag, maar er is twijfel over een meerderheid voor de asielwetten, vooral omdat NSC aarzelt. Als de Tweede Kamer instemt, moet ook de Eerste Kamer goedkeuring geven. Het CDA heeft alleen al aangegeven tegen te stemmen, wat de kans op een meerderheid verkleint.
Het wetsvoorstel veroorzaakt woede bij organisaties voor ongedocumenteerden. De Pauluskerk in Rotterdam uitte op LinkedIn haar zorgen: medewerkers en vrijwilligers riskeren strafvervolging voor hun hulp aan mensen zonder verblijfsvergunning.
Simon Ceulemans, raadslid voor Leefbaar Rotterdam, steunt het strafbaar stellen van illegaliteit en hulp aan illegalen in Nederland. Hij ziet illegaliteit als een groot probleem dat leidt tot criminaliteit en uitbuiting. Volgens Ceulemans moeten mensen die geen verblijfsvergunning krijgen, terugkeren naar hun land van herkomst. GroenLinks-raadslid Melody Deldjou Fard uit Utrecht is het hier niet mee eens en benadrukt dat veel mensen die hier illegaal verblijven vluchten voor oorlog en geweld. Ze pleit voor ondersteuning en humane opvang, en hekelt het strafbaar stellen van hulp aan illegalen, wat volgens haar de morele ondergrens van Nederland verlaagt.
Dit is de situatieTweede Kamer stemt over strafbaar maken van illegaliteit
De Tweede Kamer zou vandaag moeten stemmen over strengere asielwetten. Er staat onder andere in dat illegaal verblijf in Nederland strafbaar moet worden. Het strafbaar stellen van illegaliteit betekent dat mensen die illegaal in Nederland zijn zes maanden opgesloten kunnen worden in de gevangenis. Ook mensen die onderdak geven of hulp bieden aan mensen zonder papieren kunnen vervolgd worden.
Wanneer ben je illegaal?pijltje naar beneden
Iemand die illegaal in Nederland is, wordt ook wel illegale vreemdeling genoemd. Diegene heeft geen geldige verblijfsvergunning en is dus zonder toestemming in Nederland. Een andere term voor illegale vreemdelingen is ongedocumenteerden. Veel mensen die illegaal in Nederland zijn proberen onder de radar te blijven en niet op te vallen. Op dit moment loop je als illegale vreemdeling het risico om opgepakt en uitgezet te worden. Met de wetswijziging kan je dus ook in de gevangenis terecht komen.
De Tweede Kamer stemde dinsdag voor een wetswijziging die illegaliteit strafbaar maakt. Vandaag stemt de Kamer over de nieuwe asielwetten, waar deze wetswijziging in staat. Eerder leek er een meerderheid voor te gaan stemmen. Maar NSC worstelt nog met wat te doen en als NSC tegenstemt is er geen meerderheid.
Stemt de Tweede Kamer toch voor, dan moet ook de Eerste Kamer nog akkoord gaan. En daar lijkt geen meerderheid te zijn, omdat gisteren het CDA aankondigde geen steun te zullen geven aan de nieuwe asielwetten. Ook SGP worstelt er mee en sluit een tegenstem niet uit.
Hulporganisaties boos
Het mogelijk strafbaar maken van illegaliteit en het helpen van mensen die illegaal in Nederland zijn, zorgt voor woede en onrust bij organisaties die zich inzetten voor ongedocumenteerden. De Pauluskerk in Rotterdam liet op LinkedIn weten: “Nog even, en dan zijn al onze medewerkers en vrijwilligers strafbaar. Waarom? Omdat wij hulp bieden aan mensen zonder verblijfsvergunning. […] Verblijfsvergunning of niet, ieder mens verdient hulp.” De kerk schrijft door te gaan met haar hulp “kwetsbare mensen”. En eindigt haar bericht met de volgende woorden: “Laat ze maar komen [de handhavers, red.]. Wij staan hier. We kunnen niet anders.”
Dit is de discussieMoet illegaliteit strafbaar worden?
Simon Ceulemans, raadslid voor Leefbaar Rotterdam, vindt het een uitstekende stap dat het strafbaar wordt om illegaal te verblijven in Nederland, zegt hij bij Dit is de Dag (EO).
“Illegaliteit is een groot probleem in Nederland en het gaat om een grote groep illegalen. Het is aan niemand uit te leggen dat het tot de dag van vandaag niet strafbaar is. Het strafbaar stellen ervan is wat ons betreft het repareren van een oude fout in de wet.”
Hij vindt dat het asiel- en migratiebeleid in Nederland veel te royaal is en dat mensen gewoon moeten terugkeren als zij te horen krijgen dat ze niet mogen blijven.
“Veel mensen mogen hier al blijven. In dit geval gaat het om mensen die te horen gekregen hebben dat ze niet in Nederland mogen zijn. Het minste wat je dan kunt verwachten is dat zij ook daadwerkelijk terugkeren. Dat gebeurt in de praktijk niet en dat leidt tot grote problemen, die we ook in Rotterdam ervaren. Dat leidt tot uitbuiting van mensen zelf en criminaliteit. Ook leidt het tot een sfeer van wetteloosheid.”
Volgens het asielwetsvoorstel wordt het voor mensen en organisaties ook strafbaar om hulp te bieden aan illegalen. Dat komt door een wijziging die de PVV heeft voorgesteld en waar voldoende steun voor is. Een logisch vervolg op het strafbaar stellen van illegaliteit, vindt Ceulemans.
“Het wetboek van strafrecht bepaalt dat je niet mee mag doen aan strafbare feiten. Dus als illegaliteit strafbaar is en jij gaat dat actief faciliteren door bijvoorbeeld iemand alsnog onderdak te bieden zodat iemand alsnog in Nederland kan blijven, dan werk je mee aan een strafbaar feit. Wat mij betreft is het heel logisch dat dat ook strafbaar wordt.”
Iemand die er heel anders in staat, is GroenLinks-raadslid Melody Deldjou Fard uit Utrecht. We moeten mensen die illegaal in Nederland verblijven steunen en niet de rug toekeren, vindt ze.
“Het gaat hier over mensen die vluchten voor oorlog en geweld. Zij verdienen onderdak. We moeten hen niet op straat zetten en al helemaal niet gaan criminaliseren en tot illegalen benoemen. Onderzoeken laten zien dat een groot deel van deze mensen alsnog een verblijfsstatus krijgt als ze nog een keer de tijd hebben gehad om een procedure aan te gaan. Wij willen niet onschuldige mensen terugsturen naar het land van herkomst waar hun leven in gevaar is.”
Een sfeer van criminaliteit en uitbuiting rondom illegale mensen ontstaat, zoals Ceulemans noemt, herkent Deldjou Fard niet in Utrecht.
“Als we deze mensen goed opvangen, dan gebeurt dat niet. In Utrecht zorgen wij dat er goede opvang is en dat mensen bed, bad en brood krijgen. Zodat ze een veilige basis hebben. We bestempelen ze ook niet als illegaal, dat doet zoveel met mensen. Deze mensen vluchten voor oorlog en geweld en verdienen een humane opvang en een goede procedure. Niet altijd gaan die procedures zoals het hoort en daarvoor verdienen ze ook een tweede kans.”
Wat is de bed-bad-broodregeling?pijltje naar beneden
De bed-bad-broodregeling is een noodregeling voor uitgeprocedeerde asielzoekers in Nederland. Deze regeling zorgt ervoor dat mensen die geen verblijfsvergunning meer hebben, toch tijdelijk onderdak, eten en toegang tot sanitaire voorzieningen krijgen.
Het doel is om hen op een humane manier op te vangen totdat ze het land kunnen verlaten of hun situatie op een andere manier geregeld wordt. Gemeenten bieden vaak deze opvang aan, maar de regeling is alleen bedoeld voor basisvoorzieningen, zonder langdurige verblijfsrechten.
Vorig jaar besloot het kabinet te stoppen met deze regeling. In onder meer Rotterdam is deze vorm van opvang nu gestopt. Maar verschillende steden, zoals Amsterdam en Utrecht, gaan er wel mee door.
Ook hekelt ze het feit dat hulp aan illegalen volgens het wetsvoorstel ook strafbaar wordt. Daarmee zakken we als Nederland diep door de morele ondergrens, vindt Deldjou Fard.
“Het is schrikbarend en schaamteloos dat dit amendement is aangenomen. Ik zie dat het voor ophef zorgt onder mensen zonder papieren, maar ook voor veel mensen die in de organisaties werken. Worden zij straks ook tot crimineel gemaakt omdat ze hun medemens willen helpen? Ook als Nederlandse burger voel ik dat mijn menselijkheid wordt weggenomen, want ik wil graag een mens in nood kunnen helpen.”
Hoe voel jij je na het lezen van dit artikel? En wil je nog iets kwijt?
scherm sluiten
Meer weten?Luister naar Dit is de Dag
In Dit is de Dag (EO) gaat Margje Fikse verder over dit onderwerp in gesprek. Beluister de uitzending hieronder als podcast.
Luister jij liever via een ander kanaal? Klik hier om het gesprek af te spelen op jouw favoriete podcast-app.
Dit maakten we ook