GEOGRAFIA HISTORYCZNA – PODLASIE. Czy Podlasie w ogóle istnieje? To pytanie może brzmieć absurdalnie, ale przez wieki historycy, geografowie i politycy spierali się o jego granice i tożsamość. Jedni uważali je za część Mazowsza, inni za fragment Rusi, jeszcze inni widzieli w nim „przedpole Litwy”. Nawet sama nazwa jest dyskusyjna. Jedna z popularniejszych teorii mówi, że pochodzi od słowa „las”, wskazując na krainę puszcz i borów. Inna, bardziej intrygująca, od frazy „pod Lachem”, co oznacza „ziemia przy Lachach”, czyli przy Polakach. Ta druga interpretacja odsłania istotę Podlasia – odwiecznego pogranicza, gdzie stykały się światy polski, ruski, litewski, tatarski i żydowski, a w tle tych spotkań toczyły się dzieje wielkiej historii Europy Wschodniej.
Obszar ten należy do najstarszych zasiedlonych regionów Polski. Ślady obecności człowieka sięgają paleolitu, a w dolinach Bugu, Narwi i Biebrzy odkryto ślady neolitycznych osad i kurhanów. W epoce żelaza pojawiły się tu plemiona bałtyjskie i słowiańskie, a na północy – Jaćwingowie, wojowniczy lud, który aż do XIII wieku opierał się chrystianizacji i ekspansji sąsiadów. To oni nadawali ton w tej części Europy, zanim zniknęli w wyniku podbojów Zakonu Krzyżackiego i książąt litewskich. Na południu rozwijały się osady związane z kulturą wschodniosłowiańską – widać wpływy Rusi Kijowskiej, a na zachodzie wkraczały elementy mazowieckie. Już wtedy Podlasie było strefą przejściową – etniczną i językową.
Wczesne średniowiecze przyniosło intensyfikację osadnictwa. Powstały pierwsze grody obronne w strategicznych punktach – nad Bugiem, Narwią, Biebrzą. Drohiczyn, Bielsk, Suraż, Łomża – te nazwy przewijają się w źródłach od XI–XII wieku. Drohiczyn wyrastał na lokalny ośrodek handlowy, a jego znaczenie wzrosło, gdy leżał na szlaku między Mazowszem a Rusią. Jednak w XIII wieku te ziemie stały się areną dramatycznych walk. Mazowsze próbowało rozszerzyć swoje wpływy, książęta ruscy bronili własnych, a Jaćwingowie organizowali najazdy. #Podlasie #geografiahistoryczna #pogranicze #Jaćwingowie #WielkieKsięstwoLitewskie #UniaLubelska #Mazowsze #drobnaSzlachta #TatarskieŚlady #Kruszyniany #Bohoniki #ŻydowskaHistoria #Wizna
by HistoricaDayAfterDay