Als kind wilde ze al verhalen vertellen, maar ze kon nog niet schrijven. ‘Poppetjes tekenen kon ik wel, dus werd tekenen het medium waar ik handig in werd.’
1. Welke kunstenaar(s)/maker(s) vind je tof? Waarom?
‘Toen ik een jaar of 16 was, zag ik de film Amélie, van regisseur Jean-Pierre Jeunet, voor het eerst. Voor mij was zijn manier van een verhaal vertellen compleet nieuw. Het leerde me dat niet alles volgens opgelegde regels hoeft. Ik voelde me verbonden met de blik van de filmmaker. De manier waarop het verhaal is opgebouwd, dat het om een vrouw draait en de overweldigende kleuren die hij gebruikt. Het gaf me houvast: zo kan het ook.
Ik kom uit een gezin waarin kunst en creatie geen rol speelde. Daardoor voelde ik me altijd een vreemde eend in de bijt met mijn voorliefde voor tekenen en schrijven. Ik denk dat ik daarom altijd op zoek ben naar makers die op een bepaalde golflengte zitten, want dat maakt ruimte voor mensen zoals ik.
Ik waardeer makers die niet bang zijn zichzelf te laten zien in hun werk en af durven te wijken van de gebaande paden. Kae Tempest is daar een voorbeeld van, maar ook Susan Sontag, Virginia Woolf en comedian Sarah Millican. Zij weten mensen voor zich winnen, omdat ze zo schaamteloos zichzelf zijn.’
2. Welke muziek luister je graag?
‘Muziek kan me enorm meevoeren, daarom luister ik er grappig genoeg weinig naar. Als ik muziek hoor, zie ik automatisch beelden voor me. Daarom luister ik geen muziek wanneer ik voor klanten aan het werk ben.
Als ik autonoom werk maak, kan muziek me wel helpen. Laatst had ik een expositie waarvoor ik een aantal zeer grote doeken heb gemaakt. Tijdens het schilderen luisterde ik naar de muziek van Joep Beving. Zijn muziek zorgde dat ik gefocust bleef en het was precies de juiste toon om dat wat ik in mijn hoofd had op het doek te krijgen.
Verder vind ik het fijn om af en toe platen te draaien. Het feit dat het een fysieke activiteit is, vind ik leuk. Via Spotify kun je zo makkelijk muziek opzetten. Ik vind het fijner om na te denken over welke plaat ik wil horen. Ik kies er een uit, bekijk de cover en welke liedjes erop staan. Daarna ga ik in mijn grote, gele Ikea-stoel zitten en bewust luisteren naar de muzieklijnen en teksten.
Ik luister graag naar Philip Glass en de laatste tijd ook naar Jacob Collier en Aurora. Als ik Drenthe mis, luister ik naar Daniël Lohues. De teksten van Eefje de Visser en Kae Tempest vind ik ook mooi. Dat soort muziek wakkert allerlei gevoelens aan en kan me inspireren.’
Marloes de Vries: ‘Ik ben een voorstander van autonomie en jezelf ontplooien, maar als ik om me heen kijk, zie ik dat we elkaar de laatste jaren aan het verliezen zijn..’ – Fotocredit: Daniël Martinus / ProPhotos
3. Welk boek heeft een blijvende indruk op je gemaakt?
‘Het boek On Connection van Kae Tempest raad ik iedereen aan. Het raakte me en als ik eraan denk voel ik dat nog steeds. Het is een soort essay, maar dan heel poëtisch geschreven, over hoe we de verbinding met elkaar aan het verliezen zijn en over hoe creativiteit, in welke vorm dan ook, ons aan elkaar kan koppelen. Ik voelde me gezien door dit boek.
Ik ben een voorstander van autonomie en jezelf ontplooien, maar als ik om me heen kijk, zie ik dat we elkaar de laatste jaren aan het verliezen zijn. We slaan een beetje door in de persoonlijke autonomie. We moeten elkaar vast blijven houden en met elkaar in verbinding blijven staan.
Ik heb soms moeite met communiceren, omdat ik niet goed duidelijk kan maken wat ik bedoel. Maar geef me een pen en papier en ik schrijf het voor je op. Als je tegenover elkaar staat, kun je makkelijk denken: jij bent niet hetzelfde als ik. Maar wanneer je iemands tekst leest, of kunst bekijkt, sta je wat verder van de maker af en is het eenvoudiger om te denken: hé, dat herken ik, dat voel ik ook zo. Tempest beschrijft hoe creativiteit een middel is om elkaar te begrijpen, om te verbinden en empathie te creëren. Ik geloof sterk dat kunst een brug is tussen mensen.’
4. Welke plek inspireert jou?
‘Vooral het noorden van Engeland. Sinds ik me kan herinneren heb ik het gevoel niet op mijn plek te zijn in Nederland. Toen ik als klein meisje beelden van Engeland zag, voelde ik sterk dat ik daar heen moest. Op mijn achttiende ging ik naar Londen, maar dat was totaal niet mijn ding. Toen heb ik koppig gezegd nooit meer terug te gaan. Het was alsof mijn hart gebroken was.
Toen ik begin twintig was, ging ik toch terug. Ik ging voor een cursus naar Cambridge en zag daar prachtige, glooiende heuvels. Het was er rustig, ik hoorde de natuur harder. Het geluid van de wind, de dieren in de verte; er daalde een overweldigende rust over me heen. Ik houd van het gelaagde landschap in Engeland. Ik kan als een klein kind fantaseren over wat er achter de heuvels zou kunnen zitten.
Als ik daar ben, doe ik helemaal niets. Ik zorg er tegenwoordig voor dat ik niet hoef te werken. Een paar jaar geleden ging ik er voor drie maanden naartoe. Ik had de regel om in de ochtend te werken en in de middag vrij te zijn, maar ik merk dat ik altijd lang in de werkmodus blijf staan. Het is voor mij of helemaal uit, of helemaal aan. Ik zou willen dat het meer een draaiknop was, een beetje aan, een beetje uit, maar ik kan die juiste frequentie nog niet vinden. Daarom doe ik sinds een paar jaar helemaal niets: werken doe ik in Nederland, leven in Engeland.
Dit jaar ben ik er niet zo vaak. Drie keer maar. En ook niet zo lang. Meestal ben ik er ieder jaar zo’n twee á drie maanden, verspreid over een aantal reizen. Ik kan daar hele dagen liggen lezen op de bank, en rondjes lopen door het stadje waar ik verblijf. Ik krijg de meeste en beste ideeën als ik vrij heb, maar grappig genoeg teken ik daar weinig. Maar als ik teken, doe ik het met plezier, omdat het niet móet.’
5. Welk idee heeft jouw denken veranderd?
‘Ik heb altijd gedacht dat het leven bedoeld was om hard te werken. Zolang ik me nuttig maakte, kon ik verantwoorden waarom ik op aarde rondliep. Ik heb twee keer een burn-out gehad. Als kind was ik al gevoelig en huilde snel als ik overprikkeld was. Altijd kreeg ik te horen: Marloes, doe eens normaal. Maar daarmee word je telkens over je eigen grens geduwd. Eind 2023 kreeg ik de diagnose autisme. Dat heeft er voor mij voor gezorgd dat ik wat milder naar mezelf kan zijn.
In diezelfde periode was mijn gezondheid compleet gecrasht. Ik had darmproblemen, enorm veel migraine, mijn hele lijf deed pijn. Ik had al jaren last van hielspoor, maar toen ik drie maanden in Engeland verbleef, was het weg. Toen realiseerde ik me: als ik aardiger ben voor mezelf, heeft mijn lijf daar baat bij.
Nu ik opgekrabbeld ben, vind ik leven belangrijker. Ik word er niet gelukkiger van altijd maar te werken. In mijn werkkamer heb ik diverse post-it’s hangen met kleine reminders voor mezelf. Op dit moment hangt er bijvoorbeeld een met ‘Later is te laat’. Ik wil het leven niet uitstellen tot mijn pensioen. Je hebt niet de garantie dat je 70 wordt, het is nú tijd om te leven. Ik zeg nog steeds vaak: ‘Dat doe ik later wel’, maar ik denk vaker: hoezo?
Het is ons aangepraat dat we eerst het nare werk moeten doen, voordat we iets leuks mogen doen. Net zoals je eerst je groenten op moet eten, voordat je een toetje mag. Ik ben daar niet van. Ik eet eerst mijn toetje. In de ochtend probeer ik tegenwoordig ook eerst iets leuks voor mezelf te doen. Op die manier leert mijn hoofd: ik ben de eerste prioriteit. Je zet jezelf letterlijk op één. Ik heb altijd geleerd eerst in andermans noden te voorzien. Als er nog wat tijd over is -wat nooit zo is- ben ik aan de beurt. Nu leer ik: als ik goed voor mezelf zorg, kan ik ook beter voor anderen zorgen.’
Dit artikel verscheen eerder in het Nederlands Dagblad.
Waardeer dit artikel!Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door de auteur een bijdrage te geven. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.