Voor de Molukse gemeenschap in Breda was het zaterdag een feestelijke dag: 62 oud-militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) hebben postuum een onderscheiding gekregen. Het is bedoeld als eerbetoon en waardering voor deze vergeten groep.
Het gebeurt vaker dat oud-militairen van het KNIL postuum worden geëerd. Dat het nu zo’n grote groep is, is te danken aan de inspanningen van de Initiatiefgroep Eerbetoon Molukse KNIL-Militairen Breda. Zij zijn de nakomelingen van Molukse soldaten, die in 1950 halsoverkop hun land moesten verlaten nadat Nederland de onafhankelijkheid van Indonesië had erkend.
Hoe zijn de Molukkers in Nederland terechtgekomen?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vochten de KNIL-militairen samen met de Nederlandse krijgsmacht tegen de Japanse bezetting. Na de oorlog, tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd, waren ze onderdeel van de Nederlandse troepen die streden tegen de Indonesische onafhankelijkheidsstrijders.
Toen Nederland uiteindelijk de onafhankelijkheid van Indonesië erkende, werden de KNIL-militairen naar Nederland geëvacueerd. De bedoeling was dat ze later zouden terugkeren, maar in de jaren 60 werd duidelijk dat dit nooit zou gebeuren.
Deze gebroken belofte leidde tot jaren van spanning tussen de Molukkers en de Nederlandse overheid. Het zou zelfs eindigen in de jaren 70 met een reeks geruchtmakende gijzelingsacties die het land op scherp zetten.
Een van de Molukkers die zaterdag een onderscheiding in ontvangst mocht nemen is Panoes Salampessy. Zijn vader vocht in het Molukse leger en Panoes werd na aankomst van zijn familie in Nederland geboren in een concentratiekamp. Zijn vader vertelde niet veel over zijn ervaringen, maar de vernederingen voelden als een dolksteek in zijn rug, zo vertelde hij eerder tegen Omroep Brabant.
Zaterdagmiddag ontving Panoes namens zijn vader het Ereteken voor Orde en Vrede. “Hij wordt nu officieel erkend als militair oorlogsveteraan. Het enige waar hij altijd zo naar verlangde”, zei Panoes. “Jammer dat hij het zelf niet meer mee kan maken. Maar beter te laat dan nooit.”
Monument en eerherstel
Vorig jaar kreeg de initiatiefgroep voor het eerst erkenning. De gemeente Breda nam de grafrechten over van de KNIL-militairen die in Breda begraven zijn. Er kwamen naamborden en in Park Valkenburg werd een monument neergezet met daarop een tekst die refereert aan de gebroken belofte over de terugkeer.
De groep ging ook aan de slag met eerherstel voor de militairen, die nooit onderscheiden waren voor hun inzet. Zo lukte het met hulp van het ministerie van Defensie om voor 62 van hen de gegevens van hun diensttijd opnieuw bij elkaar te brengen.
