Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Η τραγωδία στη Γάζα έφτασε στο αποκορύφωμά της με τη νέα επιχείρηση του Ισραηλινού στρατού για την ολοκληρωτική κατάληψη της πόλεως της Γάζας, όπου εκτιμάται ότι βρίσκεται το τελευταίο μάχιμο μέρος της Χαμάς και οι επιζώντες όμηροι.
Οι προσπάθειες για εκεχειρία και ανακοπή περαιτέρω κλιμακώσεως δεν ευοδώνονται, γιατί η Χαμάς δεν συμφωνεί να ελευθερώσει όλους τους ομήρους, όπως προαπαιτούν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ. Η στάση αυτή της Χαμάς είναι παράλογη, εάν λάβει κανείς υπ’ όψιν ότι η άλλη πλευρά τη χρησιμοποιεί για να δικαιολογήσει τη δική της στάση, που δεν περιορίζεται, ασφαλώς, στην απελευθέρωση των ομήρων.
Η παρεμβολή, προσφάτως, του Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Αμπάς και η έκκλησή του προς τη Χαμάς να καταθέσει τα όπλα στην Παλαιστινιακή Αρχή και να ελευθερώσει τους ομήρους ήρθε με την ευκαιρία της Γενικής Συνελεύσεως του ΟΗΕ και ως στήριξη στην πρωτοβουλία μεγάλων χωρών, όπως η Γαλλία και η Μ. Βρετανία, να προχωρήσουν σε αναγνώριση Παλαιστινιακού κράτους. Οι χώρες αυτές, όπως και οι άλλες που συντάσσονται με την ίδια πολιτική, θέτουν ως προϋπόθεση την καταδίκη της Χαμάς και την εγγύηση ότι η τελευταία δεν θα διαδραματίσει κανέναν ρόλο στο αναγνωριζόμενο Παλαιστινιακό κράτος.
Η δημιουργία, βεβαίως, του επαγγελλόμενου Παλαιστινιακού κράτους δεν εξαντλείται με τη διπλωματική του αναγνώριση, όσο σημαντική και αν είναι αυτή. Η δημιουργία κράτους προϋποθέτει τρεις παράγοντες: πληθυσμό, έδαφος και αντιπροσωπευτική κυβέρνηση. Για τους Παλαιστινίους υπάρχει προς το παρόν ο πληθυσμός. Το έδαφος κατέχεται από το Ισραήλ και η Χαμάς δεν αναγνωρίζεται ως κυβέρνηση, ούτε, κατ’ αρχήν, γίνεται αποδεκτή ως παράγων της λύσεως. Το γεγονός, επίσης, ότι οι ΗΠΑ αποδοκιμάζουν την πολιτική αυτή, διατηρούν πλήρως την υποστήριξή τους στο Ισραήλ και θεωρούν ότι η σπουδή για αναγνώριση Παλαιστινιακού κράτους δικαιώνει τις «φρικαλεότητες» της Χαμάς είναι ένας παράγων που λειτουργεί αντισταθμιστικά στην πίεση που ασκεί η αναγνώριση Παλαιστινιακού κράτους από μεγάλο αριθμό χωρών.
Η επιστροφή, μέσα από μια νέα τραγωδία, στην ιδέα των δύο κρατών για τη λύση του Παλαιστινιακού προβλήματος δείχνει το κόστος που είχε η σταδιακή εγκατάλειψη της ιδέας αυτής από την επικράτηση, ένθεν και ένθεν, ακραίων αντίθετων φωνών. Τραγική ήταν ιδίως η επικράτηση της Χαμάς στη Γάζα, που συνοδεύθηκε από μαζικές εκτελέσεις στελεχών της Φατάχ, της απελευθερωτικής οργανώσεως του Αραφάτ.
Η Χαμάς επανέφερε την παλαιά γραμμή της καταστροφής του Ισραήλ, με Ισλαμιστικό μάλιστα περιτύλιγμα, και αναζήτησε στρατηγικές συμμαχίες, πέρα από τον Αραβικό κόσμο, στο ριζοσπαστικό Ιράν, παρά το γεγονός ότι το τελευταίο ήταν Σιιτικό και είχε στενές σχέσεις με τη Χεσμπολάχ του Λιβάνου.
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, με πρωταγωνιστές ακραίες οργανώσεις του Σουνιτικού Ισλάμ, περιθωριοποίησε το Μεσανατολικό ως διεθνές θέμα. Η προοπτική να υπογραφούν μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας συμφωνίες στρατηγικής συνεργασίας, στο πνεύμα των λεγομένων Συμφωνιών του Αβραάμ, που είχε προωθήσει στην πρώτη θητεία του ο Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ, λειτούργησε ως καταλύτης για τη μεγάλη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου, δύο χρόνια πριν.
Η επίθεση αυτή ήταν αναμενόμενο ότι θα είχε πολύ σκληρή απάντηση ως στρατηγικό στόχο την εξάλειψη της Χαμάς και όχι μόνον. Το γεγονός ότι δεν προέκυψε μια άλλη πολιτική δύναμη, που θα εκπροσωπούσε τους Παλαιστινίους και ότι φάνηκε αδύναμη η Παλαιστινιακή Αρχή να αναλάβει την εξουσία και στη Γάζα και να την εκπροσωπήσει πολιτικά, κατέστησε την κατάσταση άκρως αδιέξοδη και ενίσχυσε τις ακραίες δυνάμεις στο Ισραήλ, που ζητούσαν πλέον μια πιο ριζοσπαστική εκκαθάριση στη Γάζα, που θα απέκλειε και τη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους.
Το αδιέξοδο αυτό δημιουργεί μεγάλους κινδύνους, γιατί εξωθεί σε γεωστρατηγικές ανακατατάξεις και δημιουργεί προσφορότερο έδαφος για τις Τουρκικές επιδιώξεις στην περιοχή. Ένα δείγμα αυτών των μετακινήσεων είναι η νέα προσέγγιση της Αιγύπτου με την Άγκυρα. Η Αίγυπτος φοβάται ότι η αδυσώπητη πίεση που ασκεί το Ισραήλ στη Γάζα θα οδηγήσει μάζες Παλαιστινίων στο Σινά και σπεύδει να στείλει εκεί στρατό για να το εμποδίσει. Η Αιγυπτιακή ενέργεια αντιμετωπίζεται από το Ισραήλ ως παραβίαση των Συμφωνιών του 1979, με βάση τις οποίες επεστράφη το Σινά στην Αίγυπτο. Ένα άλλο δείγμα είναι η υπογραφή στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ Πακιστάν και Σαουδικής Αραβίας. Το Πακιστάν είναι στρατηγικός σύμμαχος της Άγκυρας.
Η Ελλάδα επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και από κάθε αναδιάταξη ισορροπιών, ιδίως αυτών που ευνοούν την Άγκυρα. Πρέπει όμως να είναι σαφές γι’ αυτήν, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τουρκικές επιβουλές, ότι δεν έχει περιθώριο να αποκλίνει από πολιτικές που δίνουν προτεραιότητα στην εθνική της ασφάλεια και σε γεωστρατηγικές συμμαχίες που τη στηρίζουν. Οι στρατηγικές σχέσεις της Ελλάδος και της Κύπρου με το Ισραήλ δεν στρέφονται κατά των Παλαιστινίων. Έχουν ως στόχο την Άγκυρα και τις επιθετικές πολιτικές της κατά της Κύπρου και της Ελλάδος.
