Olga Malinkiewicz zdradza kulisy wojny o Saule. “Wpadłam w spiralę”

Takie, że technologia została wyhamowana. Że pożyczki dla spółki nie były wypłacane zgodnie z umowami. Że doszło do celowego przejęcia kontroli nad spółką. Pożyczka zaciągnięta w czerwcu 2023 r., która miała uruchomić dla nas środki z NFOŚiGW [Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej — red.], nie została wypłacona na czas. Jednocześnie weszły w życie zmiany statutowe, dające radzie nadzorczej możliwość blokowania zarządu.

Od razu wystąpiłam o wypłacenie pierwszej transzy w wysokości 13 mln zł. Tak to było zapisane w umowie. Jednak pani Ania Szymańska Piper z DC24 powiedziała, że muszą zweryfikować nasz budżet. Już to było bzdurą, bo ten budżet był już weryfikowany, był załącznikiem do naszej umowy pożyczki. A wcześniej byliśmy poddawani ośmiomiesięcznemu audytowi.

I co się stało z tym pani wnioskiem o 13 mln zł?

Nasza rada nadzorcza, w której zasiadał już Dawid Zieliński i jego współpracownik Michał Gondek, uznała, że budżet jest bezzasadny i z 13 mln zł dostanę 1,3 mln zł. Czyli 10 proc. kwoty. Wtedy już wiedziałam, że jest źle. Praktycznie przestałam zajmować się rozwojem technologii, a zaczęłam zajmować się użeraniem z nimi o każdy grosz.

Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo
“Wspólnicy dostali telefon, że mają odejść. I odeszli”

Jak rozumiem, problemem było nieterminowe wypłacenie pożyczki?

Nie tylko nieterminowe. Z umówionych 40 mln zł wypłacili nam mniej niż połowę. Reszty nigdy nie zobaczyliśmy. Pół roku opóźnienia w spółce technologicznej to jest katastrofa. To był gwóźdź do trumny. Jeszcze w styczniu 2024 r. zwróciłam się o wypłatę kolejnej transzy. Dostałam odpowiedź, że termin pożyczki upłynął i trzeba zaciągnąć kolejną.

Czyli wpadła pani po prostu w spiralę zadłużenia?

Tak. W grudniu 2024 r. powiedziałam, że jeśli tak ma to wyglądać, to lepiej ogłoszę upadłość. Wysłałam w tej sprawie wniosek do rady nadzorczej. Panowie Zieliński i Kurczewski zareagowali protestem. Powiedzieli: nie, nie, zróbmy przegląd opcji strategicznych, poszukajmy inwestora, a ty Olga dostaniesz kolejną pożyczkę.

I zgodziła się pani na nią?

Tak, po prostu już z braku wyjścia. Inwestorzy zagrali też taką kartą, że postarali się, żeby w zarządzie nie było już żadnej osoby, która by się na tym znała. Moi wspólnicy Piotr Krych i Artur Kupczunas zostali przymusowo wydaleni ze spółki. Dostali telefon od inwestora, że mają odejść z zarządu. I odeszli.

I dla pani to było okej?

Nie, nie było dla mnie okej. To były bardzo trudne czasy. Ale byłam bardzo związana z projektem i z zespołem, mieliśmy różne rzeczy do dokończenia i bardzo zależało mi na tym, żeby je dowieźć. Można powiedzieć: za wszelką cenę. I niestety wpadłam w tę spiralę. Oprócz moich wspólników po podpisaniu umowy pożyczki Piotr Kurczewski pozbył się ze spółki działu marketingu i sprzedaży. Cały dział został zlikwidowany w jeden miesiąc. A teraz są zarzuty, że spółka nie miała kontraktów sprzedażowych.

No właśnie, nie mieliście?

Mieliśmy zainteresowanie od potencjalnych nabywców na tysiące modułów rocznie. No cóż, nie mieliśmy ani jednej osoby, która mogłaby ogarnąć sprzedaż. Natomiast technologia jak najbardziej istniała i mieliśmy sukcesy. W 2023 r. przeszliśmy, jako pierwsza firma na świecie, niezależny audyt procesu produkcyjnego zorganizowany przez TUV Rheinland. Skutkowało to otrzymaniem certyfikatu na elastyczny produkt perowskitowy. Przyznali go eksperci, podkreślam: niezależni. Przetestowali produkty z naszej linii pilotażowej i ocenili, że nadają się do użytku w elektronice konsumenckiej.

Rozumiem, że są na to certyfikaty, ale czy pani spółka ma w tym momencie realne zdolności produkcyjne? Dawid Zieliński w odpowiedzi na pani zarzuty wydał w poniedziałek komunikat, w którym pisze: “Niestety, pomimo upływu czasu i zaangażowania ogromnej puli środków Saule nadal nie dysponuje możliwościami wytwarzania i sprzedaży konkretnych produktów, nawet w minimalnej ilości”. To prawda?

Nieprawda. W ubiegłym roku, gdy była konferencja w Karpaczu, Dawid Zieliński zadzwonił i powiedział, że potrzebuje na za tydzień 2 tys. sztuk demoledów, czyli małych ogniw, które zasilają lampki. I my to wyprodukowaliśmy. To pokazało, że Saule ma moce przerobowe minimum 100 tys. urządzeń na rok. Co prawda to było do celów reklamowych, ale jednak. Dodatkowo w 2023 r. Panasonic bardzo interesował się naszymi ogniwami i chciał je wdrożyć na swoich urządzeniach. Zrobił testy i był bardzo zadowolony. Przez trzy miesiące prowadziliśmy negocjacje i ostatecznie w maju 2023 r. przedstawiciele Panasonica mieli przylecieć z Japonii do Wrocławia i podpisać umowę o współpracy.

A gdybym do pani dzisiaj przyszedł i powiedział, że chcę kupić perowskitową folię, żeby wykleić sobie okna w domu, to pani by mi ją wyprodukowała?

Na okna nie, bo my robiliśmy folię do elektroniki konsumenckiej. Na tym polegał nasz biznesplan, który załączaliśmy do każdej umowy inwestycyjnej.

W porządku, więc chciałbym kupić folię na tysiąc laptopów.

To jak najbardziej. Przy czym to nie jest tak, że pan przychodzi, kupuje folię, nakleja na laptop i ona magicznie działa. To trzeba zintegrować z firmą, która produkuje elektronikę, albo zrobić przejściówkę, która do danego laptopa pasuje. Właśnie coś w tym rodzaju mieliśmy zrobić z Panasonic.

I co nie wyszło?

Rada nadzorcza, czyli Dawid Zieliński, korzystając ze swoich uprawnień, powiedziała, że nie wyraża zgody na podpisanie umowy z Panasonic.

Jak to uzasadnili?

Tak, że w tej umowie nie było Columbusa jako strony. To było dziwne, bo Columbus jest jedynie akcjonariuszem Saule. Nie musimy wpisywać go do każdej umowy. Columbus dwa dni przed przyjazdem dyrektora Panasonica do Wrocławia powiedział, że nie wyraża zgody. W tak krótkim czasie nie da się już tego dopisać. Zresztą to było absurdalne żądanie. Współpraca z Panasonikiem na jakiś czas umarła. Ale Panasonic wrócił w 2024 r. Był zainteresowany zamówieniem setek tysięcy sztuk naszych ogniw dla swojego klienta. Zainteresowany był też Amazon, robił testy i chciał kupić od nas te ogniwa. Problemem było tylko to, że nie mieliśmy wprowadzonego w firmie standardu ISO, a to było konieczne, żeby znaleźć się na oficjalnej liście ich poddostawców.

Dlaczego nie mieliście?

Bo rada nadzorcza cały czas nam ścinała wydatki.

A pani poszła do rady nadzorczej i powiedziała: słuchajcie, potrzebujemy pieniędzy na ISO, bo mamy na horyzoncie taki fajny kontrakt z Amazonem?

Oczywiście. Od rady nadzorczej nie było żadnego odzewu. Były wszystkie działania na szkodę spółki ze strony panów Dawida Zielińskiego i Piotra Kurczewskiego.

“Nie miałam środków na prawnika. Umowy zmieniali w ostatniej chwili”

We wspomnianym komunikacie Dawid Zieliński pisze też: “Columbus Energy zrobił ostatnia pożyczkę pomostową na kwotę 5,3 mln złotych, uwarunkowaną realizacją planu naprawczego przez zarząd Saule w osobie jedynej jego członkini — Olgi Malinkiewicz. Niestety żaden z warunków nie został zrealizowany. Naszym zdaniem ta ostatnia umowa została zawarta w złej wierze”. Czy tak rzeczywiście było?

Nie. Ta pożyczka w ogóle miała być na prawie 8 mln zł, tylko Dawid Zieliński nie wypłacił jej w całości. Miała być przeznaczona m.in. na dokończenie automatyzacji pewnych procesów na końcu linii. Columbus, udzielając tej pożyczki, miał na koncie zaledwie 1,5 mln zł, co można dziś sprawdzić w raportach giełdowych. To raczej Dawid Zieliński w złej wierze zawierał tę umowę, wiedząc, że nie ma pełnej kwoty na wypłatę tej pożyczki. A ja dzisiaj mam komornika na prywatnym koncie jako akcję odwetową.

A co z planem naprawczym?

Planem naprawczym Dawid Zieliński nazywa przejęcie spółki za długi. Rzeczywiście, kiedy spółka wpadła w spiralę zadłużenia, nie miała możliwości podejmować niezależnych decyzji i korzystać z zewnętrznego finansowania. Dostałam ofertę od Columbusa, żeby oddać 90 proc. Saule S.A. (spółki posiadającej patenty i sprzęt) w zamian za umorzenie długów. Tam nie miało być żadnego zastrzyku nowego kapitału dla głodującej firmy. Więc nie wiem, o jakim planie naprawczym Dawid mówi.

Pani jednak podpisała się pod tym planem.

Faktycznie, potwierdzam, że podpisałam się pod ramami tego planu. Zakładałam, że szczegóły będziemy jeszcze negocjować. A pożyczkę chciałam wziąć, bo spółka była zagłodzona. Tak, przyznam się, że działałam, żeby tę pożyczkę od Dawida Zielińskiego wziąć. Miałam ekipę, która kończyła budowę jednego z pomieszczeń w fabryce. Gdybym nie zapłaciła jej transzy na czas, przeszłaby na inną budowę i byłaby dostępna dopiero za osiem miesięcy. Więc tak, wzięłam pożyczkę od Dawida, żeby dokończyć budowę i podpisałam się pod nią, żeby ratować spółkę.

Rozumiem, że pani podpisała z tymi panami umowę na pierwszą pożyczkę. Ale dlaczego podpisywała pani kolejne, kiedy wiedziała już, że umowy są problematyczne, a te osoby, jak pani mówi, dążą do zduszenia spółki?

Brakowało mi dobrego doradcy. Nie byłam wtedy biznesowo wystarczająco świadoma. Wcześniej wszystkim, co biznesowe zajmowali się moi wspólnicy: Piotr Krych i Artur Kupczunas. To oni przyprowadzili Columbus i prowadzili z nim rozmowy. Ja siedziałam w laboratorium i razem z moim zespołem rozwijałam technologię. Pod koniec 2023 r. zostałam w spółce sama. Razem ze wspólnikami odszedł także prawnik. Dostawałam te umowy i zapewnienia, że inwestorzy działają w dobrej wierze. Kolokwialnie mówiąc, dałam się zrobić. Miałam na pokładzie 100 osób i bardzo chciałam dokończyć rozbudowę linii. Liczyłam na pierwsze kontrakty, mieliśmy dobre relacje właśnie z Panasonic czy Amazon.

Mówi pani, że nie miała dobrego doradcy. A poszła pani chociaż do prawnika z tymi umowami pożyczek i powiedziała: przeczytaj to i powiedz, czy tu nie ma jakiejś pułapki?

Ani spółka, ani ja prywatnie nie mieliśmy własnych środków, które by wystarczyły na zewnętrznego prawnika. A te umowy to były tysiące stron i to by kosztowało majątek.

A prawnik w spółce?

Czytał te umowy, ale one często były zmieniane w ostatniej chwili. Powiem szczerze: dzisiaj bym tego tak nie zrobiła. Ale człowiek uczy się na błędach. I popełniłam parę karygodnych błędów, podpisując te umowy. Wtedy trzeba było ogłosić upadłość albo zamknąć spółkę. Chociaż ciężko byłoby mi się z tym pogodzić, bo widziałam, że technologia działa, udaje nam się ją skalować, mamy rozgłos na całym świecie, jesteśmy liderem w branży i idziemy jak burza. Podpisywałam te okrutne pożyczki i dzisiaj nie jestem w stanie tego zmienić. Wyszłam z laboratorium i od razu spadło na moje barki zarządzanie 100-osobową firmą, gdzie wcześniej nie zarządzałam nawet firmą trzyosobową. Zanim się zorientowałam, o co chodzi, było już za późno. Kiedy się otrzaskałam i zmądrzałam, nie podpisałam tego “planu naprawczego” Dawida. Z tym teraz mają problem. Że nie mają już do czynienia z tamtą naiwną Olgą.

“Bałam się, że do końca życia będę pracować z pistoletem przystawionym do głowy”

Przekonuje pani, że ta technologia to sukces, że się sprawdziła i ma przed sobą wielką przyszłość. Jeśli tak, to dlaczego jest pani skazana na tych dwóch agresywnych inwestorów z Polski, a pieniędzy w spółkę nie wkładają np. inwestorzy ze Stanów Zjednoczonych?

Odpowiedź jest bardzo prosta. Miałam bardzo dużo zainteresowanych inwestorów z zagranicy. Ale panowie Zieliński i Kurczewski nie dopuszczają ich do spółki.

Jak to ich nie dopuszczają?

Decyzjami rady nadzorczej. Podam przykład. Mieliśmy Thermax, ogromną, prężnie rozwijającą się firmę z Indii, która dała ofertę, że zainwestują w naszą spółkę 5 mln euro za 4 proc. udziałów. Chcieli zbudować joint venture w Indiach i tam już chodziło o 100 mln euro. Dodatkowo mieliśmy inwestorów z Kanady, z Tajwanu, z różnych krajów. Gdy próbowałam prowadzić z nimi rozmowy jako zarząd, dostałam polecenie od pana Kurczewskiego, żeby te wszystkie negocjacje wpisać w raport do DC24 i oni je przejmują, bo ja miałam się do tego nie nadawać.

I przejęli?

Przejęli. Odsunęli mnie od każdego procesu. Wynajęli firmę Carlsquare, która miała szukać inwestorów, ale ich oferta była zupełnie nieatrakcyjna. Chcieli, żeby nowi inwestorzy spłacili te rozdmuchane długi z odsetkami po 20 proc., a dopiero potem chcieli rozmawiać o inwestycji w technologię. Nikt z olejem w głowie takiej oferty nie przyjmie. Słyszałam to od wszystkich na Zachodzie. A Dawid Zieliński w końcu przyprowadził mi inwestorów z Ukrainy.

I co zaproponowali?

W bardzo krótkim czasie złożyli ofertę: 10 mln euro wpompowane do spółki i 200 mln euro na inwestycję joint venture na Ukrainie. Wydawałoby się, że to super oferta. Ale mnie przerażało, że mówimy o umowie na 200 mln euro, a Ukraińcy nie zrobili nawet porządnego due diligence [profesjonalnego badania potencjalnego kontrahenta — red.]. Dawid Zieliński mówił, że są od jakiegoś oligarchy, który wysadza ludzi w samochodach. Pytałam go, czy nie boi się robić z nimi interesów? Nie dostałam odpowiedzi.

Co było dalej?

Rozmowy z nimi przejął Columbus Energy. W poniedziałek mieliśmy podpisywać term-sheet [wstępne porozumienie co do warunków umowy — red.]. W sobotę dostałam telefon od technicznych ludzi z Ukrainy z pytaniem, czy widziałam zmiany w tym term-sheecie. Nic o tym wcześniej nie słyszałam. Okazało się, że w nowej wersji te 10 mln euro to miała być pożyczka dla spółki zastawiona na moich udziałach. Dawid Zieliński mi nic o tym nie powiedział.

Czyli znowu zmiana wprowadzona w ostatniej chwili, która miała panią obciążyć?

W dodatku w ogóle ze mną nieustalona. Wysłałam wtedy maila do rady nadzorczej i pana Kurczewskiego, że to jest niedopuszczalne. W odpowiedzi usłyszałam, że jak ja śmiem coś w ogóle mówić i powinnam się cieszyć, że są jakieś pieniądze.

Ostatecznie do popisania umowy z Ukraińcami nie doszło?

Na szczęście nie. To już był 2024 r. i zaczęłam się trochę wyrabiać w biznesowym świecie. Dzień wcześniej wymiotowałam z nerwów w toalecie. Wiedziałam, że na tej umowie zależy panu Piotrowi i Dawidowi, że Ukraińcy są zapaleni do technologii i chcą dać 200 mln euro. To był jeden z najgorszych dni mojego życia. Musiałam zmierzyć się z tym sama, bez żadnych doradców i kancelarii prawnych. Powiedziałam, że tego nie podpiszę, bo się boję.

Czego?

Że do końca życia będę pracować z pistoletem przystawionym do głowy. Mam dwójkę dzieci i tego nie chcę. Za tę odmowę spotkały mnie represje psychiczne.

Z czyjej strony?

Dawida Zielińskiego.

Kim jest Iwan Czuryłowicz? “Nie ma tu żadnego spisku”

Skoro wspomniała już pani o wątku ukraińskim. Dawid Zieliński, gdy połączył się na żywo z programem w Kanale Zero z pani udziałem, zasugerował pani związki ze służbami ze wschodu. Jak się pani do tego odniesie?

To jest jakaś bzdura wyssana z palca. Nie wiedzą już, czym mają mnie atakować. Osoba, którą pan Zieliński przywołał, to Iwan Czuryłowicz, były doradca w Parlamencie Europejskim, pracujący obecnie w Brukseli na rzecz sektora prywatnego. Poznałam go w Warszawie w 2016 r., kiedy razem ze mną i Agnieszką Radwańską otrzymał nagrodę TVP “Za zasługi dla Polski i Polaków za granicą”. Pracował wtedy z ramienia Banku Światowego w Waszyngtonie jako doradca Ministra Finansów Ukrainy w Kijowie.

Zaprzyjaźniliśmy się, bo to ogólnie bardzo mądry człowiek, po Oksfordzie. Kiedy przedstawiłam go moim wspólnikom, od razu się do niego negatywnie się nastawili, bo kwestionował ich uczciwość. Ostrzegał mnie. Doradzał: Olga, wprowadź CFO [Chief Financial Officer — osoba zarządzająca finansami w spółce — red.], bo oni cię okradną. Poszłam z tym do wspólników, ale oni nawet nie chcieli słyszeć o wprowadzaniu CFO.

Dlaczego nie chcieli?

Proszę ich zapytać. Prawdopodobnie mieli w tym jakiś własny swój interes.

Ale jaki?

Na przykład branie dużych pożyczek ze spółki na swoje prywatne wydatki.

Czuje się pani oszukana także przez wspólników, tych, z którymi zaczynała pani biznes?

Czuję się zawiedziona. Miałam do nich zaufanie, rozmawiałam z nimi o wszystkim. Kiedy przedstawiłam im Iwana, postraszyli mnie, że to jakiś wschodni agent, który chce coś ode mnie wyciągnąć. Przestraszyłam się i z Iwanem przez osiem lat nie miałam kontaktu. Żałuję, bo wszystko, przed czym mnie wtedy ostrzegał, się sprawdziło.

A teraz ma pani z nim kontakt?

Tak. Zupełnie przypadkowo spotkaliśmy się w marcu w Brukseli. Opowiedziałam mu, co się dzieje w firmie. Złapał się za głowę i powiedział: Olga, ale dałaś się zrobić. Uświadomił mnie, co robią osoby, które są wokół mnie w spółce.

Iwan Czuryłowicz pani teraz doradza?

To dużo powiedziane. Kiedy nie zgodziłam się podpisać “planu naprawczego” Dawida, zostałam odcięta od spółki. Zostałam sama. Prosiłam Iwana, żeby chodził ze mną na spotkania jako mój prywatny doradca. Potrzebowałam kogoś z doświadczeniem. Ale to nie był mój pełnomocnik, tak jak to przedstawia Dawid Zieliński.

Skąd wzięła się ta sugestia wschodnich kontaktów? Skąd pochodzi Iwan Czuryłowicz?

Jest obywatelem Polski. Nie czuję się jednak dobrze, wnikając w jego prywatne kwestie. Podkreślam: nie ma tu żadnego spisku. Jedyną osobą, która przyprowadziła mi inwestorów ze wschodu bez ich należytego sprawdzania, był Dawid Zieliński.

Gdyby mogła pani cofnąć czas i coś w którymś momencie zmienić, to który byłby to moment?

Moment, w którym poznałam Iwana. Żałuję, że go wtedy nie posłuchałam. Miał dla mnie dwie rady. Pierwszą, żeby wprowadzić CFO do firmy, żeby wspólnicy mnie nie okradali. A drugą, żeby szukać inwestorów na Zachodzie, a nie w Polsce. Przewidział wszystkie moje problemy.

Czyli teraz budowałaby pani tę spółkę w innym kraju?

Jeśli państwo nie wykazuje zainteresowania pomocą, to tak. Patrzyłabym w stronę Zachodu. Zachodu, a nie Wschodu, jak to insynuuje Zieliński. Gdybym chciała mieć Wschód, dawno już podpisałabym umowę z tymi oligarchami, których przyprowadził Zieliński. Będę walczyć, żeby ta firma została w Polsce. Jeżeli nikt nie będzie jej chciał w kraju, to przeniosę się z nią na Zachód.

Chcesz porozmawiać z autorem? Napisz: marcin.terlik@redakcjaonet.pl