Maandag kondigde de treinbestuurdersbond ASTB een vijfdaagse staking aan, van zondag 23 februari tot en met 28 februari. OVS en VSOA-Spoor gingen dinsdag nog een stap verder: zij wilden vanaf 21 februari negen dagen roterend staken. Intussen haakte VSOA-Spoor echter af na een verzoeningsvergadering met de NMBS-directie.
De twee grootste vakbonden, ACOD Spoor en ACV-Transcom, proberen de druk nu op te voeren. Ze steunden al de grote betoging van donderdag in Brussel en werken nu aan acties en stakingen voor een ongezien lange periode van maart tot juli.
2. Waarom willen de bonden staken?
De bonden verzetten zich tegen de plannen van de nieuwe federale regering. Die wil onder meer de pensioenleeftijd optrekken naar 67 jaar, terwijl veel spoorwegmedewerkers nu op hun 60ste met pensioen gaan. Ook het werkstatuut van het spoorwegpersoneel staat onder druk, net als de toekomst van HR Rail – de juridische werkgever van het spoorpersoneel.
“Het gaat om veel meer dan alleen de pensioenleeftijd,” zegt Koen De Mey, voorzitter van ACV-Transcom. “Men wil het pensioen baseren op een langere referentieperiode dan de huidige tien laatste jaren, terwijl in die periode het loon het hoogst is. Ook een aanpassing van hoe het aantal gewerkte jaren wordt berekend, zou een enorme impact hebben. En dan wil men nog het malus-systeem invoeren: wie door de zware werkomstandigheden niet tot zijn pensioenleeftijd kan doorwerken, dreigt zo nog eens te worden gestraft.”
3. Zal het spoor van maart tot juli dan geregeld stilvallen?
Ook ACV-Transcom en ACOD Spoor overwegen roterende stakingen. “We dienen een stakingsaanzegging in, maar hoe de acties er precies zullen uitzien, moeten we nog bepalen”, zegt De Mey. “We nemen in ieder geval deel aan de algemene staking op 31 maart en overwegen prikacties. Zo kunnen we bijvoorbeeld per district of per personeelscategorie het werk neerleggen.”
Het is niet duidelijk wat daarvan de gevolgen zullen zijn. “Uiteraard valt niet uit te sluiten dat enkele stakers in het seinhuis van Namen een grote impact hebben op het hele spoornet. Maar staken is niet de enige optie: we kunnen ook naar de minister optrekken.”
In ons land proberen NMBS en Infrabel bij een spoorstaking overigens altijd een alternatieve dienstregeling te voorzien. Strikt genomen is dat geen ‘minimale dienstverlening’. Het aanbod hangt telkens af van de werkwilligen en soms zijn dat er te weinig. Een mogelijkheid om in die gevallen personeel op te vorderen voorziet de regelgeving momenteel niet.
4. Wat hopen de bonden te bereiken?
“We hebben nog geen voorstellen gedaan, maar minister Crucke verzekerde ons wel dat overleg mogelijk is. Hij zegt dat er iets moet veranderen, maar er is ruimte om te praten”, zegt De Mey. “Mensen zijn kwaad, en aanvankelijk leek er geen overleg mogelijk, maar we kunnen het nu kanaliseren en structureren.”
Naast Crucke willen de bonden ook praten met minister van Pensioenen Jan Jambon (N-VA). “De NMBS krijgt deze legislatuur 250 miljoen euro minder”, stelt de ACV’er nog. “We willen graag weten hoe dat wordt verdeeld. Zit het bij NMBS of Infrabel? Hoeveel moet de operationele kant besparen? Hoeveel het personeel? De minister kon ons nog geen duidelijkheid geven.”