Zeker 85 zaaddonoren in Nederland met meer dan 25 kinderen: klinieken “willens en wetens” in de fout

Omdat fertiliteitsklinieken hun eigen richtlijnen niet hebben gevolgd, telt Nederland sinds 2004 zeker meer dan 85 massadonoren. Dat wil zeggen dat ze meer dan 25 donorkinderen hebben, wat tot 2018 het maximaal toegestane aantal in Nederland was.

Het aantal massadonoren is aan het licht gekomen door een nieuwe landelijke wet die bepaalt dat moeders en donoren landelijk geregistreerd moeten worden, in plaats van per kliniek. Dat gebeurt op dit moment met terugwerkende kracht tot 2004, toen anoniem doneren in Nederland verboden werd.

“We kennen nu voor het eerst het aantal nakomelingen per donor in Nederland”, zei gynaecoloog Marieke Schoonenberg van de beroepsvereniging van gynaecologen tegen Nieuwsuur. Bij de meeste massadonoren gaat het volgens haar “om 26 tot 40 kinderen per persoon, met een paar uitschieters naar boven tot 50 of zelfs 75 kinderen per donor”.

Door een gebrekkig registratiesysteem konden donoren zich bij meerdere klinieken aanmelden. Er bestond geen centraal overzicht van hoeveel nakomelingen een zaaddonor had. Ook gingen fertiliteitsklinieken zelf in de fout. Volgens Nieuwsuur hebben ze “doelbewust vaker dan 25 keer dezelfde donor gebruikt” en “wisselden ze onderling donorsperma uit zonder medeweten van de donor en zonder duidelijke registratie”.

Excuses

Stichting Donorkind, de belangenorganisatie die opkomt voor de belangen van donorkinderen, is naar eigen zeggen niet verrast door de “ernstige fouten bij vruchtbaarheidsklinieken”. “Waar tot nu toe donoren de zwarte piet toebedeeld kregen, blijkt nu dat klinieken zelf willens en wetens donoren vaker hebben gebruikt dan toegestaan.”

Ties van der Meer van de Stichting Donorkind wijst erop dat donorkinderen bijvoorbeeld nooit zorgeloos kunnen daten. “Als ze een relatie krijgen, zullen ze altijd eerst een DNA-test moeten doen om uit te sluiten dat ze met een familielid aan de gang zijn.”

“Het aantal massadonoren in de klinieken had nul moeten zijn”, geeft Schoonenberg toe. “We willen namens de beroepsgroep onze excuses aanbieden, we hebben het niet goed gedaan.”

Belgische databank

In België kan een man maximaal aan zes verschillende vrouwen doneren. De huidige regering wil de anonimiteit van spermadonoren afschaffen. Sinds vorig jaar beschikt ons land over een nationale databank waarin spermadonaties worden bijgehouden. De Belgische belangenorganisatie Donorkinderen pleit ook voor een internationaal register. “Geen enkel donorkind heeft er baat bij om eentje uit een rij van 100 of meer te zijn.”