„We zijn niet in oorlog, maar er is ook geen vrede”, zegt Eurocommissaris Andrius Kubilius (Defensie). Volgens hem is het bittere noodzaak om anders te kijken naar ’regelgeving gemaakt in vredestijd’.
De EU-functionaris heeft dinsdag een pakket voorgesteld om tal van regels te versoepelen. Nu kost het in sommige lidstaten zes jaar om een vergunning te krijgen voor een nieuwe wapenfabriek. „Wij willen dat er binnen zestig dagen duidelijkheid komt over de vergunning”, zegt Kubilius.
’Veiligheid gaat voor stikstofregels’
De Europese Rekenkamer stipte onlangs in een kritisch rapport aan dat in sommige landen defensie wordt gehinderd door groene EU-regeltjes.
Nederlandse lobby
Nederland voerde de afgelopen tijd een lobby in Brussel om duidelijkheid te krijgen over uitzonderingsmogelijkheden. Onze krijgsmacht loopt vooral vast door verstikkende stikstofregels. Onderzoekers van TNO stellen in een nieuw rapport vast dat door een recente stikstofuitspraak van de Raad van State de dagelijkse praktijk op kazernes in het gedrang komt. „Hierdoor is defensie zelfs helemaal niet meer in staat om geplande activiteiten op kazernes uit te voeren.”
De gereedheid van de Nederlandse krijgsmacht dreigt in gevaar te komen, net als de verplichtingen binnen het NAVO-bondgenootschap.
Eurocommissaris Kubilius (Defensie) © EU/BARTOSZ SIEDLIK
Maar dinsdag heeft Brussel de duidelijkheid gegeven waar onder andere Nederland om vroeg. „We willen bevestigen dat bestaande uitzonderingen in milieuregels onder het mom van ’publieke veiligheid’, ’crisis’ of ’dwingend openbaar belang’ gebruikt kunnen worden als het gaat om defensie paraatheid”, zegt Eurocommissaris Kubilius. „Dit zijn geen nieuwe regels, maar we bieden hiermee nieuwe rechtszekerheid.”
Munitie in de rechtbank
De hoop is dat het de Nederlandse krijgsmacht kan helpen om het juridische stikstofmonster te verslaan. De verduidelijking zou dan als munitie kunnen dienen bij een gevecht in de rechtbank.
De Europese Commissie geeft in een document ook voorbeelden van EU-regels waar uitzonderingen bij mogelijk zijn. Brussel noemt hier de vogel- en habitatrichtlijn (stikstofcrisis) en de waterregels die in de toekomst voor juridische blokkades kunnen zorgen in ons land.
Geheim rapport slaat alarm over defensie: nieuwe NAVO-doelen in gevaar door aangescherpte stikstofregels
De voorstellen die Commissie dinsdag heeft gelanceerd gaan vooral over minder regelzucht voor de defensie-industrie. Nu Europese NAVO-landen fors meer gaan investeren in hun krijgsmacht probeert Brussel – als economische grootmacht – te zorgen dat die extra uitgaven meer binnen de EU kunnen worden uitgegeven. Daar is een forse uitbreiding van de Europese wapenindustrie voor nodig. Lidstaten en het Europarlement moeten zich nog buigen over de plannen om iets te doen aan de regelbrij.
Demissionair minister Ruben Brekelmans (Defensie) is blij met de acties van Brussel: „Het is ontzettend belangrijk voor de gereedheid van onze krijgsmachten en het opschalen van de defensieproductie dat we wetgeving uit vredestijd aanpassen naar wat nu nodig is.”
De VVD-bewindsman is nog voorzichtig met harde conclusies over de gevolgen voor Nederland: „We zijn het momenteel nog nader aan het bestuderen en komen binnenkort met een uitgebreide reactie.”