KALENDARIUM. 30 lipca 1656 (369 lat temu). Potop szwedzki, zwycięstwo wojsk szwedzko-brandenburskich w bitwie pod Warszawą (28–30 lipca) stało się przełomowym momentem, który otworzył drogę do budowy potęgi Prus. Starcie było jednym z największych i najbardziej dramatycznych epizodów wojny polsko-szwedzkiej. Po jednej stronie stanęła armia Rzeczypospolitej dowodzona przez Jana II Kazimierza – około 36 000 żołnierzy regularnych, 10–13 000 pospolitego ruszenia i 2 000 sprzymierzonych Tatarów. Jej słabością była niedostateczna liczba piechoty (około 4 000) i nieliczne oddziały husarii – zaledwie 950 konnych, a także skromna artyleria, licząca 18 dział. Przeciw nim Karol X Gustaw i Fryderyk Wilhelm, elektor brandenburski, wystawili 18–20 000 żołnierzy, w tym 12 500 doświadczonej kawalerii rajtarskiej i dragonii oraz 5 500–6 500 piechoty, dysponując 47 działami.
28 lipca armia polsko-litewska skutecznie odparła pierwsze frontalne uderzenia na umocnienia pod Pragą. Następnego dnia Szwedzi i Brandenburczycy wykonali manewr obejścia przez las Białolecki, co zmusiło Jana Kazimierza do cofnięcia części sił na otwartą równinę. Wówczas litewska husaria Aleksandra Hilarego Połubińskiego ruszyła do szarży, ale bez wsparcia głównych sił nie mogła przełamać linii przeciwnika. 30 lipca wojska sojusznicze dokonały ostatecznego szturmu, przełamując obronę i zmuszając polskiego króla do odwrotu za Wisłę. Mimo porażki armia polska zachowała zdolność bojową i wkrótce zdołała odbić inicjatywę, lecz polityczny wydźwięk klęski był ogromny.
Triumf Fryderyka Wilhelma pod Warszawą znacząco podniósł jego pozycję. Już w listopadzie 1656 roku zawarł ze Szwecją traktat w Labiau, uzyskując pełną suwerenność w Prusach Książęcych i zrywając zależność lenną od Polski. Kolejne traktaty w Wehlau i Bydgoszczy w 1657 roku potwierdziły ten stan rzeczy. Bitwa warszawska była momentem, w którym brandenburska armia po raz pierwszy w pełni pokazała swój potencjał – połączenie dyscypliny piechoty, mobilności kawalerii i skuteczności artylerii stało się fundamentem przyszłej pruskiej potęgi militarnej. #bitwapodWarszawą1656 #PotopSzwedzki #KarolXGustaw #JanKazimierz #FryderykWilhelm #Prusy #Brandenburgia
by HistoricaDayAfterDay