Elitesoldaten kondigen machtsovername aan op Madagaskar na afzetting president

Andry Rajoelina, de president van Madagaskar, moet aftreden. Dat heeft het Lagerhuis van het parlement beslist na bijna drie weken van aanhoudende jongerenprotesten op het Afrikaanse eiland. Hoewel Rajoelina eerder op dinsdag had geprobeerd het parlement te ontbinden om de stemming over zijn lot te annuleren, kwamen de parlementsleden toch samen. 130 mensen – onder wie leden van Rajoelina’s partij – stemden voor zijn afzetting, één persoon diende een blanco stem in.

Hoewel Rajoelina voor de stemming op Facebook schreef dat de procedure ongrondwettelijk is verlopen en de uitkomst “nietig zal worden verklaard”, heeft het Hooggerechtshof volgens persbureau Reuters ingestemd met de uitslag van de stemming. Omdat Rajoelina niet in staat is zijn taken uit te voeren en het land is ontvlucht, zou het Hooggerechtshof kolonel Michael Randrianirina hebben gevraagd de presidentstitel over te nemen.

Randrianirida staat aan het hoofd van de Capsat-eenheid. Die voegde zich zaterdag bij de gen Z-betogers die sinds 25 september samenkomen in de straten van hoofdstad Antananarivo om te protesteren tegen corruptie, stroomonderbrekingen en watertekorten. Rajoelina had zijn rijkswachtofficieren opgedragen het protest hardhandig de kop in te drukken, maar kwam op die manier alleen maar meer onder druk te staan. Zondag zou hij het eiland ontvlucht hebben met een Frans legervoertuig. Hij werd naar eigen zeggen “gedwongen een veilige plek te zoeken” om zijn “leven te beschermen”.

“Poging tot staatsgreep”

Nadat het Lagerhuis van het parlement had gestemd over de afzetting, kondigde de elitesoldaten van de Capsat-eenheid (zo genoemd naar haar basis) aan dat ze de controle over het land had overgenomen. Uit beelden blijkt dat de Capsat-soldaten zich rond het presidentieel paleis hebben opgesteld en in militaire voertuigen door de hoofdstad rijden om de overname te vieren.

© epa

De aankondiging van de elitesoldaten werd dinsdagavond warm onthaald door Gen Z Madagascar, als organisatie de drijvende kracht achter de jongerenprotesten. In een persbericht zeggen de initiatiefnemers “hun diepe respect te betuigen voor het krachtige en historische gebaar” van de Capsat-eenheid. “Hiermee tonen de veiligheidstroepen hun vastberadenheid om de zaak van het volk te steunen en hun ultieme plicht na te komen: het volk van Madagaskar beschermen.”

Heel anders is het oordeel van het kabinet van de president. Rajoelina’s entourage had het in een reactie over “een poging tot staatsgreep” en benadrukte dat Rajoelina aanblijft als president om “de constitutionele orde en de nationale stabiliteit te handhaven”. Daar lijkt kolonel Randrianirina zich voorlopig weinig van aan te trekken. Volgens persbureau AFP heeft hij alvast aangekondigd dat leden van de eenheid een commissie zullen oprichten met legerofficieren, de rijkswacht en de nationale politie. Die commissie moet “de taken van het presidentschap uitvoeren”, aldus de kolonel. Op termijn zouden “civiele adviseurs misschien” ook een rol gaan spelen in die commissie.

Democratische dialoog

Volgens de BBC en Reuters zijn alle democratische instellingen behalve het Lagerhuis intussen opgeschort. Het gaat onder meer om de senaat, de kiescommissie en het Hooggerechtshof. Tegelijk kondigde Randrianirina aan dat er “in de komende achttien maanden of twee jaar” verkiezingen gehouden zouden worden. Tijdens dat proces zouden de militairen de eisen van de gen Z-betogers respecteren, “omdat de beweging in de straten is ontstaan”, zei de kolonel nog.

De gen Z-beweging benadrukt in het persbericht van dinsdagavond dat ze “geen staatsgreep of een machtsovername met geweld nastreven”. De doelen van de jongeren zijn duidelijk: “een staat herbouwen die ten dienste staat van haar bevolking, een staat waar waardigheid, solidariteit en goedhartigheid het winnen van corruptie en angst.”