Dit soort situaties zijn aan de orde van de dag nu de veelbesproken spreidingswet van kracht is, maar het kabinet die wet eigenlijk niet steunt. Met de spreidingswet wordt gemeenten opgedragen asielzoekers op te vangen, maar het kabinet – dat nu demissionair is – wilde er eigenlijk zo snel mogelijk vanaf en is daar erg duidelijk over.

Inspraaksessies Hoorn en Amersfoort

Vanavond staan er in de gemeenten Hoorn en Amersfoort inspraaksessies gepland over asielopvang in die gemeenten. Bij beide bijeenkomsten zijn grote demonstraties aangekondigd. En veel steun vanuit het kabinet hoeven de lokale bestuurders dus ook al niet te verwachten.

Deze situatie brengt lokale bestuurders als wethouders in een ingewikkeld pakket. De veranderingen in beleid en wet- en regelgeving gaan volgens waarnemend directeur Gerard Bruijniks van de wethoudersvereniging, zo hard dat mensen in verwarring achterblijven.

Zorgen over lokale democratie

“Het lontje wordt daardoor heel kort”, ziet Bruijniks, “en dat betekent dat je op die momenten als de lokaal bestuurder denkt: kan ik deze besluitvorming wel nemen?”

Bruijniks vertelt dat de vereniging zich door dit soort situaties zorgen maakt over de lokale democratie. “We zien allerlei polarisatie op dit moment, en dat doet geen goed aan de democratie.” Voor wethouders is het erg lastig om beslissingen te nemen op dat soort momenten, weet hij.

‘Wethouders zijn burggenbouwers’

“Wethouders zijn bruggenbouwers”, gaat Bruijniks verder, die zijn heel goed in staat om het met hun burgers te hebben over moeilijke beslissingen die worden genomen in een gemeente. “Maar als buitenstaanders zich daarmee gaan bemoeien, en de boel gaan opruien, dan wordt dat wel heel moeilijk.”

De gemeente is dan de eerste overheid, legt Bruijniks uit, de overheid die het dichtste bij de burger staat. “Wethouders lopen de hele dag op straat, die merken heel goed waar polarisatie toe leidt.”

Demonstranten van buiten de gemeente

Demonstranten van (vaak) buiten de gemeente maken het ook niet makkelijker, weet Bruijniks. “Dat heeft ook heel veel invloed, en dat is het moeilijke als wethouder.”

“Je hebt inwoners die heel gefragmenteerd informatie krijgen enniet goed weten hoe ze daarmee om moeten gaan. Dat maakt het lontje ook weer kort.”

Zonder bemoeienis

Bruijniks roept op om de lokale bestuurders de ruimte te geven om tot een beslissing te komen met hun inwoners, zonder bemoeienissen vanuit Den Haag of demonstranten van buitenaf.

“In Noordwijk bijvoorbeeld zie je dat het protest professioneel ondersteund wordt door organisaties die opruien en de burgers en de inwoners van zo’n gemeente echt een vervelende positie brengen. Laat het aan de lokale bewoners en het bestuur, dat is echt het allerbeste”, zegt hij tot slot.