ANPToegangspoortjes op station Rotterdam Centraal

NOS Nieuws•vandaag, 13:18

Zwartrijders die gepakt worden in het openbaar vervoer moeten vanaf vandaag geen 50, maar 70 euro boete betalen. Intussen probeert NS de pakkans te vergroten met intensievere, en vooral gerichtere controles.

De NS heeft gewerkt aan een programma waarmee voorspellingen worden gedaan over zwartrijders in de trein, met behulp van kunstmatige intelligentie (AI). Het programma weet bijvoorbeeld op welke trajecten of in welke treinen de pakkans groot is. Binnenkort kunnen controleurs dat zien in een app.

De voorspellingen zijn gebaseerd op metingen en controles. Behalve de standaardcontroles van de conducteurs, heeft NS de laatste jaren ook veel extra controleacties gedaan die veel data hebben opgeleverd. Dat gebeurde op perrons, in het stationsgebied en ook door soms een complete trein stil te zetten en iedereen te controleren.

“Reizigers reageren daar over het algemeen best positief op”, zegt Eelco van Asch, lid van de Raad van bestuur van NS. “Maar dat zijn natuurlijk betalende reizigers. Zij verwachten gewoon dat iedereen dat doet en het geeft een prettig gevoel als dat gecheckt wordt.”

400.000 boetes per jaar

Het aantal boetes dat in de trein is uitgedeeld, is de laatste jaren flink gestegen. In heel 2022 waren het er zo’n 180.000. Twee jaar later was dat aantal bijna verdubbeld. Dit jaar verwacht de NS rond 400.000 boetes voor zwartrijden uit te komen, vanaf vandaag dus voor 70 euro per stuk.

“Die verhoging is een langgekoesterde wens van ons”, zegt Van Asch. Het is bijna tien jaar geleden dat de boete voor reizen zonder kaartje werd verhoogd. Van Asch denkt dat een hogere boete mensen kan afschrikken. “Het is toch een forse prijs. Er zijn mensen die een rekensommetje maken: zal ik vandaag een kaartje kopen of niet? Nu valt dat sommetje minder positief uit.”

‘Discussies en gedoe’

Ga je uit van 400.000 boetes per jaar, dan zou de verhoging zo’n 8 miljoen euro extra opleveren. “Dat is mooi”, zegt Van Asch, “maar een belangrijke reden dat we meer controleren is ook de veiligheid. De meeste mensen reageren vrij laconiek als ze gesnapt worden, maar het niet hebben van een kaartje kan ook leiden tot discussies en gedoe, of tot agressie.”

Het nieuwe boetebedrag geldt in het gehele openbaar vervoer, dus ook voor zwartrijders in de bus, tram en metro. De ritprijs komt nog bovenop de boete. Betaal je niet binnen twee weken, dan komt er nog eens 20 euro administratiekosten bij. Ook dat bedrag is verhoogd; dat was 15 euro.

Een kortingsregeling is er ook: wie een boete bij NS ter plekke met pin afrekent, betaalt 20 euro minder.