BOEKEN | De Tsjechisch-Canadese milieukundige Vaclav Smil is een ‘oude rot’ in het schrijven over voedsel en het voedselsysteem, met boeken op zijn naam die teruggaan tot de jaren ’80. In het boek ‘De voedselfactor’ beweegt Smil zich opnieuw als een homo universalis – een geleerde met een brede kennis – door het (verre) verleden en de (nabije) toekomst van voedselland.
Smil werpt zich op als een man van feiten (die niet altijd correct zijn als hij op pagina 153 schrijft dat in Nederland de veestapel met een derde is gekrompen sinds eind 2021). De lezer moet niet bang zijn voor cijfers, want Smil bedient zich er uitbundig van. Hoe ‘nerdy’ de talrijke cijfers en feiten over bijvoorbeeld micronutriënten, diëten of fotosynthese ook zijn, voor Smil bieden ze een belangrijk tegenwicht tegen ‘wishful thinking’. Hij deelt hiermee een sneer uit naar wat in zijn ogen valse voedselprofeten zijn die onrealistische beloften doen en simpele narratieven uitdragen. Zoals het idee dat het wereldwijde voedselsysteem in zijn voegen piept en kraakt en op instorten staat of dat alle heil en zegen van biologische landbouw dan wel gentech of kweekvlees zal komen. Smil is enerzijds optimistischer dan doemdenkers en anderzijds sceptisch als één oplossingsrichting wordt bepleit.
Smil presenteert zich als realist in plaats van revolutionair door in dit boek te wijzen op de kracht van stapsgewijze veranderingen. Veranderingen die niet altijd verbeteringen betekenen overigens. De opmars van rundvee bijvoorbeeld is mede mogelijk gemaakt doordat de trekkracht van paarden overbodig werd door mechanisatie. Zo kon het areaal voor paardenvoer benut worden om vleesrunderen van eten te voorzien. Maar het is geen rationeel besluit geweest om runderen massaal als vleesdieren te gaan houden waardoor rundvlees mondiaal een van de belangrijkste vleessoorten is geworden de voorbij anderhalve eeuw. De ecologische ‘hoefafdruk’ en het dierenleed zijn te groot om deze keuze te rechtvaardigen, aldus Smil.
Maar waarom deze argumenten consumenten niet afhouden om rundvlees met graagte te eten en ze het lastig vinden dierlijke producten in het algemeen met mate te consumeren? Ondanks dat Smil bij herhaling aangeeft voorstander te zijn van het verminderen van de huidige hoge consumptie van (rund) vlees en dierlijke producten in welvarende landen – daar doet hij het zwijgen toe. Geen nieuwe inzichten of antwoorden levert Smil als het over consumptiegedrag gaat. De kracht van dit boek van Smil is vooral dat erin gewezen wordt op de enorme evolutionaire, economische en ecologische betekenis van voedsel.
Prijs: 27,99 | ISBN: 9789046833087
Altijd op de hoogte blijven?