EPADe resten van een gebouw in Gaza na een Israëlische aanval gisteren

NOS Nieuws•vandaag, 06:35•Aangepast vandaag, 08:05

De reactie van Hamas op het 20-puntenplan van Gaza wordt wereldwijd instemmend ontvangen. Volmondig akkoord gaat de terreurorganisatie zeker niet, maar doorpraten over details wordt gezien als een beter alternatief dan de “ongekende hel” waarmee Trump dreigde als Hamas het aanbod zou afwijzen.

Trump reageerde in elk geval tevreden: “Iedereen wilde eensgezind een eind aan de oorlog, en vrede in het Midden-Oosten. En daar zijn we vlakbij”, zei de Amerikaanse president in een videoboodschap.

Andere wereldleiders vallen hem bij. De Britse premier Starmer spreekt van een “significante stap voorwaarts”, VN-chef Guterres roept alle partijen op “deze kans te grijpen om het tragische conflict in Gaza te beëindigen”. Het Nederlandse kabinet is wat zuiniger: het is “voorzichtig positief dat Hamas bereid lijkt tot vrijlating van de gijzelaars en directe onderhandelingen”.

Veel onduidelijk

“Hamas’ toezegging moet snel een vervolg krijgen”, benadrukt de Franse president Macron. Egypte en Qatar laten weten al bezig te zijn met het opzetten van vervolggesprekken om details uit te werken. Dat is hard nodig, want ondanks alle positieve geluiden is er veel nog onduidelijk.

Hamas stemt dan wel in met het ruilen van alle gijzelaars tegen zo’n 2000 Palestijnse gevangenen, maar waarschuwt er meteen bij dat hun vrijlating niet gemakkelijk zal zijn. Het bijeenbrengen en uitleveren van de ongeveer 50 gijzelaars is een moeilijke logistieke operatie in een oorlogsgebied. Zo zouden enkele omgekomen gijzelaars begraven liggen in gebieden die bezet of gebombardeerd zijn.

Reactie Netanyahu

Trump riep Israël anderhalf uur na het antwoord van Hamas al op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren. “Zo kunnen we de gijzelaars veilig en snel wegkrijgen. Daar is het nu veel te gevaarlijk voor. We werken op dit moment de details uit.”

De Israëlische premier Netanyahu zweeg in een eigen schriftelijke toelichting over Trumps oproep tot een staakt-het-vuren. Hij richtte zich puur “op het uitwerken van de eerste fase van Trumps plan, de onmiddellijke vrijlating van alle gijzelaars door Hamas”.

Wel zouden de strijdkrachten al opdracht hebben gekregen aanvallen in Gaza af te schalen en alleen nog “defensieve operaties” uit te voeren. Onder meer de Israëlische legerradio meldt dat. In hoeverre daarvan iets is te merken in Gaza, valt nu nog niet te zeggen.

Correspondent Nasrah Habiballah over de reactie van Netanyahu:

Israël had gehoopt dat Hamas door de druk van Trump met een simpel ‘ja’ zou reageren. Trump leek het signaal af te geven aan Hamas: het is tekenen bij het kruisje, of niet. Trump reageert nu toch wel positief op de reactie van Hamas. Volgens Israëlische media is Netanyahu verrast door die reactie van Trump.

Israël zit in een periode met meerdere Joodse feestdagen. Sinds Netanyahu terug is uit de Verenigde Staten, heeft hij Trumps Gaza-plan niet breder besproken in het kabinet.

Netanyahu ging ook niet in op de punten waarmee Hamas nog niet uitgesproken mee heeft ingestemd. Hoewel Trump zijn 20-puntenplan als een alles-of-nietsvoorstel presenteerde, zocht Hamas op sommige punten toch nog wat speelruimte in zijn bewoordingen.

Zo stelde Trump een internationaal toezicht en een buitenlandse troepenmacht voor om de Gazastrook te stabiliseren, iets wat voor Hamas onbespreekbaar was. De reactie van gisteravond benadrukt dan ook dat Palestijnen zelf zeggenschap over hun lot moeten houden en daar dus vooral onderling overleg voor nodig is.

Ook een ander heet hangijzer blijft onbesproken in de reactie: de ontmanteling van de Hamas zelf. Behalve de volledige ontwapening van de terreurgroep eiste Trump ook dat leden in ruil voor amnestie geweld tegen Israël afzweren of voor ballingschap kiezen. Hamas zwijgt daar volledig over.

Gehaaide jongens

NAVO-chef Rutte reageert afwachtend. Hoewel het militaire bondgenootschap niet betrokken is bij het conflict, raadt hij aan “heel erg de kleine lettertjes te lezen” in de Hamas-boodschap. Ook hij ziet “heel veel positieve elementen”, maar “het zijn allemaal heel gehaaide jongens”.