ANPDemonstranten tegen een azc in Schiedam

Honderden mensen protesteerden gisteren in Schiedam tegen de komst van een asielzoekerscentrum. Het vreedzame protest was een initiatief van Richard van der Elst, die een ‘estafetteprotest’ organiseert. Hij zette recent al zeven anti-azc-betogingen op.

De Schiedamse gemeenteraad beslist dinsdag over de komst van het azc. Van der Elst, die zelf uit Dordrecht komt, hoopt die stemming te hebben beïnvloed. “Veel mensen hebben zich kenbaar gemaakt. Ik verwacht dat de raad hiernaar luistert, want daar zijn ze voor, dacht ik.”

21 keer plannen gewijzigd

Van der Elst organiseerde dus ook anti-azc-protesten in andere plaatsen. “Ik kan niet tegen onrecht. Ik vind dat heel veel mensen dat wordt aangedaan”, zegt hij daarover. De eerste zes protesten hadden niet het gewenste effect: gemeenteraden stemden steeds voor een azc.

Als je kijkt naar álle recente azc-demonstraties, is het beeld iets anders, blijkt uit een inventarisatie van Nieuwsuur. Er waren dit jaar tot nu toe in zeker 49 gemeenten protesten tegen de komst van een azc. In 28 gemeenten bleven de plannen ongewijzigd. In 21 gemeenten zijn de plannen wel degelijk aangepast of vertraagd. Sommige gemeenten zeggen dat er een direct verband is met de protesten.

De landelijke politiek zaait twijfel.

Martijn Kortleven, wethouder Noordwijk

In Noordwijk liep eind september een protest uit op een confrontatie met de politie. Voor het protest was er in de gemeenteraad nog steun voor de opvang, vertelt de verantwoordelijk wethouder Martijn Kortleven. Na het protest kantelde de stemming. “Een aantal gemeenteraadsleden is blijkbaar de andere kant opgeschoven, ik denk onder druk van de protesten. Dat zeggen raadsleden ook in openbare uitingen: wij luisteren naar het volk.”

PvdA-raadslid Wijnand de Leeuw moet komende week stemmen over de komst van het azc in Schiedam. Op hem heeft het protest geen invloed, zegt hij. “Mijn fractie zal voor stemmen. We geloven in menswaardige opvang. En we hebben een wettelijke taak.”

ANPDemonstranten tegen de komst van een asielzoekerscentrum in Schiedam

Protest hoort bij een gezonde democratie. Maar rond de asieldiscussie lopen de emoties vaak te hoog op, ziet Kortleven ook in Noordwijk. “Iemand zei: als mijn dochter straks verkracht wordt, dan hou ik u daarvoor persoonlijk verantwoordelijk. Want u wilde die asielopvang.”

“Aan de ene kant zeg ik: dat raakt mij niet, want ik voer een wet uit. Aan de andere kant moeten we dat ook niet normaal gaan vinden, want het is best wel intimiderend als iemand dat tegen je zegt.”

Onduidelijkheid over wet

De onrust wordt versterkt door onduidelijkheid over de spreidingswet, zegt Kortleven. Die wet verplicht gemeenten om vluchtelingen op te nemen, om asielzoekers zo beter over het land te verdelen. Het kabinet-Schoof wilde de wet tegenhouden, maar dat kwam er niet van.

Kortleven: “Omdat de landelijke politiek zoveel twijfel zaaide, verschoof de discussie over asielopvang naar de lokale politiek. Doordat de wet zo op losse schroeven staat, zien de tegenstanders een kans. Die denken: we kunnen het azc misschien nog tegenhouden. Terwijl asielzoekers toch ergens opgevangen moeten worden en elke gemeente daarin een stukje verantwoordelijkheid moet nemen.”

Veel demonstranten zeggen niet per se bezwaar te hebben tegen asielopvang, maar wel tegen de plek of de omvang. Zoals Van der Elst. “Ik stemde lang links. Ik ben voor de opvang van mensen. Maar sinds er een azc in m’n achtertuin wordt gebouwd voor 580 mensen, lig ik hier wakker van. Mijn enige doel is een veilige omgeving voor mijn gezin. En dat komt in het geding door een beslissing van de politiek.”