NOS

NOS Nieuws•vandaag, 18:21

Vier verschillende stroomtarieven per dag. Dat is een van de maatregelen die ervoor moeten zorgen dat consumenten hun stroomverbruik meer over de dag gaan spreiden. Dat zegt demissionair minister Hermans van Klimaat vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Als ze dat niet doen, dreigt het stroomnet de piekdrukte niet meer aan te kunnen.

Het plan is dat de vier tarieven in 2028 worden ingevoerd. Mensen met een dynamisch stroomcontract hebben al ervaring met verschillende tarieven gedurende de dag. Bij hen geldt dagelijks zelfs ieder uur een verschillend stroomtarief, afhankelijk van hoeveel aanbod aan zon- en windenergie en hoeveel vraag er worden verwacht. In de winter, met weinig zon, is stroom vaak midden in de nacht het goedkoopst. In de zomer, met veel zon, vaak rond het middaguur.

Verder zijn er vaak hogere prijzen rond de ochtenduren, als veel mensen wakker worden en naar werk gaan. Dat is tussen ongeveer 07.00 uur en 10.00 uur. En rond het eind van de middag, begin van de avond. Als mensen thuiskomen, elektrische auto’s opladen, er elektrisch gekookt wordt en de warmtepomp aangaat om het huis te verwarmen. Dat is grofweg van 17.00 uur tot 21.00 uur.

Vier tijdsblokken in 2028

Het kabinet is nog met de beheerders van de elektriciteitsnetten in gesprek wat precies de vier tijdsblokken met verschillende tarieven worden. Het is aannemelijk dat er twee duurdere blokken komen voor de ochtend en avond en twee goedkopere blokken voor overdag en ’s nachts.

“Ik vind het goed als mensen dalurenkorting krijgen”, zegt Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). “Iedereen moet er geld mee kunnen besparen.”

Alle beetjes helpen om het verbruik in de piekmomenten te verlagen. Dus de wasmachine of droger midden in de nacht laten draaien, of op een zonnige dag juist midden op de dag, in plaats van om 18.00 uur ’s avonds kan de stroompiek al verminderen.

Maar volgens Van der Gaag is het vooral belangrijk dat de apparaten die echt veel elektriciteit verbruiken op andere tijden worden ingeschakeld.

Elektrische auto en warmtepomp

In de praktijk gaat het dan vooral om het opladen van elektrische auto’s. “Het is nu zo dat mensen vaak hun auto laden wanneer ze thuiskomen. Rond 18.00 uur zie je een enorme piek. En dat kan anders.”

Dat vindt ook Hanna van Sambeek, energie-expert bij onderzoeksinstituut TNO. “Het is vooral belangrijk dat je auto’s slimmer gaat opladen. Dat vergt relatief weinig moeite van de consument en je kunt er grote klappen mee maken.”

Uit een test in Amsterdam, die eerder dit jaar begon, blijkt al dat een prijsprikkel voor consumenten werkt. Mensen die hun elektrische auto bij een openbare paal laden, kunnen daar hun laadsessie automatisch aan laten passen aan de drukte op het stroomnet.

Ze kunnen dan bijvoorbeeld aangeven dat hun accu pas om 8 uur ’s ochtends vol hoeft te zijn. En daarvoor krijgen ze dan korting, die is gemiddeld 82 cent per laadsessie. Zo’n ‘slimme’ laadsessie leidt tot een fors lagere stroomvraag tijdens de piekuren.

Naast de elektrische auto zal de warmtepomp steeds belangrijker worden als grote stroomverbruiker van huishoudens. Want steeds meer huizen worden daarmee verwarmd in plaats van met gas.

Milieu Centraal adviseert bijvoorbeeld mensen met een warmtepomp en vloerverwarming of goede isolatie om hun thermostaat ’s nachts niet lager te zetten. “Want dan moet de warmtepomp in de ochtend hard werken om het huis weer op te warmen. Dat kost meer energie dan het huis de hele nacht op temperatuur houden”, aldus Milieu Centraal.

Slimme apparaten

In de Kamerbrief zegt minister Hermans ook veel te verwachten van slimme apparaten. Een slimme warmtepomp kan dan bijvoorbeeld op goedkopere momenten aangaan. “Slimme apparaten moeten vooral doen wat de gebruiker wil dat die gaan doen”, zegt Van Sambeek van TNO. “Je moet een warmtepomp zo kunnen instellen dat die bijvoorbeeld nog voor de duurdere piekuren voorverwarmt en dan tijdens piekuren minder hoeft te verwarmen.”

Volgens haar is het dan vooral van belang dat mensen makkelijk hun voorkeuren kunnen instellen, bijvoorbeeld in een app. En dat een slim apparaat het verder automatisch regelt, zonder dat de consument er veel omkijken naar heeft.