EPA, AFP, bewerking NOSRon Dermer, Donald Trump en Khalil al-Hayya

NOS Nieuws•vandaag, 17:02

  • Ernest Claassen

    redacteur Buitenland

  • Ernest Claassen

    redacteur Buitenland

Op dag drie van de vredesonderhandelingen over Gaza klinkt er voorzichtig optimisme uit Egypte. Vandaag zijn ook de belangrijkste onderhandelaars aangekomen.

De gesprekken begonnen maandag in de badplaats Sharm al-Sheikh. Israël en Hamas praten niet direct met elkaar: de delegaties bevinden zich in verschillende vergaderruimtes.

Waar dat gebeurt wordt geheim gehouden, maar uit kringen van Egyptische journalisten verneemt de NOS dat de gesprekken plaatsvinden in het International Congress Center van Sharm al-Sheikh. De Egyptische zender Extra News toont ook een korte video van de Hamas-onderhandelaar die daar met een bodyguard naar buiten loopt.

De betrokken landen laten heel weinig los over het verloop van de gesprekken. Toch komen er enkele details naar buiten. Zo schrijft The Independent dat het maandagavond 18 uur lokale tijd begon met een gespreksronde van vier uur, inclusief een pauze voor het avondeten.

Dinsdagochtend zou er verder zijn gepraat. Volgens het Witte Huis voerden ’technische teams’ de eerste gesprekken.

Onderhandelaar overleefde aanslag

Namens Hamas is de hoofdonderhandelaar Khalil al-Hayya. Hij was het doelwit van de mislukte Israëlische liquidatiepoging in Qatar. Israël zal nu toch met hem moeten praten – al is dat dan niet face to face. De zoon van Al-Hayya werd overigens wel gedood bij de Israëlische beschieting in Qatar.

Voor Israël is Ron Dermer de belangrijkste onderhandelaar. Hij is vandaag aangekomen in Egypte en praat volgens de eerste berichten ook al persoonlijk mee. Dermer is een vertrouweling van premier Netanyahu. Sinds begin dit jaar leidt hij de onderhandelingen over het vrijlaten van de Israëlische gijzelaars in Gaza.

Ook de Amerikaanse delegatie is vandaag compleet met de komst van Trumps gezant Steve Witkoff, én Trumps schoonzoon Jared Kushner. Zij zullen de druk op de partijen opvoeren om akkoord te gaan.

Hoge Amerikaanse functionarissen zeggen tegen nieuwssite Axios dat de twee Egypte niet zullen verlaten voordat er een akkoord is over de vrijlating van de gijzelaars en een einde van de oorlog.

‘Niet te snel’

De druk op Hamas en Israël om akkoord te gaan is dus enorm. Maar het is belangrijk om niet overhaast te werk te gaan, zegt Sven Koopmans. Hij is voomalig speciaal gezant van de EU voor het Midden-Oosten en sinds kort werkzaam voor de Haagse denktank HCSS. Hij schreef ook een praktische handleiding voor internationale onderhandelingen.

“Tot nu toe zijn het in Egypte voorbereidende gesprekken geweest, dat is nuttig en logisch om de onderhandelingen efficiënt te laten verlopen. Je haalt de grote namen pas later om druk op de onderhandelingen te zetten.”

Dat moment lijkt met de komst van de hoofd-onderhandelaars nu gekomen.

“Aan de ene kant wil men heel snel een overeenkomst, maar aan de andere kant wil je dat de partijen het akkoord serieus accepteren. Eerder hebben we gezien dat het staakt-het-vuren in Gaza in heel algemene bewoordingen was gesteld. Ik kan niet voorspellen hoe lang de gesprekken dit keer gaan duren. Als het akkoord minder gedetailleerd is dan heb je meer kans dat iedereen ‘ja’ zegt, maar minder kans dat het akkoord ook stand houdt.”

Volgens Koopmans is het heel belangrijk dat de partijen aan hun afspraken worden gehouden. “Zo gaat het met heel veel wapenstilstanden, die worden nooit 100 procent geïmplementeerd. Daarom is het ook zo belangrijk om goed toezicht te houden op schendingen van het akkoord. En dan is de grote vraag wat Amerika gaat doen als er een grote schending is, ook als die komt van de partij waar ze het dichtst bij staan.”

Trump vraagt hulp Turkije

Voor het eerst is Turkije betrokken bij de onderhandelingen. Het hoofd van de Turkse geheime dienst is naar Sharm al-Sheikh afgereisd. “President Trump vroeg specifiek of wij met Hamas wilden praten om ze te overtuigen.” zegt de Turkse president Erdogan daarover.

Wat er achter de schermen gebeurt in Sharm al-Sheikh blijft gissen. Zo schrijft de Israëlische krant Haaretz dat er de eerste twee dagen geen echte vooruitgang is geboekt. De twee partijen zouden alleen hun standpunten hebben gepresenteerd. Nu moet blijken wat de bemiddelaars echt kunnen bereiken.

Toch toont president Sisi zich optimistisch. Hij heeft alvast president Trump uitgenodigd om naar Egypte te komen om het akkoord te ondertekenen – als dat er komt.