ANPGeert Wilders (PVV) en Joost Eerdmans (JA21) in de Tweede Kamer

NOS Nieuws•vandaag, 06:00

Drie weken voor de verkiezingen is er in de Peilingwijzer weinig beweging onder de grootste partijen. De PVV weet zich in dit gewogen gemiddelde van de peilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag te handhaven op 31 tot 35 zetels.

Dat zijn er weliswaar ongeveer vier minder dan nu in de Tweede Kamer, maar het is nog altijd ruim voldoende om het CDA (22-26 zetels) en GroenLinks-PvdA (21-25) ruim voor te blijven. Voor het CDA zou deze uitkomst een winst van zo’n 19 zetels betekenen ten opzichte van de verkiezingen van twee jaar geleden.

Ver daar weer achter bevindt zich de VVD, die de afgelopen maand weliswaar niet veel verder is weggezakt, maar niet verder komt dan 12 tot 16 zetels.

Daarmee is de partij van lijsttrekker Dilan Yesilgöz op hetzelfde niveau gekomen als D66, een van de weinige partijen die de voorbije maanden een vooruitgang lieten zien, tot inmiddels 12 tot 15.

50Plus maakt kans op terugkeer

Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, wijst erop dat er maar één partij is die het ook is gelukt om een soortgelijke winst te boeken als D66: JA21 van lijsttrekker Joost Eerdmans (9 tot 13 zetels). “VVD, D66 en JA21 staan nu dicht bij elkaar. Alleen het verschil tussen VVD en JA21 is nog statistisch significant.”

Opvallend is verder dat in de Peilingwijzer 50Plus voor de eerste keer de afgelopen jaren kans maakt op een rentree in de Tweede Kamer. De ouderenpartij komt uit op 0 tot 2 zetels. NSC dreigt juist uit de Kamer te verdwijnen.

NOS

Het feit dat Wilders in juni het kabinet liet vallen, lijkt voor veel van zijn aanhangers geen reden om de PVV te laten vallen. Ipsos I&O vond in zijn nieuwste onderzoek uit dat slechts 11 procent van de huidige PVV’ers een bijdrage aan stabiel bestuur belangrijk vindt. Zij hechten aanzienlijk meer belang aan een partij die ‘opkomt voor mensen zoals ik’.

Ter vergelijking: bij kiezers van CDA, GroenLinks-PvdA, VVD en D66 wil tussen de 40 en 50 procent dat hun partij bijdraagt aan stabiliteit.

PVV’ers stemmen in de eerste plaats op Wilders vanwege de standpunten. Nog meer dan bij de vorige twee verkiezingen gaat het dan vooral om immigratie en asiel. Voor negen op de tien is dat thema inmiddels een reden om voor de PVV te kiezen.

Weinig kiezers met sterke voorkeur

De resterende partijen in de Peilingwijzer zijn aanzienlijk kleiner. Dat geldt niet alleen voor de SP (4-6), De Partij voor de Dieren, BBB, Volt, Forum voor Democratie en Denk (alle 3-5). Maar ook voor de SGP en ChristenUnie (beide 2-4), 50Plus (0-2), en NSC (0-1).

Bij dit alles moet worden aangetekend dat veel kiezers aanhoudend twijfelen. Ipsos I&O meldt dat 15 procent van de kiezers nog helemaal geen partijvoorkeur heeft en slechts 18 procent een sterke voorkeur. De grootste groep zit daar tussenin.

Verantwoording

De NOS publiceert in aanloop naar de Kamerverkiezingen van 29 oktober regelmatig de Peilingwijzer, die zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag samenvoegt. Meer over de methode erachter is te vinden op de website van de maker, politicoloog Tom Louwerse van de Universiteit Leiden.