Tuinders, telers en fruittelers klagen over de afnemende beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen. Politieke partijen hebben verschillende antwoorden op deze problematiek. Het behouden van effectieve middelen of het versnellen van vergroening leidde donderdagmiddag tot een stevig debat. Ook de energietransitie en arbeidsmigratie maakte het tot een interessante discussie.
Het Grote Tuinbouwdebat vond donderdagmiddag plaats op de HAS green academy in Den Bosch. Partijen blijken duidelijk in twee kampen verdeeld. De rechterflank is vooral voorstander van het behoud van effectieve gewasbeschermingsmiddelen. Links wil vooral investeren in verdere verduurzaming en een snellere toelating van groene middelen.
Forum voor Democratie-Kamerlid Thierry Baudet neemt in deze discussie het extreemste standpunt in en wakkerde daarmee het vuur aan in het debat. Hij vindt dat Nederland de EU-regels moet loslaten. Volgens Baudet verliest Nederland de concurrentieslag met landen die bepaalde middelen wel toestaan. ‘Vergroenen is fantastisch, maar als er geen alternatieven zijn, dan moet je middelen blijven toestaan.’
Baudet kreeg tegenstand van GroenLinks-PvdA en CDA. ‘Als we EU-regels loslaten, dan krijgen je Brussel en veel oneerlijke concurrentie op je nek’, zegt Lara Sibbing, kandidaat-Kamerlid voor GroenLinks-PvdA. Haar partij wil investeren in meer groene middelen en ondernemers die duurzaam produceren belonen.
Het Leger des Heils vertelt mij dat ze meer daklozen op straat zien zodra de paprikapluk is afgelopen
Pieter Grinwis, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie
Koploper niet stilleggen
Ook het CDA pleit ervoor groene middelen sneller op de markt te brengen en wil dat een investeringsimpuls geven. Jantine Zwinkels, kandidaat-Kamerlid voor de christendemocraten, wil eveneens vasthouden aan de EU-regels. ‘Deze sector is koploper in de wereld en dat breek je anders af. De verduurzamingsambitie van ondernemers moet je niet tegenhouden, maar stimuleren. Niet alleen voor het milieu, maar ook voor de exportkansen die het oplevert.’
De SGP zit meer op de lijn van Forum voor Democratie, maar wil vergroening ook blijven stimuleren. Kandidaat-Kamerlid Tom Koekoek van deze partij wil middelen pas vervangen als er groene alternatieven beschikbaar zijn. ‘Je moet je oude schoenen niet weggooien voor je nieuwe hebt. Wanneer een plaag de plantgezondheid bedreigt, moet je kunnen ingrijpen.’
Tekst gaat verder onder de foto
Het debat over gewasbescherming tussen (kandidaat-)Kamerleden van CDA, SGP, GroenLinks-PvdA en Forum voor Democratie (van links naar rechts). © Dirk Hol
Baudet vindt onderzoek naar groene middelen niet belangrijk. ‘Groen is inefficiënt, duurzaam is duur en eerlijke beloning betekent dat een ander het moet betalen’, sneerde hij richting de andere partijen.
Tijdens het tuinbouwdebat kwamen ook de energietransitie en arbeidsmigratie aan bod. Twee politieke thema’s die ook hoog op de agenda staan in deze sector. Boven de markt hangt het onderbrengen van de glastuinbouw in het Europese CO2-emissiehandelssysteem ETS2.
Stabiele overheid nodig
Vanuit de sector is daar verzet tegen. Steun komt van de ChristenUnie die het als een groot concurrentienadeel ziet voor de glastuinders. ‘Duitsland en België zijn het niet van plan en die nemen graag onze marktposities in’, zegt ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis. Hij vindt dat de politiek moet vasthouden aan het convenant dat de sector sloot met de overheid. Daarin staat een spoor naar klimaatneutraliteit in 2040. ‘Een stabiele overheid is wat de sector de komende jaren nodig heeft.’
Volt daarentegen is voorstander van het ETS2-systeem. Kandidaat-Kamerlid Simone Ritzer van die partij ziet het als een nieuw verdienmodel voor de glastuinbouw via de daaraan verbonden CO2-certificaten.
De pro-Europese partij wil daarom juist fors investeren in de glastuinbouw, onder meer in geothermie. ‘Juist vanwege het strategische belang van de glastuinbouw. Er is nog veel restwarmte over. We moeten investeren in de uitbreiding van de warmte-infrastructuur.’
Niet uit de markt prijzen
VVD en CDA willen ETS2 niet tegenhouden, maar zijn voor een financiële compensatie voor ondernemers. VVD-Kamerlid Wim Meulenkamp benadrukt dat voor invoering daarvan wel onderzocht moet worden wat de impact daarvan is op glastuinbouwbedrijven. ‘We moeten ons niet uit de markt prijzen. Dat is voor de VVD cruciaal.’
Tekst gaat verder onder de foto
Pieter Grinwis (ChristenUnie) in debat met Jantine Zwinkels (CDA) tijdens Het Grote Tuinbouwdebat. © Dirk Hol
Als het gaat over arbeidsmigranten, dan hebben de partijen een grote overeenkomst. Goede huisvesting van deze werknemers is een eis en misstanden moeten worden aangepakt.
‘Dat moeten we keihard aanpakken’, zegt BBB-kandidaat-Kamerlid Christine Govaert. ‘Anders gaan de goede onder de kwade lijden.’ Haar partij wil vooral volop inzetten op innovatie en robotisering om het handwerk in de (glas)tuinbouw te automatiseren. Daarnaast staat de land- en tuinbouw dankzij haar partij op de lijst van essentiële sectoren waarvoor arbeidsmigranten beschikbaar blijven, benadrukt Govaert.
Ook Grinwis van de ChristenUnie is voorstander van meer automatisering, maar hij ziet dat dat op korte termijn geen antwoord op de problematiek van huisvesting biedt. ‘We moeten naar een betere spreiding van arbeidsmigranten. In de volkswijken van Den Haag zie je echt misstanden’, zegt hij, doelend op te veel bewoners in één huis of appartement en daklozen op straat.
Meer daklozen na paprikapluk
‘Ik kom ook op bezoek bij het Leger des Heils in Den Haag. Als ik dan hoor dat als de paprikapluk is afgelopen, het aantal daklozen in Den Haag toeneemt, dan hebben we nog een wereld te winnen’, illustreert de in Den Haag wonende Grinwis.
Partijen zijn het onderling eens dat gemeenten soepeler moeten worden bij het bouwen van woningen bij tuindersbedrijven. Ondernemers klagen dat ze daarbij nauwelijks tot geen medewerking krijgen van lokale overheden. De wijzende vinger gaat onder meer naar gemeente Westland waar juist veel arbeidsmigranten werken.
BBB noemt het bouwen van woningen bij de bedrijven de meest aantrekkelijk optie. GroenLinks-PvdA wil wel duidelijke spelregels: een hoger minimumloon, zodat werknemers ook zelf woonruimte kunnen betalen en handhaving bij misstanden. ‘Anders druk je ondernemers naar oneerlijke concurrentie’, zegt kandidaat-Kamerlid Sibbing van GroenLinks-PvdA.
Het verkiezingsdebat was een initiatief van zestien organisaties uit de tuinbouwsector, Nieuwe Oogst en de agrarische hogeschool. Het volledige debat is hier terug te kijken.