De onrust begon eind september met een protest tegen een tekort aan stroom en water. Jongeren van de generatie gen Z, geboren tussen 1997 en 2012, protesteerden online en in de straten van Madagaskar.
De gen Z-protesten zijn op bloedige wijze neergeslagen. Zeker 22 mensen zijn sinds eind september gedood bij het politiegeweld, ruim honderd mensen raakten gewond. Dat leidde tot nog meer woede tegen de president van Madagascar, Andry Rajoelina.
Intense momenten
“Het was extreem gewelddadig”, zegt gen Z-betoger Elliot D. James in onderstaand filmpje dat hij postte op Instagram. “Het zijn heel intense momenten voor een generatie die opstaat voor een betere wereld, voor een beter Madagaskar, minder corruptie en een betere toekomst.”
De protesten gingen ook gepaard met plunderingen. De 51-jarige president Rajoelina heeft in reactie op de onrust zijn regering naar huis gestuurd en gaf aan een oplossing te willen zoeken. Maar die belofte bleek niet genoeg voor de demonstranten.
Het afgelopen weekend sloten ook militairen zich aan bij de gen Z-protesten. Volgens de president dreigt nu een staatsgreep. Reden voor Frankrijk, als voormalige kolonisator van Madagaskar, om de gekozen president in veiligheid te brengen, aldus de Franse zender RFI.
Boze jongeren
De bevolking van Madagascar is jong, de gemiddelde leeftijd is 21 jaar, zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. “Deze jongeren zijn opgegroeid met internet en social media. Zij willen een beter leven, een betere toekomst.”
De meeste mensen op het Afrikaanse eiland, gelegen in de Indische Oceaan, zijn straatarm. Driekwart van de inwoners van Madagaskar leeft onder de armoedegrens, volgens cijfers van de Wereldbank uit 2022.
Ook bungelt het land onderaan de lijst van meest corrupte landen, aldus de organisatie Transparency International, die onderzoek doet naar corruptie. En dat terwijl het eiland rijk is aan kostbare grondstoffen, zoals kobalt, nikkel, bauxiet en goud.
En dus komen jongeren in opstand. Niet alleen in Madagaskar zijn ze boos, ziet Van Leeuwen: “Gen-Z laat overal zijn stem horen. Ze protesteren online en op straat tegen corruptie, werkloosheid en hoge kosten van levensonderhoud. Ook in andere landen, zoals in Marokko en Kenia, organiseren zij zich massaal tegen de zittende macht.”
Onzekerheid
De komende uren en dagen zijn onzeker. Vooralsnog is de president van Madagaskar officieel nog in functie. Maar de vraag is hoe lang nog, nu na de gen Z-jongeren ook de militairen in Madagaskar Rajoelina laten vallen.
“Het zou in Afrika de eerste keer zijn dat de gen Z-generatie een president op deze manier ten val brengt”, zegt Van Leeuwen. Het afgelopen jaar probeerden Keniaanse jongeren hun president Ruto te onttronen met straatprotesten en hashtags als #Rutomustgo. Ook daarbij vielen doden en gewonden. De president bleef.
“Ook de protesten in Madagaskar zullen, nu de president is geëvacueerd, wereldwijd jongeren inspireren om hun frustratie over corruptie en werkloosheid te laten horen”, verwacht Van Leeuwen. “Ze zijn met veel. En ze zijn boos.”