EPAMagnus Carlsen tijdens de Global Chess League
NOS Sport•vandaag, 15:42
De schaaksport krijgt een nieuw zetje in de vlotte modernisering die het eeuwenoude spel doormaakt: in 2027 wordt een WK gehouden waarin één wereldkampioen zal worden gekroond voor drie verschillende spelvarianten. Kortom: een allround wereldkampioen.
De innovatieve plannen hebben zelfs schaakgrootheid Magnus Carlsen en wereldschaakbond FIDE, vaak geen vrienden van elkaar, op een lijn gebracht.
De Noorse toernooiorganisator Norway Chess bedacht het plan voor het toernooi, diende het in bij de FIDE en kreeg goedkeuring van de bond, die als overkoepelend orgaan beslist welke toernooien een wereldtitel mogen uitreiken. In het najaar van 2026 vindt een testtoernooi plaats, het jaar daarop zal na vier evenementen in vier wereldsteden een kampioen worden gekroond.
Momenteel kroont wereldschaakbond FIDE al aparte wereldkampioenen in het klassieke schaken (1,5 uur op de klok), het vlottere rapid (10 minuten op de klok) en het nog snellere blitz (3-5 minuten op de klok). Die toernooien blijven bestaan, maar er komt een nieuwe wereldtitel bij voor de beste schaker in al die categorieën samen.
‘Groeipotentie’
“Hoewel schaken al een van de populairste spellen ter wereld is, is de groeipotentie nog altijd enorm”, zegt FIDE-voorzitter Arkadi Dvorkovitsj. “We kijken altijd naar manieren om te innoveren en de grenzen te verleggen van wat het schaken kan zijn. Deze nieuwe tour vult het traditionele WK aan en zal huidige fans en nieuw publiek trekken.”
AFPArkadi Dvorkovitsj reikte vorig jaar de wereldtitel in het klassieke schaken uit aan de Indiër Gukesh
De wens van zo’n allround wereldtitel werd afgelopen jaren steeds sterker in de schaakwereld. Vooral de invloedrijke Carlsen riep erom. Zelf besloot hij in 2023 dat hij zijn wereldtitel in de klassieke spelvorm niet langer zou verdedigen, omdat hij na vijf opeenvolgende wereldtitels de lange partijen en zware voorbereidingstijd van urenlange wedstrijden zat was.
Ook vond de Noor dat je sinds de razendsnelle (online) opkomst van de vlottere varianten rapid en blitz niet langer alleen op basis van het klassieke spel kunt zeggen wie de sterkste schaker ter wereld is. Het zou over verschillende tijdsformats beslist moeten worden, opperde hij.
Fast classic
Met deze WK-variant speelt de FIDE in op Carlsens ideeën. Maar de schaakbond houdt ook rekening met de uitzendbaarheid en een online miljoenenpubliek dat op de eigen mobieltjes zelf vooral kortere varianten speelt. Ook is er in een steeds vlottere maatschappij wellicht niet altijd aandacht meer voor de soms urenlange klassieke partijen.
Om het toernooi sneller te maken, wordt de klassieke variant in het nieuwe allround WK-format ook verkort. Onder de naam fast classic beginnen de schakers niet met 1,5 uur op de klok, maar met 45 minuten. De regels van de rapid- en blitz-variant blijven hetzelfde.
Carlsen is verheugd over het nieuwe WK. “Dit klinkt als een goed doordachte stap voor de ontwikkeling van het schaken. Meerdere formats samenbrengen onder één wereldtitel zal een beter beeld geven van de sterkte van de spelers, terwijl het geschikt is voor hedendaagse spelers en het publiek.”
Norway Chess 2025 | Michal WaluszaMagnus Carlsen tijdens het Norway Chess-toernooi in 2025
Dat Carlsen en de FIDE het eens zijn, is opmerkelijk. Dat lukte afgelopen jaren maar zelden. Een spijkerbroekenrel toonde eind vorig jaar de gespannen verhoudingen tussen de twee kampen. En de botsing begin februari was nog harder. Toen riep Carlsen op tot het vertrek van FIDE-baas Dvorkovitsj omdat de schaakbond het innovatieve en lucratieve Freestyle Chess niet toestond een wereldtitel uit te reiken.
Die freestyle spelvariant, waarin de stukken in willekeurige beginopstelling worden gezet, toonde al de mogelijkheden van de verregaande modernisering waarin het schaken zich bevindt. Ook het debuut van schaken als e-sport werd toegejuicht. Niet in de laatste plaats door Carlsen. “Schaken is grappig genoeg een stokoud spel dat gemaakt is voor de digitale tijd”, vond de Noor.
Het allround wereldkampioenschap dat volgend jaar wordt getest, past in de vernieuwing van de sport. Maar één element verdwijnt daar niet: de schakers spelen gewoon aan een schaakbord met houten paarden, lopers en torens.