‘Corona, bestaat dat nog?’, zul je misschien wel denken. Van de alfavariant tot omikron: het virus hield een paar jaar geleden de hele wereld in zijn greep.
Terwijl de lockdowns en persconferenties verleden tijd zijn, blijft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) continu onderzoeken welke varianten in Nederland voorkomen en of die in aantal toenemen.
Dat gebeurt met zogeheten kiemsurveillance: laboratoria in het hele land onderzoeken positieve coronatests om te zien welke variant erin zit. Ook via het rioolwater wordt gekeken welke virusvarianten rondgaan. Uit cijfers van het RIVM blijkt dat afgelopen week 21 procent meer positieve testuitslagen werden gemeten dan de week ervoor.
Stratus neemt de overhand
Sinds het einde van 2023 zijn de omikronvariant en haar subvarianten het meest gevonden in Nederland. In de zomer van 2025 waren er weinig coronagevallen, maar de afgelopen weken is dat aantal weer wat gestegen. De subvariant XFG, ook wel bekend als de stratusvariant, komt nu het vaakst voor. Ook in andere landen is stratus bezig aan een opmars.
“Eigenlijk is het een beetje vroeg voor een nieuwe variant, maar hij is er”, zegt immunoloog Ger Rijkers van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis. Hoewel mensen na het uitzwaaien van de zomer relatief sneller verkouden worden of covid oplopen, gebeurt dit normaal gesproken iets later in het jaar.
Nieuwe variant niet gevaarlijker
Rijkers legt uit dat nieuwe varianten steeds beter worden in het vermenigvuldigen en daardoor ook besmettelijker kunnen zijn. Zo’n nieuwe variant ontstaat als kleine veranderingen, zogeheten mutaties, in het virus optreden. “De nieuwe variant kan net iets harder fietsen dan oudere varianten en ‘wint’ daardoor.”
Volgens het RIVM zijn er geen signalen dat stratus of andere recente subvarianten mensen zieker maken dan eerdere omikronvarianten. “Het gaat om normale verkoudheidsklachten zoals hoesten en snotteren”, zegt Rijkers. De meeste mensen hebben nog wat immuniteit tegen het virus, en volgens de immunoloog lijken nieuwe varianten juist iets minder ziekmakend. Ook het risico op longcovid neemt daardoor af.
“Een virus kan zich namelijk het best verspreiden wanneer het mensen kan infecteren zonder dat ze er erg ziek van worden”, zegt hij. “Want dan blijven we gewoon naar de supermarkt en de kroeg gaan, waardoor we elkaar sneller besmetten.” En daar hebben virussen baat bij.
Dus, stelt Rijkers gerust: “Er is geen reden tot paniek, maar hou rekening met ouderen en mensen met een zwakke gezondheid. Want die kunnen wel in het ziekenhuis belanden door het virus. Voor degenen die een oproep hebben gekregen voor een vaccin is mijn welgemeende advies: doe het.”
Oude test werkt nog
Heb je op zolder nog een oude coronatest liggen? Dan kun je die nog steeds gebruiken om de nieuwe variant te testen. “Dat komt omdat die test kijkt naar een eiwit van corona dat helemaal niet verandert”, zegt de immunoloog.
Vijf jaar geleden werd het eerste coronageval geconstateerd in Nederland. Lockdowns, een avondklok en coronaregels volgden en sommige gewoonten uit die tijd zijn blijven hangen, zo zie je in deze video van eerder dit jaar: