Tamar Berkhout is sinds een jaar vrijwilliger voor GroenLinks-PvdA en flyert dit jaar voor het eerst, onder andere in Apeldoorn. “Ik kan niet het vergelijken met andere jaren, maar ik ben wel heel erg geschrokken van wat er met Timmermans is gebeurd dit weekend”, begint ze.

Fel, kortaf of vriendelijk

Zelf merkt ze ook weleens iets, bijvoorbeeld dat de reacties online fel zijn. “Ik blokkeer best weleens iemand als ik van alles naar mijn hoofd krijg. Die hoef ik dan niet voor de deur te hebben.”

Over het algemeen zijn mensen in Apeldoorn vriendelijk, een enkeling wat kortaf. “Een man liep gisteren met een stapel eieren en die zei dat hij, als Timmermans aan de macht komt, net zo goed al die eieren op de grond kan laten vallen, want heel Nederland gaat naar de verdommenis”, vertelt Tamar. “Ik blijf dan vragen stellen maar niet iedereen staat daar voor open.”

‘Boem, de deur dicht’

Vrijwilliger Nico Sjoer draait al bijna 40 jaar mee als vrijwilliger. Nu, net als Tamar, voor GroenLinks-PvdA. “De meeste mensen zijn nog steeds blij dat ze hun verhaal kwijt kunnen, maar soms kunnen ze ook agressief zijn, hard”, merkt hij.

Hij gaat verder: “Dan zeggen ze dat politici leugenaars zijn en dat wij dan ook nog eens aan de deur komen, en dan gaat – boem – die deur dicht.”

Voorbeeldfunctie politici

Volgens voormalig spindoctor van de VVD Bas Erlings is het ‘vooral zonde’ als flyeraars last hebben van een grimmige sfeer. “Want uiteindelijk heeft het flyeren en langs de deuren gaan met je windjas, een sociale functie. Je laat ermee zien dat we met elkaar in het hele land een keuze aan het bepalen zijn. Als dat niet meer lukt omdat mensen te boos en te agressief zijn, dan zijn we echt iets aan het kwijtraken.”

Erlings wijst erop dat voorzover de sfeer wordt verpest, politici daar zelf ook een rol bij hebben gehad. “Politici hebben een voorbeeldfunctie en als je in de Tweede Kamer doet alsof de andere politicus gek is en geen goede bedoelingen heeft, dan moet je niet gek opkijken dat mensen in het land dat gaan geloven en zich ook zo gaan gedragen.”

Altijd al zo gegaan?

Een belrondje langs enkele grote partijen nuanceert het beeld van verharding. Zo laat de campagnemanager van de VVD weten enkele meldingen te hebben ontvangen van een grimmige sfeer op straat. Een van hen deed aangifte van een ‘fysieke’ confrontatie.

Ter relativering laat de campagnemanager weten zelf in 2010 op straat te zijn geweest om te flyeren en dat het toen ‘ook al zo ging’.

Vernielde borden

D66-leider Rob Jetten laat aan het Algemeen Dagblad weten dat ‘vrijwilligers terughoudender zijn om met kleding met het D66-logo de straat op te gaan om campagne te voeren, vanwege alle recente incidenten jegens politici’. Of er daadwerkelijk meldingen zijn gedaan door vrijwilligers bij het partijkantoor is niet bekend.

Het CDA heeft geen concrete meldingen gehad maar zag ‘wel alweer de nodige vernielde weideborden, die vrijwilligers hebben mogen vervangen’. De campagnemanager van de partij laat verder weten: “Afdelingen kiezen er ook vaker voor om brievenbussen te folderen in wijken waar het CDA goed scoort dan klassiek op de markt te gaan staan met CDA-jassen.”