Kennen we niet allemaal onderwerpen en zorgen die ons bezig kunnen houden? En dan heb ik het niet eens over dagelijkse, terugkerende beslommeringen zoals de bus die te laat komt waardoor je de trein mist, de vergadering die eindeloos lijkt te duren zonder iets op te leveren, de kinderen die op tijd van school gehaald moeten worden, of de altijd maar weer terugkomende vraag wat er vanavond op het bord moet komen. Allemaal zaken die soms meer tijd en gedachten in beslag nemen dan dat we willen, toch?

Bovenop al deze alledaagse zorgen liggen soms dan nog kwesties waar we zelf nauwelijks tot geen directe invloed op hebben, maar die ons desondanks flinke kopzorgen kunnen opleveren. De stijgende prijzen van de boodschappen, de (te) krappe woningmarkt, het gebrek aan vertrouwen in de politiek, het beleid met betrekking tot Israël en Gaza, het asiel- en vluchtelingenbeleid, de veiligheid op straat, de milieuproblematiek en/of de samenleving in het algemeen die steeds harder en individualistischer lijkt te worden. Onderwerpen die soms een gevoel van machteloosheid of vertwijfeling oproepen. Zouden dit ook onderwerpen zijn geweest waarmee Ole Pedersen Luk van de blackmetalband Afsky zich bezighield, toen hij het album Fællesskab schreef?

Het vierde album van Afsky staat immers vol met kritiek op het heersende gemeenschapsgevoel in de maatschappij in het algemeen. Laat Fællesskab zich nou vertalen naar gemeenschap. Het album is een indringende aanklacht tegen de teloorgang van een samenleving die overwoekerd wordt door laksheid en een kuddementaliteit. “Community is … a parade of moral superiority, where truth is trampled in the name of consensus. Where unity means silence, and doubt is a crime. Six songs of shame disguised as care, of freedom suffocated, and of the solitary few who still dare to question.” (“Gemeenschap is … een parade van morele superioriteit, waar de waarheid wordt vertrapt in naam van consensus. Waar eenheid stilte betekent en twijfel een misdaad is. Zes nummers over schaamte vermomd als zorg, over verstikte vrijheid en over de eenzame enkeling die nog durft te twijfelen.“)

Hoe anders oogt het begin van het vierde album van Afsky. De Deense actrice en zangeres Maria Stenz zingt je vanaf de opener Velkommen til livet nog enthousiast toe: “Hvor er alle drømmene, du drømte?” (in het Nederlands: “Waar zijn al je dromen die je droomde?”). Door dit fragmentje uit het lied Hvor Er Alle Drømmene (uit 1973) te gebruiken, zet Afsky je vrijwel meteen op een dwaalspoor. Want zodra het tempo van de pick-up genadeloos vertraagt en er een abrupt einde aan het warme, lichtvoetige Deense welkom komt, wordt duidelijk dat er op Fællesskab totaal geen plaats is voor frivole, hoopvolle toekomstdromen.

Jengelende tremolo’s met een melancholische ondertoon zetten, niet alleen in Velkommen til livet maar op het hele album, vervolgens het muzikale accent. Krachtige, repetitieve riffs, weemoedige gitaarlijnen en onstuimig, ontketend drumgeweld creëren voortdurend een beklemmende en sombere sfeer. Verschroeiende tempo’s en meeslepende, zware gedeeltes botsen met verstilde passages (Natmaskinen, Svanesang). Dankzij het door kwelling gevoede geschreeuw, gekreun en gefluister klinken de vocalen deze keer nog intenser en nog persoonlijker dan voorheen. De stormachtige paniek, hechte intensiteit en ijzingwekkende melancholie die over de nummers liggen, worden daarmee voelbaar. Door het toevoegen van het dreunen van onweer en de neer klaterende regen (Natmaskinen, Flagellanternes sang en Svanesang) wordt het ook haast tastbaar. Nummers als Den der ingenting ved tvivler aldrig, het vlijmscherpe, snelle Arveskam en Flagellanternes sang vangen het desperate gevoel van onrust feilloos en leggen de wanhoop over de sociale ontevredenheid onverbloemd bloot. Ze staan symbool voor een verloren geloof in de toekomst. Door de sombere, doch scherpe productie kan de emotie ongehinderd tot in alles doordringen en zich in haar volle impact laten voelen. Dit is geen muziek die troost of verzoening biedt, maar er hartgrondig in wrijft dat verandering in de huidige maatschappij een onvermijdelijk en meer dan noodzakelijk kwaad is.

Fællesskab voelt alsof Ole Pedersen Luk, terwijl de regen kil en onophoudelijk in zijn gezicht slaat, langs de krijtrotsen van Stevns Klint kuiert en gevangen is in vertwijfelde gedachten. Het ritme van de golven die tegen de rotswand beuken, de zilte lucht en de wind die om hem heen giert, doordrenken zijn wandeling met de ontreddering waarmee hij lijkt te worstelen. De verzuchtingen over de huidige staat van de maatschappij worden op een indrukwekkende wijze gevangen in de zes nummers op het album. Turbulent, intens en letterlijk adembenemend. Onrust, vertwijfeling en wanhoop heersen op Fællesskab …

… en net als je denkt dat de regen – begeleid met klappen van het onweer – met bakken uit de hemel komt, de zondvloed wellicht is doorgebroken en het water alles weg zal spoelen, hoor je in de laatste seconden van het album een vogeltje tjilpen. Bestaat er dan toch nog zoiets als hoop?

Score:

86/100

Label:

Eisenwald, 2025

Tracklisting:

  1. Velkommen til livet
  2. Den der ingenting ved tvivler aldrig
  3. Natmaskinen
  4. Arveskam
  5. Flagellanternes sang
  6. Svanesang

Line-up:

  • Ole Pedersen Luk – Zang, alle instrumenten

Links: