ANP

Vladimir Poetin is een “maniak” en het Oekraïense volk verdient onze steun. Dat zegt SP-lijsttrekker Jimmy Dijk terwijl hij tegelijkertijd vindt dat Oekraïne niet welkom is als NAVO- of EU-lid. In gesprek met Nieuwsuur legt Dijk uit waarom de mening van zijn SP zo verschilt van die van andere partijen over het beteugelen van de Russische agressie.

Toen Mark Rutte vorig jaar aantrad als secretaris-generaal van de NAVO, sprak hij duidelijke woorden: “Oekraïne hoort thuis bij het bondgenootschap”. Eerder bepaalden de lidstaten al dat de weg van Oekraïne naar het lidmaatschap ‘onomkeerbaar’ is.

“Onverstandig”, zegt SP’er Dijk nu. Hij denkt dat NAVO-lidmaatschap van Oekraïne “niet helpt” bij eventuele vredesonderhandelingen met Rusland.

De NAVO-norm brengt een wapenwedloop op gang die onze wereld niet veiliger maakt.

Jimmy Dijk

Tijdens een Tweede Kamerdebat vorig jaar zei Dijk dat er geen “rechtvaardiging” is voor de oorlog in Oekraïne, maar wel een “verklaring”: namelijk de uitbreiding van de NAVO. Die wordt door Rusland gezien als een bedreiging van hun veiligheid.

In de studio van Nieuwsuur benadrukt Dijk nogmaals dat hij “geen begrip” heeft voor de invasie in Oekraïne, maar dat hij wel probeert Poetin te “begrijpen”. “Als je begrijpt hoe iemand anders tegen de wereld aankijkt, kan dat helpen in een pad naar vrede.”

‘NAVO-norm leidt tot wapenwedloop’

De Russische agressie en de afbrokkelende Amerikaanse militaire steun hebben NAVO-landen doen besluiten een 5-procentnorm in te voeren voor defensie-uitgaven. Dat betekent dat alle landen op termijn 5 procent van hun bbp aan defensie moeten uitgeven. Daarvan mag 1,5 procent worden besteed aan zaken waar de krijgsmacht indirect van meeprofiteert, zoals cyberveiligheid en de verbetering van wegen en bruggen.

Een meerderheid van de Tweede Kamer is voor die norm, maar dat geldt niet voor de SP. Dijk zegt dat er al genoeg “bommen en granaten” zijn en dat het geld beter naar zorg of onderwijs kan. Maar zijn belangrijkste tegenargument: “Het brengt een wapenwedloop op gang die onze wereld niet veiliger maakt.”

Toen de NAVO-landen op de top in juni in Den Haag vergaderden over de defensienorm, was de SP gastheer van een zogenoemde ’tegentop’. Op die bijeenkomst spraken gasten uit binnen- en buitenland over de-escalatie en een nieuwe internationale veiligheidsorde. Onder hen ook enkele Europese politici met controversiële standpunten. Sommigen willen de gaskraan naar Rusland weer openen en vinden dat Europa geen wapens meer moet leveren aan Oekraïne.

Dijk benadrukt dat hij zulke standpunten niet heeft. Wat wil de SP dan wél doen voor het Oekraïense volk? De partij stemde tegen enkele moties die de regering opriepen meerjarige financiële en militaire steun toe te zeggen. Maar, zo benadrukt Dijk, de SP zette wél een handtekening onder alle steunpakketten voor de korte termijn. Met één uitzondering: het leveren van langeafstandsraketten. “Die konden tot ver in Rusland reiken, wat een escalerend effect kan hebben op de oorlog.”

(Defensie)compromis sluiten?

In het interview met Nieuwsuur benadrukt Dijk dat de SP graag voor het eerst in de partijhistorie plaatsneemt in een kabinet, bij voorkeur met partijen als GroenLinks-PvdA, CDA en D66. Ook voegt hij toe dat hij bereid is compromissen te sluiten om regeringsdeelname mogelijk te maken.

Het zou dan voor de hand kunnen liggen het standpunt over de 5-procentnorm los te laten, zegt politiek duider Arjan Noorlander van Nieuwsuur. De meeste andere partijen zijn namelijk wel voor forse ophoging van de defensie-uitgaven.

Jimmy Dijk werd ook bevraagd over onderwerpen als economie, woningmarkt en Tata Steel. Kijk hier het hele gesprek terug:

Het verkiezingsgesprek met Jimmy Dijk (SP)