ANPHoofdkantoor van Nexperia in Nijmegen

NOS Nieuws•vandaag, 07:01

Het is een dramatische week geweest voor chipmaker Nexperia in Nijmegen. Demissionair minister Karremans van Economische Zaken heeft de controle over het bedrijf overgenomen vanwege wanbestuur, dat volgens hem een bedreiging vormde voor de Europese economie en veiligheid. Europese automakers en defensie-industrie hebben halfgeleiders zoals die van Nexperia hard nodig.

Nexperia heeft Chinese eigenaars. Als reactie op Karremans’ ingreep heeft China nu een volledig exportverbod op Nexperia-chips ingevoerd. Want ook al is het hoofdkantoor in Nijmegen, de chips worden grotendeels in China gemaakt.

“Ik denk dat het beste zou zijn als de minister afreist naar Peking om daar met de Chinese regering over te spreken”, zegt Ed Kronenburg. Hij was ambassadeur in Peking van 2017 tot 2019. “Dan heeft hij de gelegenheid om uit te leggen wat zijn motivatie is geweest. En dan heb je kans dat je tot een oplossing kunt komen met de Chinezen.”

‘Heel gewaagd’

Demissionair minister Karremans stelt in een Kamerbrief dat hij het besluit om Nexperia over te nemen heeft genomen zonder overleg met andere landen. Er is ook niet gesproken met China. Als je zo te werk gaat, dan kun je ook wel verwachten dat er heftige reacties komen van de tegenpartij, zegt Kronenburg.

“Het is één ding als je een conflict hebt in het management van Nexperia en dan naar de ondernemingskamer stapt“, vindt Kronenburg. “Het is wel heel iets anders als je de complete besturing van het bedrijf overneemt. En als je dan verwacht dat je nog steeds de chips kunt blijven importeren, dat is denk ik wel heel gewaagd.”

Peking gaat er volgens minister Karremans ten onrechte van uit dat Nederland onder Amerikaanse druk heeft gehandeld. De demissionaire minister zei daarover: “Ik heb er met geen enkele Amerikaan over gesproken sinds ik minister van Economische Zaken ben. Dus dat is allemaal niet waar.”

Maaike Okano-Heijmans, onderzoeker geopolitiek en technologie bij Clingendael, trekt de uitleg van de minister in twijfel. “De VS wil koste wat kost tegengaan dat China een technologische grootmacht wordt. Over wat Europa wil met China is lang niet goed genoeg nagedacht en gesproken. En dus wordt er nu, waarschijnlijk onder aandringen van de VS, hard ingegrepen.”

Goed signaal

Okano-Heijmans verwacht niet dat Karremans de controle over Nexperia zomaar zal opgeven. Er moet dus onderhandeld worden. De minister gaf eerder deze week aan dat hij in gesprek is met de Chinese overheid, maar wil daar verder niets over kwijt.

Er zit wel een einddatum op Karremans’ controle: het bevel zal maximaal één jaar duren. Dat geeft goede signalen af tegenover Peking, vindt Okano-Heijmans. “Voor China is het ook niet bepaald handig dat het met een overschot aan chips blijft zitten. Dat er een einddatum is op Karremans bevel geeft een positief signaal af: dat Nederland de intentie heeft om zaken te heroverwegen en tot een oplossing wil komen.”