Die andere broer
De minder bekende broer van Jack is het vierde boek van Barbara Trapido (Kaapstad, 1941) dat in een Nederlandse vertaling verschijnt. Wat wel bijzonder is aangezien het Trapido’s debuutroman uit 1982 betreft. Inmiddels heeft de roman in het Engelse taalgebied een cultstatus. Na lezing van De minder bekende broer van Jack is wel te begrijpen waarom.
Centraal in de roman staat de achttienjarige Katherine, die aan het eind van de jaren zestig aan een studie filosofie gaat beginnen in Londen. Al op de eerste pagina maken we kennis met het hoofd van de familie bij wie Katherine de volgende jaren zo graag zal verblijven; al op de eerste pagina maken we ook kennis met Trapido’s heerlijke gevoel voor humor als ze tijdens haar eerste verblijf bij de familie stiekem Jacob Goldmans voorwoord van zijn nog te verschijnen boek leest.
De Goldmans zijn een nogal excentrieke familie, middle class, vader hoogleraar filosofie, moeder liefhebber van haar moestuin en geweldig goed in zwanger worden. Ze wonen in Sussex, op zo’n twee uur rijden van Londen in ‘zo’n huis dat op de doos van een legpuzzel zou kunnen staan’. Vijf kinderen en alweer een volgende op komst. Het is dus de dynamische familie Goldman die centraal staat in deze wervelende roman, waarbij Katherine de rol vervult van fly on the wall. En ja, Katherine krijgt een relatie met oudste zoon Roger, hautain, maar superknap. Maar als Roger Katherine op een schofterige manier aan de kant zet, raakt de familie Goldman uit het vizier.
Trapido breekt de roman in tweeën met een Italiaans intermezzo: Katherine vestigt zich in Rome als taaldocent voor expatkinderen. Ze probeert daar een leven op te bouwen, krijgt een relatie met de getrouwde Michele, maar houdt daar, in ruil voor een abortus, uiteindelijk het aanbod van een bontjas aan over.
En ja, dan terug in Londen, nu in de jaren tachtig, acht jaar ouder, triester en wijzer, keert Katherine terug in de warme schoot van de Goldman-familie, in het bijzonder in de oprechte genegenheid van vader Jacob en moeder Jane – Katherine’s substituut-ouders – waarna ze opnieuw verliefd wordt, en nu op de tweede zoon, Jonathan, waarmee de titel van de roman wordt verklaard en dus ook de klassieke grap in de Goldman-familie: Jack Yeats is een middelmatige kunstschilder, maar om diens jongere broer aan te duiden is hij ‘de minder bekende broer van Jack’. En dat is dus W.B. Yeats: een van Ierlands beroemdste dichters en toneelschrijvers. Het is een geweldige metafoor voor Katherine’s situatie en gemoed: een finale keuze tussen de ene broer en de wellicht minder bekende broer – lees: bescheidener, minder flamboyant – uit de titel. Die keuze is dan ook het centrale thema in deze soort van coming-of-age-roman, die bij lezing vooral plezier, humor en loutere gelukzaligheid oplevert.
Gepubliceerd meer dan veertig jaar geleden, in een ander tijdsgewricht dan het huidige, is De minder bekende broer van Jack niettemin een dynamische, zeer aanbevelenswaardige roman.
Wiebren Rijkeboer
Barbara Trapido – De minder bekende broer van Jack. Vertaald door Roos van de Wardt. De Geus, Amsterdam. 300 blz. € 22,99.