ANPKabinet-Schoof in Vak K tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen van 2024

NOS Nieuws•vandaag, 00:46

Veel Nederlanders voelen zich machteloos en gefrustreerd over de politiek. Een meerderheid van 59 procent vindt dat het de verkeerde kant opgaat met Nederland en dat de politiek maar niet met oplossingen komt. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in aanloop naar de verkiezingen.

De onderzoekers spraken kiezers na de val van het kabinet in juni, toen de PVV eruit stapte, en na het opstappen van NSC-bewindspersonen eind augustus. Daaruit blijkt dat het vertrouwen in politiek Den Haag laag blijft. Een meerderheid van 60 procent geeft politiek Den Haag een onvoldoende.

Vooral het beeld van onderling geruzie en stilstand is sterker worden. “Stelletje prutsers. Nemen geen enkele verantwoordelijkheid”, zegt een deelnemer van het onderzoek die de politiek het rapportcijfer 1 geeft. Een andere deelnemer zegt: “Ik vind het momenteel een puinzooi, zeker nu ook NSC eruit is gestapt”.

Vertrouwen laag, mede door Gaza-standpunt kabinet

Volgens het SCP is het vertrouwen in de politiek al sinds 2021 laag. Mensen zeggen dat problemen, zoals het woningtekort, niet worden opgelost. Het vertrouwen in de politiek was twintig jaar geleden – na de moord op Pim Fortuyn – ook al laag. De onderzoekers zien dat de dip nu langer duurt.

NOS

Voor sommigen is de politieke koers van het kabinet een oorzaak van het lage vertrouwen. Zij vinden onder meer dat het demissionaire kabinet te weinig doet en heeft gedaan om de oorlog in Gaza te veroordelen of te bestrijden, ziet het SCP.

“Mensen hebben het gevoel dat zij zelf weinig kunnen doen aan de negatieve gevolgen van binnenlandse en buitenlandse ontwikkelingen”, zegt SCP-onderzoeker Josje den Ridder. “In hun ogen kan de overheid deze problemen wel aanpakken, maar doet ze dat niet of doet ze het verkeerde. Het gevolg is dat sommige mensen afhaken en niet meer stemmen.”

Zorgen om polarisatie

Ook ziet Den Ridder dat mensen zich zorgen maken om polarisatie door problemen rond immigratie en klimaat. “Mensen denken dat deze kwesties ertoe leiden dat mensen tegenover elkaar komen te staan en elkaar onheus bejegenen. We zien dat sommigen dit zo vervelend vinden dat ze gesprekken met andersdenkenden mijden.” Dat is volgens de onderzoeker een risico voor de democratie.

Deelnemers aan het onderzoek hopen dat politici na de verkiezingen samenwerken om de problemen daadwerkelijk op te lossen. Wonen is het belangrijkste thema. De meeste mensen vinden dat een nieuw kabinet ook meer geld moet uitgeven aan het leger, de gezondheidszorg en onderwijs.

Over het onderzoek

Het SCP peilt sinds 2008 de stemming van Nederlanders over de maatschappij en de politiek. De onderzoekers komen drie keer per jaar met een rapport. Een deel van het onderzoek is gedaan in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam.