nosStaatssecretaris De Vries wordt ontvangen in Syrië
NOS Nieuws•vandaag, 16:56
Voor het eerst sinds 2009 heeft de Nederlandse regering een formeel bezoek gebracht aan Syrië. Staatssecretaris Aukje de Vries van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp sprak in Damascus met de Syrische overgangsregering om afspraken te maken over de terugkeer van Syriërs naar hun land.
De Vries: “Ze vinden het belangrijk dat mensen terugkomen om mee te helpen aan de wederopbouw van het land.” Er zijn nog veel scholen, ziekenhuizen en wegen verwoest. Nederland geeft geld voor humanitaire hulp en het verwijderen van mijnen.
Sinds juni dit jaar worden de meeste asielaanvragen van Syriërs afgewezen, omdat het land voor de meesten van hen veilig wordt geacht. Dat geldt niet voor iedereen, zegt De Vries. “Ik hoor hier verschillende geluiden over. Ik heb ook gesproken met minderheden, die niet veilig zijn. Dat is wel een zorg voor de toekomst.”
5000 euro per volwassene
De Vries had ook een ontmoeting met de Syrische minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Hind Aboud Kabawat. Kabawat is de enige vrouwelijke minister in de regering van president Al-Sharaa. Kabawat was fel tegenstander van Assad en heeft een christelijke achtergrond.
Het kabinet wil dat meer mensen vrijwillig teruggaan en heeft de zogenoemde herintegratieondersteuning voor mensen die vrijwillig naar Syrië terugkeren verhoogd. Het gaat om 5000 euro per volwassene en 2500 euro per minderjarige. Mensen die terugkeren, krijgen daarnaast hun vliegreis betaald.
Syrië heeft alle vluchtelingen die terugkeren nodig, maar het moet hun eigen beslissing zijn.
Hind Aboud Kabawat, de Syrische minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Het demissionaire kabinet wil ook afspraken maken over de gedwongen terugkeer van Syriërs die geen recht (meer) hebben op verblijf in Nederland. In eerste instantie zal het gaan om criminele Syrische asielzoekers of Syriërs die overlast veroorzaken.
Niet gedwongen
“Natuurlijk willen we dat alle vluchtelingen terugkeren”, zegt minister Kabawat tegen de NOS. Ze benadrukt dat mensen die vrijwillig willen terugkeren welkom zijn, maar dat van gedwongen terugkeer nog geen sprake kan zijn. “Ik kan hen niet vragen om hierheen te komen als er nog verwoeste steden zijn en we geen banen en scholen hebben.”
Als mensen wel gedwongen worden om terug te keren, zal dat een crisis in het land veroorzaken, zegt Kabawat. “We zijn er niet klaar voor. De internationale gemeenschap moet begrijpen dat we ons moeten voorbereiden.” Ze wijst onder meer op de grootschalige verwoesting in het land. “We moeten hen het noodzakelijke kunnen bieden.”
De minister benadrukt dat Syrië Nederland ziet als rolmodel als het gaat om het internationaal en humanitair recht. “Ik ben er zeker van dat de vluchtelingen uit Nederland van toegevoegde waarde zijn met hun kennis en nieuwe opleiding”, zegt Kabawat. “Syrië heeft hen nodig, maar het moet hun eigen beslissing zijn.” Ze roept de internationale gemeenschap op om het land te helpen bij de wederopbouw zodat alle Syriërs kunnen terugkeren.
Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr, vanuit Damascus:
“Wel of niet terugkeren is een heel persoonlijke beslissing en hangt af van zoveel factoren. Vrijwillige terugkeer zien we de afgelopen maanden steeds meer uit buurlanden en ook mondjesmaat uit Europa. Ik heb hier verschillende Syriërs ontmoet die die keus hebben gemaakt en het is voor de één een stuk makkelijker om hier weer op te starten dan voor de ander. Staat je huis er nog? Kan je een baan vinden? Kunnen de kinderen naar school en is het veilig genoeg in de omgeving waar je vandaan komt? Het land is nog volop in transitie en daarom is alles nog zeer onvoorspelbaar.
Over gedwongen terugkeer heb ik in Syrië geen enthousiaste geluiden gehoord. Daarbij komen ook nog heel wat logistieke hobbels kijken. Nederland heeft bijvoorbeeld al sinds 2012 geen ambassade in Damascus en gedwongen terugkeer zal ook de medewerking van de Syrische autoriteiten vereisen. Ik ben benieuwd hoe Nederland dat op korte termijn zal gaan organiseren.”
De IND neemt sinds juni dit jaar individuele aanvragen weer in behandeling. De meeste aanvragen worden afgewezen tenzij iemand kan aantonen “een reëel risico te lopen op ernstige schade” te lopen. “Voor bepaalde groepen, zoals LHBTIQ+ en alawieten, geldt mogelijk een verhoogd risico”.
Syriërs die van de verhoogde terugkeerondersteuning gebruik willen maken moeten tussen 17 november 2025 en 1 januari 2026 een aanvraag indienen bij de Dienst Terugkeer en Vertrek.
Dit jaar zijn er zo’n achthonderd Syriërs vrijwillig teruggekeerd. In september zette Nederland voor het eerst een chartervlucht in om Syriërs terug te vliegen. Zij kregen een lagere terugkeerondersteuning. Volwassenen hebben 2800 euro gekregen en kinderen 1650 euro.