Het was een tegenstrijdige boodschap die Louvre-directeur Laurence des Cars woensdagavond uitte in de Franse Senaat. „Ik herhaal”, zo benadrukte ze, „het beveiligingssysteem (…) in de Apollogalerij werkte perfect”. Maar even later tijdens de hoorzitting van de commissie van Cultuur noemde ze de juwelenroof die op zondagochtend 19 oktober in het museum plaatsvond ook „niet onvermijdelijk”.
Des Cars verzekerde de commissie dat „alle alarmen” en „videocamera’s” binnen het museum functioneerden, maar zei ook dat externe bewaking een „zwakte” is. Volgens haar heeft het museum niet genoeg camera’s aan de buitenzijde van het gebouw, waardoor „de komst van de dieven niet voldoende van tevoren werd opgemerkt”. De enige buitencamera in de buurt van de vleugel waarin de Apollogalerij huist, was niet gericht op het balkon waar de overvallers hun verhuislift tegenaan plaatsten.
Tijdens de inleiding van de hoorzitting zei Des Cars: „Zondag gebeurde wat alle museumprofessionals (…) vrezen: diefstal van de werken die we beschermen.” Ze noemde de roof „een immense wond”. Hoewel Des Cars de verantwoordelijkheid draagt en zondag haar ontslag heeft aangeboden omdat ze had „gefaald” de juwelen te beschermen – wat cultuurminister Rachida Dati weigerde – legde ze een deel van de oorzaak van het probleem van zwakke beveiliging bij haar voorgangers.
Museumdirecteur Laurence des Cars woensdag voor haar hoorzitting in de Franse Senaat.
Foto YOAN VALAT/EPA
Zoom in
Al sinds haar komst bij het Louvre in 2021 zegt Des Cars te waarschuwen voor de „staat van degradatie en algemene veroudering” van het museum. De „chronische onderinvesteringen” in apparatuur en de verouderde infrastructuur zouden het integreren van moderne beveiligingssystemen bemoeilijken: een paar extra camera’s kopen is niet de oplossing, omdat die niet zomaar kunnen worden aangesloten op het beveiligingsnetwerk. En hoewel de medewerkers klagen over hoge werkdruk en personeelstekorten, benadrukte Des Cars dat het aantal beveiligingsmedewerkers sinds haar komst is toegenomen met 5,5 procent.
Daarnaast ziet de museumdirecteur, de eerste vrouw aan het hoofd van het Louvre, de juwelenroof in de lijn van „een nieuw type aanval”, waarbij er vanuit criminelen meer interesse is in waardevolle objecten zoals sieraden en edelstenen dan in schilderijen of beelden, die niet in losse onderdelen kunnen worden opgesplitst en daarom moeilijker door te verkopen zijn. Dit brengt ook een nieuwe handelswijze met zich mee „die niet was voorzien”, aldus de museumdirecteur. De afgelopen jaren is het museum volgens haar vooral bezig geweest met het beschermen van de werken tegen „activistische acties die verband hielden met de klimaatproblematiek”.
Lees ook
Bestonden er al eerder zorgen over de beveiliging van het Louvre? En vier andere vragen over de roof
Vitrines van speciaal glas
De overvallers richtten zich specifiek op de kroonjuwelen in de Apollogalerij en wisten negen sieraden en juwelen uit de vitrines te stelen. Al snel na de roofoverval werd een kroon van keizerin Eugénie teruggevonden. Het sieraad, waarin zo’n 1.400 diamanten zijn verwerkt, raakte beschadigd tijdens de roof. Eerder werd aangenomen dat de criminelen de kroon tijdens hun vlucht hadden laten vallen, maar Des Cars verklaarde tijdens de hoorzitting dat de beschadigingen waarschijnlijk ontstaan zijn toen het uit de vitrine werd gehaald: het stevige vitrineglas was volgens haar niet gebroken, maar gebarsten. De kroon zou niet ongeschonden door de kier in het glas zijn gekomen.
De vitrines werden in 2019 geïnstalleerd met speciaal glas. Maar dat glas was ontworpen voor een aanval met wapens, niet voor „de materialen” die de overvallers bij zich droegen, zei Des Cars in de Senaat. De criminelen gebruikten twee slijptollen om gaten in twee vitrines te slijpen en de juwelen eruit te pakken. Toch heeft het stevige glas de dieven in hun missie vertraagd, zei Des Cars, en hen ervan weerhouden nog een derde vitrine te slopen.
De afgelopen jaren is het museum vooral bezig geweest met het beschermen van werken tegen acties die verband hielden met de klimaatproblematiek
Laurence des Cars
directeur Louvre
De acht juwelen die de criminelen buit maakten, hebben een gezamenlijke waarde van ongeveer 88 miljoen euro – maar de historische waarde is nog veel groter, benadrukte de openbaar aanklager. Er wordt gevreesd dat de dieven de juwelen uit elkaar halen om onderdelen om te smelten en los door te verkopen – al verliezen de juwelen op die manier ook veel waarde. De restauratie van de kroon is lastig, maar „mogelijk”, zei Des Cars.
De museumdirecteur stelde tijdens de hoorzitting eerste maatregelen voor om de beveiliging van het Louvre te verbeteren. Ze zet vooral in op de beveiliging van de directe omgeving van het museum, een maatregel die volgens haar „op korte termijn kan worden uitgevoerd”. Zo moet voorkomen worden dat voertuigen nog in de directe nabijheid van het gebouw kunnen parkeren.
Ook wil ze het ministerie van Binnenlandse Zaken vragen of er mogelijkheden zijn om een politiebureau in het Louvre te installeren – nu lopen er alleen ongewapende beveiligers rond. Des Cars acht een politiebureau gepast omdat het museum dagelijks 30.000 bezoekers ontvangt en 2.300 werknemers telt. „Het is een stad in de stad.” Ze wordt in die plannen gesteund door president Emmanuel Macron, die de ministerraad woensdag verzocht een versnelling van de veiligheidsmaatregelen toe te staan. Verschillende senatoren uitten na afloop van de hoorzitting tegenover de Franse krant Le Monde zorgen over wie er voor al die maatregelen gaat betalen: de staat of het museum.
Bezoekers van het Louvre verdringen zich woensdag, de eerste dag dat het museum haar deuren weer opende na de roof, in de zaal van de Mona Lisa.
Foto Gonzalo Fuentes / Reuters
Zoom in
Kritische Rekenkamer
Des Cars reageerde tijdens de hoorzitting ook op een uitgelekt rapport van de Franse Rekenkamer, dat begin november gepubliceerd zou worden, en waarin staat dat de modernisering van de beveiliging vertraging heeft opgelopen en dat het beveiligingsbudget klein is vergeleken met de risico’s. Ze bestreed dat er vertraging is en zei het oneens te zijn met het verslag, „waarin de informatie van het museum nog niet is opgenomen”.
Ondertussen is het onderzoek naar de juwelenroof nog in volle gang. Meer dan honderd rechercheurs zijn op zoek naar de overvallers, die na nog geen vier minuten in het museum op twee scooters ontkwamen en sindsdien spoorloos zijn. Wel meldde ABC News woensdag dat de Franse politie twee DNA-sporen heeft gevonden in een achtergelaten helm en handschoen.
Het museum is sinds woensdagochtend weer open, met uitzondering van de Apollogalerij. Toch lijkt de grootste bezienswaardigheid zich momenteel buiten het museum te bevinden: iedereen wil hét balkon zien.
Franse politie-agenten doen zondag onderzoek bij de verhuislift die de overvallers gebruikten om het balkon voor de Apollogalerij te bereiken.
Foto Dimitar DILKOFF/AFP
Zoom in
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.