In een televisieprogramma nam Bontenbal het op voor reformatorische scholen die vinden dat homoseksuelen hun geaardheid niet mogen praktiseren. De CDA-leider, die regeerde op een verhaal van een homoseksuele scholier die aangaf niet zichzelf te kunnen zijn op een reformatorisch school, deed hiermee een poging om de vrijheid van onderwijs te verdedigen.

Zo snel mogelijk reageren

Dit leverde de populaire CDA-lijsttrekker minder dan een week voor de Tweede Kamerverkiezingen uiteindelijk veel kritiek op. Hoe ga je daar als politicus mee om? Stil blijven is geen optie, laat oud-spindoctor Simon den Haak weten.

Het is voor lijsttrekkers juist belangrijk om na zo’n uitglijder te reageren op de reacties. “Als het om jouw geloofwaardigheid en je boodschap bij de verkiezingscampagnes gaat, dan moet je zeker reageren en ook zo snel mogelijk.”

Geloofwaardigheid en boodschap

In het geval van een serieuze fout is het voor een lijstrekker extra belangrijk om zo snel mogelijk te reageren om de schade te beperken, zegt Den Haak. “Als je echt een fout maakt waar je last van gaat hebben in een campagne, zie je vaak dat mensen uit je achterban heel snel gaan reageren. Je hebt in zo’n campagneteam natuurlijk ook mensen die wel echt het gevoel hebben van: ‘Hoe valt dit?’ Dus vaak weet je al snel wat de gevolgen kunnen zijn.”

Als het gaat om een onschuldige uitspraak die een beetje humoristisch is, dan hoef je niet altijd direct te reageren, zegt de oud-spindoctor. “Je kan het ook laten lopen en er daarna een grapje over maken.”

Kwetsbaar punt voor CDA

In dit geval heeft CDA-lijsttrekker Bontenbal dus juist gehandeld volgens de oud-spindoctor. Hij liet 2 dagen na het doen van de uitspraken weten ’te balen’ van zijn reactie. “Als je iets zegt wat je anders had moeten zeggen, dan moet je dat herstellen. Hoe langer je dat laat duren, des te groter de schade kan worden.”

Of hij nu door het publiek is ‘vergeven’, is nog maar de vraag. “Ik denk dat ze nu heel erg hopen bij het CDA dat dit het is. Maar ik vrees wel voor hem dat hij hier nog de komende week vragen over gaat krijgen, want het is niet alleen de manier waarop hij het zei, maar inhoudelijk ook wel een kwetsbaar punt voor het CDA.”

Effect op verkiezingen

Als er nu nog iets misgaat, wat is dan het effect op de verkiezingen? Volgens Den Haak kunnen die gevolgen erg groot zijn. “We zitten nu wel echt in de fase dat kiezers die nog twijfelen, steeds meer besluiten: ‘Oké, ik ga toch voor die of toch voor die.”

“Juist die laatste dagen zijn erg bepalend als het gaat om de kiezers en naar wie hun stem uit eindelijk toegaat”, vertelt Den Haak.

‘Moeilijk te herstellen’

De oud-spindoctor benadrukt dat het herstellen van zo’n uitglijder ook lastig te corrigeren is. “Als je een fout maakt in de laatste 2,5 weken, waarin ook de grote tv-debatten plaatsvinden, dan is het heel moeilijk om je daar snel van te herstellen. Dan letten kiezers juist heel erg op.”

“Hoe dichter je bij de verkiezingsdatum komt, hoe kleiner de kans op een grote blunder, want dan zijn de meeste interviews en tv-debatten wel gebeurd. Dus lijsttrekkers moeten elke dag scherp zijn en het begint echt met het niet zelf maken van ‘eigen doelpunten’. Daar begint elk verkiezingssucces mee.”

‘Impact nu groter’

Als lijstrekker vraag je het vertrouwen van de kiezer om het land te gaan besturen en daar hoort volgens Den Haak ook mediatraining bij. “Je moet er alles aan doen om je daar goed op voor te bereiden en dat serieus te nemen. En daar hoort mediatraining bij. Als je politiek serieus neemt en de democratie serieus neemt, dan bereid je je gewoon goed voor.”

Ook de rol van social media speelt in deze tijd een veel grotere rol. “Voor het tijdperk van social media, stond er na een debat of na een blunder misschien een stukje in de krant of op de radio. Nu zie je eigenlijk meteen dat de fragmenten online gedeeld worden en ook daarna weer in allerlei talkshows worden nabesproken”, legt Den Haak uit. “Dus die impact is nu ook vele malen groter dan in het verleden.”