Politici van de vier grootste partijen gingen donderdag in debat tijdens Het Debat van Nederland op SBS6. Wij zetten op een rij wat er gebeurde: de hoogte- en dieptepunten, grapjes en vooral de clashes.
Zelf meepraten tijdens de uitzending kan onder meer via de hashtag #debatvannl. Wie weet zie je jouw reacties terug in een van de uitzendingen.
21:56 – valse belofte
Vorig jaar waren er – net als nu – gewone Nederlanders te gast bij Het Debat van Nederland. Ook Martin die in een rolstoel zit en een ernstige longziekte heeft. Wilders beloofde hem afdelingen van zijn ziekenhuis open te houden. Maar, zegt Timmermans, dat is Wilders alles behalve nagekomen.
Wilders belooft opnieuw beloofd dat het Zuyderland-ziekenhuis in Heerlen helemaal openblijft. “Dat gaan we voor elkaar krijgen.”
0:47
Timmermans wijst Wilders op een valse belofte
21:31 – de balans
Presentator Wilfred Genee maakt de balans van het debat zo halverwege op. Wonen en asiel zijn ter sprake gekomen, maar wat heeft het nu uiteindelijk allemaal opgeleverd voor de kijker, het aanwezige publiek en Nederland?
1:45
Wilfred maakt de balans op
Zorgkosten
Het gaat over de zorgkosten, die voor sommigen niet te betalen zijn. Want als de zorgkosten omlaaggaan, wie gaat het dan uiteindelijk allemaal betalen?
PVV-leider Geert Wilders is “de grootste gratis-bierbrouwer van Nederland”, zegt Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) tegen hem. Timmermans wijst erop dat de PVV het verkiezingsprogramma niet heeft laten doorrekenen, waardoor niet duidelijk is hoe Wilders zijn plannen wil betalen. “U komt met sprookjes.”
0:57
‘Wie gaat het dan uiteindelijk allemaal betalen’
21.17 – ‘Niet pappen en nathouden’
Harm woont al jaren in Rotterdam-Vreewijk, maar heeft zijn buurt zien veranderen. De normen en waarden zijn niet meer gelijk vindt hij. Henri Bontenbal komt ook uit Rotterdam-Zuid, waar uiteraard naar gerefereerd wordt. “Wij kunnen bijna naar elkaar fietsen”, zegt hij.
Er worden wat grappen over snel fietsen gemaakt, maar na een uitgebreide theoretische uitleg van Bontenbal vindt Harm met name dat we niet meer moeten ‘pappen en nathouden’.
2:02
Rotterdammer Harm over zijn veranderde wijk
Islam in Nederland
Het gesprek over de verschillen tussen normen en waarden gaat naar de islam in Nederland. Wilders zegt dat wat Harm ervaart in zijn buurt, komt door mensen uit islamitische landen. Yeşilgöz springt ertussen en vindt met name dat Harm niks aan de discussie heeft.
GroenLinks-PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans zegt dat Wilders een hele bevolkingsgroep buitenspel zet als hij het over de islam heeft. Wilders zegt dat het hem niet om de moslims gaat, maar om de islam als ideologie.
Presentator Wilfred Genee vraagt Wilders of hij als “begenadigd politicus” niet wat minder moet polariseren, zodat de andere partijen weer met hem kunnen samenwerken. “Ik kan heel veel met meel in de mond gaan praten, maar dat lost niets op”, aldus Wilders.
2:01
Yeşilgöz springt ertussen: ‘Meneer heeft hier niks aan’
21.00 – ‘Heel Nederland wordt AZC’
René uit Aalten is te gast in de studio. Hij begrijpt niet waarom er niet naar het volk wordt geluisterd, als zij geen asielzoekerscentrum willen hebben. Het leidt tot een kleine ruzie tussen de lijsttrekkers, met name tussen Yeşilgöz en Wilders. Volgens de PVV-leider is heel Nederland een azc aan het worden.
Marjolein Faber
Henri Bontenbal (CDA) en Dilan Yeşilgöz verwijten PVV-leider Geert Wilders dat zijn migratieminister Marjolein Faber te weinig heeft gedaan om de problemen op asiel aan te pakken. Wilders zegt dat de problemen juist komen door de drie andere partijen “die al vijftig jaar aan de macht zijn”.
“De PVV bestaat uit één man met een Twitteraccount. Verder is het helemaal niks. Hij krijgt niks voor elkaar”, zegt Yeşilgöz over Wilders en zijn partij.
0:31
‘De PVV bestaat uit een man met een Twitter-account’
‘Uw naam stond eronder’
Hiervoor kwam de wet van oud-minister Hugo de Jonge (CDA), de wet betaalbare huur, aan bod in gesprek met een projectontwikkelaar Martijn uit Den Haag. Yeşilgöz (VVD) roept dat ze haar handtekening zo snel mogelijk onder doe kersverse wet wil weghalen na de verkiezingen, iets dat Bontenbal (CDA) heel frappant vindt.
1:29
VVD-lijsttrekker wil handtekening onder huurwet vandaan
20.43 uur – het woord ‘knettergek’ valt
Het eerste onderwerp dat dit debat aan bod komt is, hoe kan het ook anders, wonen. Want dat er in Nederland een wooncrisis is, dat is nu wel duidelijk. Krista is te gast, haar dochter wil graag een eigen plekje maar staat al zeven jaar op de wachtlijst en kan maar geen huis krijgen.
Alle partijen willen ‘bouwen, bouwen, bouwen’, maar in het debat ontstaat een discussie over wie voorrang krijgt bij woningen. Met name de groep statushouders komt ter sprake. Moeten die voorrang krijgen? Timmermans en Wilders clashen. Timmermans noemt het “beschaving” dat gemeenten vluchtelingen met een verblijfsvergunning voorrang mogen geven. Wilders noemt het “waanzin”.
Voorrang op woningen
Wilders verwijt Timmermans en CDA-leider Henri Bontenbal dat ze “in een parallelle wereld” leven in deze kwestie. “Nederlanders willen en behoren voorrang te krijgen op onze woningen, wat krijgen we nou?” De leider van GroenLinks-PvdA zegt juist de grondwet te respecteren door mensen die recht hebben om hier te blijven gelijk te behandelen als zij in woningnood zitten.
CDA-leider Henri Bontenbal vindt dat statushouders aan een huis moeten worden geholpen, omdat statushouders “wegtoveren” niet kan. “U kunt het wel makkelijker maken, u kiest ervoor om het niet te doen”, aldus VVD-leider Dilan Yeşilgöz. Ze zegt onder andere dat Bontenbal de voorstellen voor strenge asielwetten had kunnen steunen.
1:58
Krista’s dochter kan maar geen huis krijgen
20.30 uur – ‘Blijft u vanavond wel meneer Wilders?’
Een saai en degelijk kabinet straks, daar tekent Henri Bontenbal van het CDA voor. “Z’n saaiheid heeft hem ook geen windeieren gelegd”, grapt Geert Wilders bij aanvang van het debat naar hem. Wat grapjes over en weer volgen, ook of Dilan Yeşilgöz het een probleem vindt om naast Geert Wilders te staan. Daar heeft ze geen probleem mee, zegt ze meteen.
‘Ben niet weggelopen’
Uiteraard benoemt presentator Wilfred Genee de olifant in de kamer. “Meneer Wilders, u bent in dit kabinet weggelopen. Blijft u vanavond wel of loopt u eerder weg?” De partijleiders, inclusief Wilders zelf, kunnen erom lachen. “Al vind ik dat ik niet ben weggelopen”, zegt de PVV-voorman. De andere partijleiders gaan er nog even over door.
Het uitsluiten van verschillende partijen in het samenwerken komt ook naar boven, want dat is ook tijdens de campagne weer erg aanwezig.