AFP / EPA (bewerking: NOS)v.l.n.r. president Petro (Colombia), president Trump (VS) en president Maduro (Venezuela)
NOS Nieuws•vandaag, 19:39
De Amerikaanse strijdkrachten hebben gisteren in de Caraïbische Zee opnieuw in internationale wateren een ‘drugsboot’ aangevallen. Dat was de tiende keer in minder dan twee maanden tijd. Of er echt sprake van drugssmokkel is niet duidelijk.
Intussen voert president Trump de druk op: een vliegdekschip vaart richting Latijns-Amerika. Experts vragen zich af of de ‘strijd tegen drugsterrorisme’ eigenlijk een opmaat is voor militaire inmenging in deze regio. Het vliegdekschip dat onderweg is, is het meest “dodelijke gevechtsplatform ter wereld”, zegt de Amerikaanse marine.
“Iedereen in Latijns-Amerika schrikt hiervan of is in ieder geval bezorgd”, zegt Barbara Hogenboom, directeur van het centrum voor Studie en Documentatie van Latijns-Amerika.” Trump stuurde eerder al drie oorlogsschepen richting de Zuid-Caribische regio en er liggen ook vijf andere marineschepen in internationale wateren voor de kust. Ruim 6000 militairen zijn gemobiliseerd.
Gunboat diplomacy
Hogenboom zegt dat het niet de eerste keer is dat het continent te maken krijgt met gunboat diplomacy. “In landen waar politieke onrust heerste en de VS dat niet zinde, kwam de Amerikaanse marine op bezoek.” Voorheen kregen vooral kleine Midden-Amerikaanse en Caraïbische landen te maken met Amerikaanse troepen, maar nu ook grotere Latijns-Amerikaanse landen”, zegt Hogenboom.
De VS heeft het sinds donderdag ook gemunt op boten nabij Colombia en Ecuador. De Colombiaanse president Petro noemde het doden van de opvarenden moord; de Ecuadoraanse president Noboa steunt de Amerikaanse regering.
Bij de Amerikaanse aanvallen zijn zeker 43 mensen gedood. De Amerikaanse minister van Defensie Hegseth noemt de gedode opvarenden drugsterroristen. Maar wie deze mensen waren en en waarom zij op deze bootjes zaten, is niet duidelijk.
Grootste drugscrisis ooit
Deskundigen vinden het opmerkelijk dat Washington zijn pijlen richt op Venezuela. “Fentanyl en andere opiaten, die in de VS hebben geleid tot de ergste drugscrisis in de Amerikaanse geschiedenis, komen vooral via Mexico het land binnen en niet over zee”, zegt Zakia Shiraz, universitair docent Inlichtingen en Veiligheid.
Ook Wil Pantsers, hoogleraar Latijns-Amerikaanse sociale en politieke antropologie, wijst naar Mexico. Hij zegt dat Trump in zijn presidentscampagne veel sprak over drugs uit Mexico, maar vanwege economische en politieke belangen daar niet wil ingrijpen.
Regimewisselingen
Pantsers benadrukt dat Trump in zijn campagne heeft beloofd keihard op te treden tegen de drugshandel. “Hij heeft op de trom geslagen en moet nu leveren.”
Maar als het bij de aanvallen op de ‘drugsboten’ om iets anders gaat, wat speelt er dan? “Dat is deels speculatief”, zegt Pantsers, die wijst op een mogelijke politieke agenda. “Latijns-Amerikaanse landen zijn gesteld op hun soevereiniteit en kennen een lange geschiedenis van kolonialisme en imperialisme. Juist door Amerikaanse inmenging”, zegt Pantsers. Deskundige Hogenboom zegt dat de VS weer een grotere invloed wil krijgen in de regio.
Correspondent Latijns-Amerika Nina Jurna:
“De spanning in de regio loopt op, en de angst bestaat dat de situatie verder kan escaleren. Dat Trump het vooral op Venezuela heeft gemunt, zou onder meer te maken hebben met de linkse en autoritaire president Maduro die volgens de VS, maar ook volgens veel andere landen, de presidentsverkiezingen van vorig jaar ten onrechte heeft geclaimd, ten koste van de oppositie.
Behalve op Maduro, zou Trump zijn pijlen inmiddels ook hebben gericht op de linkse president van Colombia, Petro. Hier leeft dan ook het idee dat Trump onder het mom van de ‘War on Drugs’ het vooral heeft gemunt op linkse leiders in Latijns-Amerika en de regio wil destabiliseren.
Daarmee wordt ook een oud trauma in Latijns-Amerika aangewakkerd, want met name tussen de jaren 60 en 80 gebruikte de VS zijn invloed en macht om linkse en socialistische regimes omver te werpen. In veel gevallen leidde dat tot de komst van bloedige militaire dictaturen die lang aan de macht bleven.”
“Maduro is links-populistisch”, zegt Pantsers. Trump ziet hem als de leider van drugsbende Tren de Aragua. Hij heeft 50 miljoen dollar uitgeloofd voor informatie die leidt tot zijn arrestatie. Maduro, die Venezuela met harde hand regeert, zegt dat de VS hem wil afzetten.
De toenemende instabiliteit drukt zijn stempel op allerlei landen in de regio, zegt universitair docent Shiraz. “Een gedestabiliseerd Venezuela verergert de bestaande problemen in de regio: georganiseerde misdaad en migratie richting buurlanden.
De cruciale vraag is of Washington de militaire aanwezigheid gaat uitbreiden in Latijns-Amerika, aldus Pantsers. Shiraz onderstreept dit. “Er is geen behoefte aan oorlog op het continent. Zuid-Amerika kent de minste interstatelijke oorlogen ooit.”