Gasexpert René Peters van TNO geeft antwoord op jullie vragen.
1. Waar komt ons gas nu precies vandaan?
Voornamelijk uit drie belangrijke bronnen, zegt Peters. “Gas dat we winnen uit onze eigen bodem, gas dat via een pijpleiding naar Nederland komt en vloeibaar aardgas dat wordt geïmporteerd.”
Wij winnen nog steeds gas uit onze eigen Nederlandse velden, gaat Peters verder. “Dan bedoel ik niet het Groningenveld, dat is dicht. Maar we hebben in Nederland nog een boel andere kleinere velden: zowel in de Noordzee als op het vaste land. Die liggen bijvoorbeeld in Groningen, Friesland en Drenthe, maar zo zijn er ook nog een paar in Zuid-Holland. Die velden bij elkaar leveren ongeveer een derde – ongeveer 9 miljard kuub – van het gas dat we in Nederland verbruiken: zo’n 30 miljard kuub per jaar.”
De tweede bron is dus gas dat per pijpleiding aankomt. “Dat gas komt met name uit Noorwegen en een klein deel uit Engeland. Noorwegen is een belangrijke leverancier, die levert aan heel Europa meer dan 100 miljard kuub gas per jaar.”
De derde bron is vloeibaar aardgas genaamd lng, zegt Peters. “Dat is voornamelijk afkomstig uit de VS en wordt geïmporteerd via de twee importterminals in Nederland: de Gate terminal in Rotterdam en de terminal in de Eemshaven. Die hebben een enorme importcapaciteit: meer dan 24 miljard kuub gas. Dat is gas dat overigens niet alleen in Nederland blijft, maar ook weer door wordt getransporteerd naar andere Europese landen.”
Volgens een woordvoerder van het CBS wordt het vloeibare aardgas – zodra het Nederland binnenkomt – omgezet naar gasvormig aardgas en verder vervoerd per pijpleiding via het aardgaspijpleidingennetwerk. “Dat is veel goedkoper dan lng per schip vervoeren.” Zie hier een overzicht van de Nederlandse in- uitvoer per maand van lng.
2. Wat is een normaal gasverbruik voor Nederland? Hoe kunnen we dat zo laag mogelijk houden?
Peters: “Het normale gasgebruik in Nederland is nu 30 miljard kuub per jaar, voor de gascrisis in 2022 was dat 40 miljard. Dus we hebben al 25 procent bezuinigd, door zuiniger om te gaan met energie.”
Hoe kunnen we dat lager houden? “Door overal waar gas wordt verbruikt, daar alternatieven voor te vinden: denk aan warmtepompen. Die draaien op elektriciteit en niet op gas. Bij de industrie heb je ook allerlei alternatieven: elektrificeren, of gas-alternatieven zoeken, zoals waterstof. Maar denk ook aan biogas.”
Energie-expert René Peters
Verschil aardgas en lng
Het verschil tussen aardgas en Liquefied Natural Gas (lng) zit ‘m in de vorm: aardgas is gasvormig en lng is vloeibaar. Lng is een kleurloze vloeistof die ontstaat uit aardgas. Hiervoor moet het aardgas eerst worden afgekoeld tot -162 graden Celsius. Eenmaal in de vloeibare vorm neemt lng ongeveer 600 keer minder volume in dan gewoon aardgas. Dit maakt het efficiënt om te vervoeren, bijvoorbeeld via tankers op schepen, en daarna op te slaan in terminals. Om lng te kunnen gebruiken, moet het wel weer omgezet worden naar gasvorm.
3. Hoeveel gas zit er nog in de bodem van de Noordzee?
Er zit nog zo’n 100 miljard kuub in kleine gasvelden op de Noordzee, zegt Peters. Om daar gebruik van te kunnen maken, moeten er meer exploratieboringen gedaan worden. “Maar vorig jaar waren er nul boringen”, zegt Peters. Het valt hem op dat er steeds minder interesse is om in gaswinning op de Noordzee te investeren.
“Dit komt omdat het politieke klimaat heel terughoudend is om vergunningen te verlenen voor gaswinning. Er zijn heel veel procedures die het proces van vergunningverlening vertragen en onzeker maken. Dat betekent dat het helemaal niet zeker is dat je überhaupt een vergunning krijgt, als je investeert. Daardoor is het voor bedrijven lastig om in te schatten of het succesvol wordt.”
4. Nemen we nog vloeibaar gas (lng) af uit Rusland?
Nu nog wel, maar deze week heeft de Europese Unie (EU) een sanctiepakket aangenomen tegen Rusland, waardoor het onder andere verboden wordt om Russisch vloeibaar gas te importeren. Vanaf 1 januari 2026 mogen er geen nieuwe gascontracten met Rusland worden afgesloten.
Voor de contracten met betrekking tot vloeibaar gas die al eerder zijn gesloten, gelden verschillende regels. Zo zal de invoer bij bestaande kortlopende contracten bijvoorbeeld op 17 juni 2026 worden stopgezet, terwijl de invoer van langlopende contracten eind 2027 zal worden stopgezet.
Hoewel de invoer van aardgas uit Rusland tussen 2021 en 2023 is gedaald – volgens het CBS van 7 procent naar 1 procent van het totale energieaanbod – nam het de laatste jaren weer een beetje toe, zegt Peters. “De reden is simpel: voorheen was er nog geen verbod in Europa op het importeren van vloeibaar aardgas uit Rusland. En het was een beetje toegenomen omdat Rusland bereid is tegen lagere kosten dan op de wereldmarkt lng te leveren.”
“Dit is namelijk een van de weinige manieren waarop Rusland nog gas kan leveren aan de wereld, sinds de levering naar Europa via pijpleidingen is gestopt en er nog te weinig pijpleidingen naar andere markten – met name China of India – zijn. Met een lagere lng-prijs zijn er altijd klanten bereid te kopen. Dat maakte het voor sommige partijen aantrekkelijke handel.”
5. Wat is het alternatief als vloeibaar gas te duur wordt?
Zelf produceren uit kleine velden, zegt Peters. “Dus bijvoorbeeld meer gas proberen uit de Noordzee te halen. Daarnaast zou je ook meer gas kunnen importeren uit pijpleidingen van andere landen. Denk dan bijvoorbeeld aan Noorwegen, maar het kan ook verder weg via zuidelijke routes: Azerbeidzjan, Noord-Afrika, Iran. Op die manier zou je Rusland kunnen omzeilen.”
Maar Peters denkt dat er nog een vraag bovenop ligt: kunnen we geen alternatieven voor gas vinden? “Het beste is gewoon om de vraag voor lng te verlagen, bijvoorbeeld door te verduurzamen. Denk aan alternatieven voor waar gas voor wordt gebruikt, voornamelijk elektriciteitsopwekking.”
Peters verwacht niet dat de gasprijs komende tijd ’te duur’ wordt. “De laatste jaren was dat ongeveer 50 cent per kuub, inmiddels is dat 30 cent per kuub. De verwachting is dat die daling ook gaat doorzetten, omdat er steeds meer vloeibaar gascapaciteit komt in de wereld.”
6. Is er een kans dat de kraan in Groningen in de loop van de tijd weer open wordt gedraaid? Waar hangt dat vanaf?
Dat is puur een politieke keuze, zegt Peters. “De vorige regering heeft besloten om het af te sluiten en de apparatuur weg te halen. Dat maakt het steeds ingewikkelder om het opnieuw te starten. Op basis daarvan zou je kunnen zeggen dat die kans steeds kleiner wordt.”
Er wordt door sommigen gesproken over het inzetten van Groningen als een strategische noodvoorraad, zegt Peters. “Dat is gas dat normaal gesproken niet wordt gebruikt, tenzij je echt in een noodsituatie komt. Bijvoorbeeld in het scenario dat de levering van vloeibaar aardgas geblokkeerd wordt doordat een terminal wordt platgelegd door sabotage.”
“Dus als Nederland echt in een noodsituatie komt, dan kan ik me voorstellen dat dat opnieuw overwogen kan worden. Maar nogmaals: daar moet dan politiek draagvlak voor zijn. Op dit moment is het uitgangspunt dat Groningen niet meer bijdraagt en produceert”, sluit hij af.