ANPEen rechter

NOS Nieuws•vandaag, 10:10•Aangepast vandaag, 10:39

Rechters zien niets in het kabinetsvoorstel om taakstraffen te verbieden bij geweld tegen hulpverleners. Het is onwenselijk en onnodig, schrijft de Raad voor de rechtspraak in een reactie.

“We hebben een gereedschapskist van straffen van de wetgever gekregen. Daar zit de boete in, de taakstraf en de gevangenisstraf. Die kunnen we in allerlei vormen voorwaardelijk en onvoorwaardelijk opleggen”, zegt strafrechter Jacco Janssen namens de raad. “Als je daar één elementje uit haalt, dan is het voor ons moeilijker om de juiste straf in een concrete zaak op te leggen.”

Janssen waarschuwt dat rechters straks minder rekening kunnen houden met specifieke omstandigheden. Zo is er dan geen oog meer voor de ernst van de situatie, de omstandigheden van een mishandeling, spijt van de dader of diens geestestoestand.

De strafrechter wijst er bovendien op dat iets juridisch al snel als mishandeling geldt: een ruk aan de mouw van een agent of een duw in de menigte tegen een ambulancemedewerker is al voldoende. “Als wij zo iemand een gevangenisstraf moeten geven voor een enkele duw of trek, dan leidt het eigenlijk tot onrechtvaardige bestraffing.”

Harder straffen

De rechters spraken zich in 2012 ook al uit toen het taakstrafverbod werd ingevoerd voor bijvoorbeeld misdrijven waar meer dan zes jaar cel op staat en die ernstige inbreuk maken op de lichamelijke integriteit. Drie jaar geleden stemde de Tweede Kamer in met een uitbreiding van dat taakstrafverbod voor geweld tegen hulpverleners, maar dat wetsvoorstel sneuvelde in de Eerste Kamer.

In de Tweede Kamer steunden toen onder meer VVD, PVV, CDA en FVD het voorstel, partijen als GroenLinks-PvdA, D66, SP en ChristenUnie waren tegen. Of het nieuwe wetsvoorstel kans van slagen heeft, zal worden bepaald door de stemverhoudingen na de verkiezingen van woensdag. Eerder spraken al de Nederlandse Orde van Advocaten en de Raad van State zich in adviezen uit tegen deze aanscherping.

Het argument van voorstanders dat zo’n verbod nodig is om lichte straffen te voorkomen, noemt de Raad een misvatting: bij ernstig geweld volgt al snel een gevangenisstraf. “Rechters begrijpen heel goed dat harde straffen passen bij geweld tegen hulpverleners. Maar dat doet strafrechter ook”, zegt Janssen. “Neem bijvoorbeeld de Malieveldrellen van kort geleden: toen legde de strafrechter na een paar dagen al gevangenisstraffen op aan die geweldplegers tegen de politie.”

Leven overhoop

Janssen waarschuwt daarnaast dat ook een korte celstraf het leven van veroordeelden onevenredig overhoop haalt. Mensen kunnen hun huis, relatie, baan of kinderen verliezen.

“Dan heeft zo’n gevangenisstraf een negatief effect op de verdachte zelf, maar ook op de maatschappij”, legt hij uit. “Eigenlijk is de taakstraf een van onze beste straffen in dit soort gevallen, omdat mensen die een taakstraf hebben gedaan, minder vaak terugvallen in geweld en andere criminele feiten dan iemand die cel kreeg.”

De Raad voor de rechtspraak is wel positief over andere hervormingen uit het voorstel, zoals de mogelijkheid een taakstraf te combineren met een voorwaardelijke gevangenisstraf. Dat is nu nog niet mogelijk.