Wonen, migratie, veiligheid, oorlog en de portemonnee: deze onderwerpen komen in alle verkiezingsprogramma’s en alle debatten wel aan bod. Maar over het afhandelen van de toeslagenaffaire, gaat het bijna niet. Terwijl dat wel nodig is, vindt Kristie Rongen. “Het is nog hartstikke actueel.”

RTL verkiezingsdebat 2021

Als slachtoffer van de toeslagenaffaire stond Kristie in 2021 tegenover Mark Rutte in het RTL Verkiezingsdebat. Zij vroeg hem toen om verantwoordelijkheid te nemen. Hoe dat toen ging, weet ze nog heel goed. “Hij keek me strak aan, om me onzeker te maken. Hij keek geen moment weg. En ik dacht: nee, dit gaan we niet doen. Dus ik ging stevig op mijn benen staan en keek hem recht in zijn ogen terug. Ik denk dat mijn hartslag wel 150, 200 was.”

“Op een gegeven moment bleef hij maar herhalen: ‘Ik wil hier zeggen dat jullie geen fraudeurs zijn.’ Ik had maar 3 minuten en hij bleef verdorie mijn tijd vol praten. Toen heb ik hem gestopt. Ik zei: ‘Ik heb nu wel gehoord dat ik geen fraudeur ben’.”

‘Beschamend’

Nu, 4 jaar later, ziet ze dat het nog steeds niet afgehandeld is en dat het onderwerp steeds meer naar de achtergrond verdwijnt.

Ondertussen krijgen mensen wel weer rekeningen op hun mat, met dezelfde werkwijze

Kristie Rongen over de politieke situatie na de toeslagenaffaire

“Wat ik nu alleen maar zie – de geluiden die ze maken en de ruzies die er onderling zijn – ik vind het eigenlijk gewoon beschamend”, zegt ze. “Kijk, we hebben het steeds over poppetjes en peilingen maar we vergeten waar het in Nederland echt misgaat.”

‘Het duurt te lang’

“Ondertussen krijgen mensen wel weer rekeningen op hun mat, met dezelfde werkwijze”, gaat ze verder. “Ze hebben eigenlijk nog steeds niks geleerd van het hele toeslagenschandaal. Ze blijven dat gewoon zo doen.”

Als het aan haar ligt, wordt het hele systeem afgeschaft. “Het duurt allemaal te lang. Ze zeggen: ‘zo snel mogelijk’, maar dat is een retoriek. En dat is gewoon niet iets wat we nog willen horen.”

Geen rol in de campagne

Het gevoel van Kristie dat de toeslagenaffaire naar de achtergrond verdwijnt, herkent ook politiek verslaggever Marc Belinfante. “Het speelt eigenlijk voor de politieke partijen nauwelijks een rol. Ik heb de campagne op de voet gevolgd en heb het eigenlijk nergens gehoord.”

Toeslagen worden her en der wel genoemd in de programma’s, weet hij, maar dan gaat het vooral over het afschaffen ervan. “Maar over het feit dat burgers in de problemen kunnen komen door het toeslagenstelsel – of dat nou met de WIA is of de belasting – dat speelt helemaal geen rol, in de hele campagne niet. En ik kan me heel goed voorstellen dat dat voor gedupeerden van het toeslagenschandaal echt heel pijnlijk is.”

‘Wordt maar niet opgelost’

Waarom de toeslagenaffaire in de campagne niet wordt genoemd, is volgens Belinfante makkelijk te verklaren. “Het wordt maar niet opgelost, dus het is een heel vervelend onderwerp om over te praten als politicus. Dat wil je volgens mij niet in de campagne. Ze negeren het liever, want dan doen ze net of het niet bestaat.”

Dat bepaalde politici die zich hard maakten voor de toeslagenouders uit de politiek zijn gegaan, speelt volgens hem ook een rol. “Omdat het al zo heel erg lang loopt, zie je ook dat de politici die deze zaak aan het rollen hebben gebracht, waaronder Pieter Omtzigt, er niet meer zijn. Renske Leijten van de SP, die is ook weg. Farid Azarkan van DENK, die heeft zich er ook veel mee bezig gehouden, die is ook al weg”, somt hij op.

Vertrouwen weg

Kristie heeft het gevoel dat de overheid toeslagenouders opzet tegen mensen die er niks vanaf weten. “Zij voelen het niet. Ze hebben het niet meegemaakt en voelen niet hoeveel ouders eronderdoor zijn gegaan, hoeveel ouders hersenbloedingen hebben gekregen, in een rolstoel zijn beland, chronisch pijnsyndroom hebben gekregen – zoals ik. Er zijn ouders die hebben zelfmoord gepleegd, en niet alleen ouders maar ook kinderen die het niet trokken.”

“Dat is wat het echte leven is. Niet al die politieke spelletjes en oneliners, moet ik daar vertrouwen in hebben?” vraagt Kristie zich af. “Ik heb er geen vertrouwen meer in. Je kan voor geen enkele partij 100 procent zijn. Waar ik nu voor ga kiezen? Ik weet het niet.”

‘SP wil wel’

Van de partijen ziet zij dat SP er misschien nog het meest mee bezig is. “Ik weet dat de SP dat wel wil.” Maar in de volgende coalitie verwacht Kristie dat het onderwerp nog meer naar de achtergrond zal verdwijnen.

“Ik denk dat het weinig aandacht zal krijgen. Misschien wat commissie-debatten, maar grote debatten zullen er niet komen, behalve als er weer iets nieuws binnenkomt”, voorspelt ze. “Maar ik ben eigenlijk bang dat dit nooit opgelost zal worden.”

Een schadevergoeding

Wat zou een nieuw kabinet in haar ogen als eerste moeten doen voor de toeslagenouders? Daarvoor kijkt Kristie naar hoe Groot-Britannië omgaat met het Post Office Scandal. “Daar is gewoon een bedrag klaargelegd voor alle mensen. Die hebben dat gekregen en toen was het afgedaan.”

“Het draait niet allemaal om geld”, voegt ze daaraan toe, “maar die ouders en de kinderen, het gaat voornamelijk om hun toekomst, die staan tien-nul achter en ik vind dat de overheid daar wel iets tegenover mag stellen, een schadevergoeding.”

Nalatenschap

Ondanks dat ze er niet veel vertrouwen in heeft dat een volgend kabinet het toeslagenschandaal helemaal afhandelt, blijft ze toch haar best doen om het voor elkaar te krijgen. “Ik wil gewoon voorkomen dat ouders opgeven. En laten zien dat er een mogelijkheid is en dat ik wel doorga, ook al kost dat mij fysiek heel veel.”

“Ik doe dit in de nalatenschap van mijn kinderen en eventueel kleinkinderen”, zegt ze tot slot. “En zodat zo’n schandaal niet meer kan ontstaan.”