Vandaag mogen ongeveer 13,5 miljoen Nederlanders hun stem uitbrengen. De meeste stembureaus gaan om 7.30 uur open. Maar op sommige plekken, waaronder treinstations, zijn er al stembureaus opengegaan.

In eigen gemeente stemmen

De belangrijkste voorwaarde om te mogen stemmen is dat je kiesgerechtigd bent. Dat is in principe iedereen die de Nederlandse nationaliteit heeft en 18 jaar of ouder is. Ook mag je niet uitgesloten zijn van het kiesrecht, bijvoorbeeld na een veroordeling.

Je kunt alleen stemmen in de stad of het dorp waar je woont. Waar het dichtstbijzijnde stembureau is, kun je hier vinden. Als je in een andere gemeente wil stemmen heb je een zogenoemde ‘kiezerspas’ nodig, maar die kun je inmiddels niet meer aanvragen.

Identiteitsbewijs en stempas

Zorg ervoor dat je geldig identiteitsbewijs meeneemt naar het stembureau. Dat kan een paspoort, ID-kaart of rijbewijs zijn. Let op: die mag maximaal 5 jaar verlopen zijn. Verder heb je ook je stempas nodig. Die heb je – als goed is – eerder in de brievenbus gekregen.

Maar wat als je identiteitsbewijs gestolen of kwijt is? Met een verklaring van vermissing van de gemeente kun je gelukkig alsnog stemmen. Heb je geen stempas ontvangen of ben je ‘m kwijt? Dan kun je vandaag helaas niet stemmen. De deadline om een nieuwe aan te vragen is namelijk verlopen.

Wat mag in stemhokje?

Dan het stemmen zelf: je komt het stembureau binnen, hoe gaat dat ook alweer? Je meldt je bij de medewerkers van het stembureau en geeft je identiteitsbewijs en stempas af. Zij checken of alles klopt en als dat zo is, krijg je een stembiljet mee.

Met het biljet in de hand mag je vervolgens naar het stemhokje om je keuze te maken. Maar eenmaal in dat hokje heb je je vast weleens afgevraagd wat je nu wel en niet mag doen als je daar staat.

Stemmen doe je alleen

De belangrijkste regel is: stemmen doe je alleen. Dat is nodig om het stemgeheim te garanderen: mensen mogen niet onder druk worden gezet om een bepaalde keuze te maken en dat kan alleen als het stemmen anoniem gebeurt.

Dat betekent ook dat kinderen in principe niet mee het stemhokje in mogen, tenzij het bijvoorbeeld om baby’s of jonge kinderen gaat. Het is wel handig om dit te van tevoren te bespreken met de medewerkers van het stembureau. Ook huisdieren mogen niet mee.

Hulp bij beperking

Er geldt één uitzondering op deze regel: mensen met een lichamelijke beperking. Het gaat daarbij om mensen die blind of slechtziend zijn, of bijvoorbeeld niet het stempotlood kunnen vasthouden.

Zij mogen iemand meenemen in het hokje om hen te begeleiden bij het stemmen. Dat kan een familielid, vriend of kennis zijn, maar ook een medewerker van het stembureau mag helpen. Verder mogen zij ook een eventuele hulphond meenemen.

Vakje rood inkleuren

Dan is het tijd voor waar het allemaal om draait vandaag: het stemmen zelf. Kleur met het stempotlood het vakje rood bij de kandidaat op wie je wil stemmen. Daarbij is het belangrijk dat je het vakje duidelijk inkleurt.

Het is niet toegestaan om meerdere vakjes aan te kruisen, dan wordt je stem namelijk ongeldig verklaard. Hetzelfde gebeurt als je een eigen pen of potlood met een andere kleur gebruikt om het vakje in te kleuren. Vouw na het stemmen het biljet weer in elkaar en doe het in de stembus.

‘Stemfie’ toegestaan?

Tijdens het stemmen maken veel mensen een ‘stemfie’, een selfie met het (ingevulde) stembiljet. Ze vinden het leuk om op social media te laten zien dat ze gestemd hebben. Maar mag je zo’n foto maken en vervolgens delen?

Dat mag zeker, maar alleen van jezelf. Het stemgeheim van andere kiezers moet je respecteren en dus mag je hen niet zonder toestemming fotograferen of filmen. Dit geldt dus ook voor mensen op de achtergrond, en voor medewerkers van het stembureau.

Voor 21.00 uur in de rij

De stembureaus zijn tot 21.00 uur open. Het kan vlak voor ‘sluitingstijd’ vaak nog druk worden. Iedereen die om klokslag negen uur in de rij staat, mag nog stemmen. Kom je later aan, dan zullen de medewerkers van het stembureau je vriendelijk verzoeken weer te vertrekken.

Zodra de stembussen gesloten zijn, wordt de eerste exitpoll bekendgemaakt. Dat is een eerste voorspelling van de verkiezingsuitslag, die is gebaseerd op enquêtes onder kiezers. In de loop van de nacht wordt duidelijk wat de definitieve uitslag zal zijn.

Twijfel je nog over op welke partij je gaat stemmen? Kijk dan hieronder het EenVandaag Verkiezingsdebat terug