Toen Frans Timmermans vlak voor tien uur zei dat hij aftrad als PvdA-leider, ging er in de studio van Vandaag Inside een luid gejuich op. „Het is de goed-nieuws-show vanavond” glunderde opinieleider Johan Derksen „Weet je waar ik het allerblijste om ben? Dat we in een rechts Nederland wonen” zei sportcommentator Valentijn Driessen.
Drie verkiezingsavonden, drie smaken. Niet alleen de publieke omroep had een zender uitgeruimd voor de uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen, ook de commerciële zenders RTL4 en SBS6 hadden een eigen uitzending.
NOS Nederland Kiest: De Uitslagen (NPO1) zat in de hal van het parlement en had het wederom groots aangepakt met overal verslaggevers in het land. Twee Haagse verslaggevers en twee politicologen gaven duiding. Onderzoeker Sarah de Lange (RUL) viel twee dingen op. Ten eerste hoe klein de grootste partij is – uniek in Europa en in de Nederlandse geschiedenis. En tweede dat het radicaal-rechtse blok (een derde van de Kamer) is bestendigd, ondanks het verlies van de PVV.
Opvallend was de zee van Nederlandse vlaggetjes bij de D66-bijeenkomst, die geestdriftig wapperden toen om negen uur bleek dat Rob Jetten zijn partij voor het eerst de grootste had gemaakt (onder voorbehoud, er werd nog geteld). In zijn overwinningsrede presenteerde Jetten zich alvast als premier, en als reïncarnatie van de immer opgewekte Mark Rutte. Zelfs Ruttes teflonlaagje had hij overgenomen, zo stelden diverse duiders.
Groot was het contrast met de PVV, die elf zetels verloor. De cameraploegen stonden in een lege gang bij de Patatbalie van de Tweede Kamer. Ergens achter een deur zat Geert Wilders op zijn werkkamer. Hij kwam heel even naar buiten om te beloven dat hij tot zijn tachtigste zal doorgaan. Dat terwijl Lale Gül bij RTL aankondigde dat Wilders zou aftreden. De schrijver had dit gehoord uit „vijf, zes bronnen”, van wie er minstens één Ayaan Hirsi Ali heet.
RTL De Verkiezingen: De Uitslagenavond (RTL4) begon sterk met een amuse van satiricus Arjen Lubach. Precies wat je wil als er toch nog geen uitslagen binnen zijn. De rest van de avond was een extra-large uitvoering van de talkshow RTL Tonight. Een handige oplossing voor een omroep die niet de diepe zakken van de NOS heeft. De uitzending was opgebouwd rond een lange rij beroepsduiders en politici, van radicaalrechts (Hero Brinkman, Richard de Mos), rechts (Albert Verlinde, Jort Kelder) tot links (Sander Schimmelpennick, Sharon Dijksma).
Lees ook
Een blik op de kaart laat zien: Nederland is nog verder versplinterd
Wierd Duk mocht niet stemmen
Ook SBS6 gebruikte een bestaande talkshow voor de uitslagenavond. Vandaag Inside: De Verkiezingsuitslag. Ook deze avond was veel goedkoper ingericht dan die van de NOS: gewoon vier mannen die praten rond een tafel. Bijzonder was dat de aanwezigen erbij vertelden wat ze gestemd hadden. De stamgasten zijn fanboys van Wilders maar hier werd de geloofsafval duidelijk: ze hadden bijna allemaal op de VVD gestemd. Alleen columnist Wierd Duk was voor „Mona”, maar hij had niet mogen stemmen. Terwijl hij al van Amsterdam naar Hilversum treinde, werd hem pas duidelijk dat je niet zomaar in een andere gemeente kunt stemmen.
De sfeer was uitgelaten, hoewel PVV, VVD en BBB hadden verloren, en . De weerzin tegen GroenLinks-PvdA aan tafel was zo mogelijk nog groter dan de liefde voor rechts. „Het grootste gevaar voor Nederland”, „het linkse project is totaal mislukt”. Eindelijk waren ze „verlost van dat linkse beleid dat heel veel geld kost.” Over die laatste moest ik even nadenken. Blijkbaar leeft Derksen in de veronderstelling dat niet de VVD maar de PvdA al jaren aan de macht is.
Zenderbreed was er veel lof voor Rob Jetten die een perfecte campagne had geleid. Zelfs de mannen van Vandaag Inside liepen met hem weg. De omgekeerde Milderstruc van Jetten – zich rechtser voordoen dan hij is – had bij hun goed gewerkt. Alleen Duk keek erdoorheen: „Ik geloof hem geen moment, maar hij heeft het goed gedaan”. VVD-leider Dilan Yesilgöz, eerst nog verguisd, kreeg ook alle lof. Bij de NOS danste ze voor de camera op muziek van Taylor Swift en Douwe Bob. Ze had goede moves.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.