ReutersTrump en Xi

NOS Nieuws•vandaag, 07:14•Aangepast vandaag, 12:00

  • Laura van Megen

    correspondent China

  • Laura van Megen

    correspondent China

Na zes jaar hebben de Chinese president Xi en zijn Amerikaanse ambtgenoot Trump elkaar weer persoonlijk ontmoet. Het gesprek heeft er in ieder geval toe geleid dat het komende jaar bepaalde hete hangijzers op handelsgebied lijken te worden vermeden.

De twee leiders spraken elkaar in Zuid-Korea tijdens de APEC-top. De lijst met onderwerpen was lang: van handelsgeschillen en heffingen tot brandhaarden wereldwijd.

Inmiddels hebben beide partijen gemeld dat er significante vooruitgang is geboekt op een aantal heikele punten. Of in ieder geval: dat ze de beslechting ervan met een jaar in de koelkast hebben gezet.

Importtarief verlaagd

De VS verlaagt het importtarief dat voor China geldt van 57 procent naar 47 procent. De strafheffing die werd opgelegd omdat China te weinig zou doen om de export van fentanyl te stoppen werd van 20 procent verlaagd naar 10 procent.

Wederzijdse maatregelen tegen elkaars scheepsbouwsectoren werden met een jaar uitgesteld, evenals de Amerikaanse invoering van de zogenoemde 50 procent-regel vanuit de VS.

De VS hanteert een zwarte lijst van bedrijven waarmee Amerikaanse bedrijven geen handel mogen drijven. Met de 50 procent-regel zou ook met dochterondernemingen van bedrijven op de zwarte lijst geen zaken mogen worden gedaan. Ook voor de Nederlandse chipmaker Nexperia lijkt dat goed nieuws: dat bedrijf werd getroffen door de regel.

Neutraal terrein

Het eerste persoonlijke gesprek in zes jaar tussen Xi en Trump vond plaats op neutraal terrein. In een weinig imposant gebouwtje met een blauw dak op de militaire vliegbasis van de Zuid-Koreaanse stad Busan. Een misschien wel passende achtergrond voor een steeds vijandigere relatie.

Toch leek verder escaleren niet de insteek van de Amerikaanse delegatie. De openingswoorden van Trump waren doorspekt met superlatieven over Xi als “de geweldige leider van een geweldig land”.

Xi daarentegen hield de boot wat meer af. Hij omschreef de relatie tussen China en Amerika met een eerder gebruikte metafoor, namelijk als “een gigantisch schip dat de juiste koers moet bewaren tussen wind, golven en uitdagingen”. De Chinese leider benadrukte ook dat het normaal is dat twee wereldmachten “soms frictie hebben”.

Het gesprek duurde in totaal maar iets meer dan anderhalf uur, significant korter dan de 3 à 4 uur waar Trump eerder over sprak. Toch kwamen de delegaties duidelijk goed gehumeurd uit de vergadering. “Op een schaal van 1 tot 10 was het een 12”, zei de Amerikaanse president.

Trump stapte direct op het vliegtuig. Xi blijft nog een aantal dagen in Zuid-Korea voor de APEC-top en een staatsbezoek aan Zuid-Korea.

Wensenlijstje

De VS leek bij deze onderhandelingen toch vooral als vragende partij aan tafel te zitten. Het wensenlijstje was lang: zo moest China meer zeldzame aardmetalen exporteren, minder grondstoffen voor fentanyl doorlaten, meer sojabonen kopen en de TikTok-deal tekenen.

De Chinezen hebben met de Amerikaanse afhankelijkheid van zeldzame aardmetalen een bijzonder krachtig wapen gevonden, wat ze naar hartenlust inzetten. Ook Europa ondervindt hiervan de gevolgen en de afgelopen maanden zijn al meerdere productiestops gemeld bij Europese bedrijven die ook de Chinese zeldzame aardmetalen gebruiken.

‘Pestkop Amerika’

Voor China is de druk minder hoog om een deal te krijgen. Allereerst kan China, in vergelijking met een open democratie, het volk beter dwingen de consequenties van een langgerekte handelsoorlog te dragen. China heeft ook laten zien dat het met tactieken van rekken en beloftes aan de regering-Trump flink wat klappen heeft weten te ontlopen of uit te stellen.

Daarnaast zit Xi stevig in het zadel in China. Hij heeft net belangrijke politieke vergaderingen in China achter de rug waarin hij nog meer steun heeft gekregen voor zijn beleid. Bovendien vinden veel Chinezen het lovenswaardig hoe Xi opstaat tegen ‘pestkop Amerika’.

Restricties

Het zo laag mogelijk houden van de Amerikaanse heffingen is een prioriteit van China. De restricties op de Chinese maritieme sector zou de handel flink schaden. Maar onder meer op dat punt lijkt nu vooruitgang te zijn geboekt.

In het Chinese statement achteraf viel te lezen: “China en de VS moeten zich richten op de langetermijnvoordelen die samenwerking oplevert, niet terugvallen in een vicieuze cirkel van vergelding.”