ANPEen F-16 op vliegbasis Volkel

NOS Nieuws•vandaag, 13:29

Nederland moet de regels aanscherpen om botsingen tussen snelle, militaire toestellen en de burgerluchtvaart te voorkomen. Daarvoor pleit de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een advies aan de demissionaire ministers Brekelmans (Defensie) en Tieman (Infrastructuur en Waterstaat).

De OVV komt tot het advies na een bijna-botsing tussen een F-16 en een klein, eenmotorig lesvliegtuig in november 2023, ten noorden van de Gelderse stad Elburg.

De straaljagerpiloot kon het vliegtuig, een Tecnam P-Mentor, ternauwernood ontwijken. De F-16 was met een andere F-16 onderweg van Vlieland, na een oefening boven oefenterrein Vliehors, naar vliegbasis Volkel. Het lesvliegtuig was voor een trainingsvlucht opgestegen vanaf Lelystad Airport, met aan boord een instructeur en een leerling.

De vliegtuigen wisten van elkaar niet dat ze daar op dat moment vlogen.

Ernstig incident

De OVV spreekt van een “ernstig incident” en roept in vier aanbevelingen beide ministers op nog eens goed de risico’s in kaart te brengen en dit mee te nemen bij het aanscherpen van de regels. Ook wordt geadviseerd om de communicatie tussen de militaire luchtverkeersleiding en die van de burgerluchtvaart tegen het licht te houden.

Verder vindt de OVV dat de ministeries, die samen verantwoordelijk zijn voor het veilig naast elkaar bestaan van de burgerluchtvaart en militair luchtverkeer, gezamenlijk voorvallen moeten analyseren en de aangescherpte regels moeten monitoren.

‘Risico’s in luchtruim veranderen’

Erica Bakkum, lid van de raad, zegt dat het advies op een relevant moment komt. “Zeker nu de risico’s in het luchtruim veranderen. De F-35 wordt geïntroduceerd, er komen nieuwe militaire oefengebieden en we verwachten dat buitenlandse strijdkrachten vaker gaan oefenen in het Nederlandse luchtruim.”

Volgens de OVV is het zogenoemde see-and-avoid-principe, waarbij piloten op basis van eigen waarneming vanuit de cockpit uitwijken als ze een ander toestel zien, achterhaald. Dat principe geldt in delen van het luchtruim waar de luchtverkeersleiding niet eindverantwoordelijk is om vliegroutes uit elkaar te houden, en is vaak van toepassing in de kleine luchtvaart. “Dit is een zwakke veiligheidsmaatregel”, aldus de Onderzoeksraad.

Hoewel de kans op een botsing ook met dat principe klein is, betekent dit volgens Bakkum niet dat het nooit kan voorkomen. “Dit scenario kan catastrofale gevolgen hebben, daarom is het belangrijk de risico’s in kaart te brengen en passende maatregelen te treffen om de risico’s te beheersen.”