Regie: Cherien Dabis | Scenario: Cherien Dabis | Cast: Saleh Bakri (Salim), Adam Bakri (Sharif), Mohammed Bakri (oudere Sharif), Muhammad Abed Elrahman (Noor), Cherien Dabis (Hanan), e.a. | Speelduur: 145 minuten | Jaar: 2025
De Palestijns-Amerikaanse regisseur Cherien Dabis, eerder geprezen om Amreeka (2009) en May in the Summer (2013), levert met All That’s Left of You haar derde film af. De centrale vraag die haar als kind van een Palestijnse vader bezighoudt: hoe heel je van een traumatische gebeurtenis die nog gaande is? Die kwestie onderzoekt ze in een Arabisch, meerdere generaties omspannend verhaal, dat zich afspeelt tijdens verschillende periodes van het voortslepende Israëlisch-Palestijns conflict.
Op de Westelijke Jordaanoever in 1988, tijdens de Eerste Intifada, sluit een Palestijnse tiener zich spontaan aan bij een protest tegen Israëlische soldaten. Zijn moeder vertelt recht in de camera over het leven van haar zoon, zijn vader en zijn grootvader, die onvermoeibaar strijden voor een waardig bestaan. De film begint ‘in medias res’ en ontvouwt hoe haar zoon in een coma belandde.
De Tweede Wereldoorlog scheurde miljoenen Joodse levens aan flarden; onder Hitlers fascistische terreur werden gezinnen uit huis gejaagd, gedeporteerd en industrieel vermoord. Ter compensatie voor dat onmetelijke leed én als poging herhaling te voorkomen, werd in 1948 Israël gesticht als veilige thuishaven voor het Joodse volk. Het bleek een oneigenlijke gift: het gebied werd al generaties bewoond door Palestijnen. Zo rees uit de as van de Shoah een gruwelijk conflict dat blijft voortwoekeren, een venijnige staart die nog altijd levens verwoest.
Het historische familieportret over drie generaties voert terug tot de Nakba: de massale en gewelddadige ontheemding en onteigening van Palestijnen rond 1948. Grootvader Sharif wordt in Jaffa gevangengenomen als hij uitlegt dat de sinaasappelboomgaard van hem is, vader Salim moet als jongen met hem huis en haard verlaten, en kleinzoon Noor groeit op in tweederangs burgerschap.
De familie belandt in een vluchtelingenkamp, waar de inmiddels dementerende Sharif zich soms per ongeluk buitensluit. Salim haalt hem vermoeid weer naar binnen. Het is niet verwonderlijk dat de woede zich heeft opgestapeld in Noor, maar dat botst wel met zijn pragmatische vader, die onderwijzer is en het leven vooral zo draaglijk mogelijk probeert te maken.
Salim richt zich vooral op de veiligheid van zijn gezin, maar staat geregeld machteloos. In een aangrijpende scène halen vader en zoon hartmedicatie voor opa. De zesjarige Noor babbelt vrolijk en knuffelt met een hond, wanneer de avondklok voor Palestijnen plots wordt vervroegd. In paniek daagt Salim hem uit voor een sprintwedstrijd naar huis met als prijs een hond of een kat. Aan het begin van hun straat stuiten ze alsnog op een konvooi jonge Israëlische soldaten.
Als Noor zich verzet tegen hun grillige getreiter, vraagt een soldaat of hij zijn vader door het hoofd moet schieten. Salim trekt hen uit elkaar en smeekt hem dat niet voor de ogen van zijn zoon te doen. De soldaten lachen en vertrekken uiteindelijk. Vader en zoon komen in shock thuis – te aangeslagen om te eten of erover te praten.
De film zet de relatie tussen de drie mannen trefzeker neer. Even overtuigend vertegenwoordigt het echtpaar Salim en Hanan de tweede generatie, gloedvol tot leven gebracht door Saleh Bakri en de regisseur zelf in de rol van Hanan.
Moeder is een zachte kracht met een heldere geest die zelfs in de wreedste omstandigheden niet vertroebelt. Ze laat zich haar beschaving en compassie niet afpakken. Gezien de barre omstandigheden en momenten van machteloosheid, getuigt dat van immense veerkracht. Zij weet dat we allemaal met elkaar zijn verweven, zoals de patronen van een Perzisch tapijt.
All That’s Left of You is een warmbloedig, liefdevol familieportret dat niet alleen het leed maar vooral de veerkracht van de Palestijnse familie benadrukt. Wanneer onderling geduld en medemenselijkheid een haast bovenaardse kracht vergen, vinden de personages die toch.
Tegelijk roept de film de pijnlijke maar terechte vraag op of een kloppend mensenhart niet gewoon een hart is, los van religie, etniciteit of achtergrond. Dat kan clichématig overkomen in een wereld vol wreedheid, maar All That’s Left of You benadrukt hoe belangrijk het is om niet te vergeten dat fascisme, in welke hoedanigheid ook, altijd gericht is op wij-zij-denken.
All That’s Left of You is vloeiend en strak gecomponeerd, en maakt het leven onder hartverscheurende onderdrukking en geweld tot op de huid invoelbaar. Het familieleven gaat door, met gekibbel en geruzie. Ze modderen door en krabbelen op, tot de spanningen hoog oplopen en het bloedvergieten weer begint.
Na de bloederige aanslag van Hamas op 7 oktober 2023 bereikte het conflict een nieuw dieptepunt toen Netanyahu zonder enige gewetenswroeging de situatie liet escaleren tot een regelrechte genocide. Dat Nederland een historisch geheugen van gatenkaas heeft, blijkt wanneer politici drie generaties later zonder blikken of blozen over remigratie spreken.
De film eindigt in 2022, een jaar voordat de Israëlische regering compleet van god los raakt. In een boekwinkel, koffiedrinkend tegenover een Israëliër, spreekt Hanan op rustige toon een kernachtige zin uit die door merg en been snijdt: “Wij betalen nog elke dag de prijs voor jullie pijn”.