Luchtmachters krijgen Poolse medaille voor neerhalen Russische drones
De Nederlandse F-35-missie in Polen eindigt binnenkort. Sinds 1 september levert de luchtmacht de kisten aan de NAVO om bij te dragen aan het beschermen van het grondgebied van het bondgenootschap. Het kwam de afgelopen maanden één keer tot een wapeninzet wanneer meerdere Russische drones het Poolse luchtruim binnendringen. De onbemande vliegtuigen worden neergehaald. Een actie waarvoor vorige week 23 keer de Polish Army Medal is uitgereikt.
Tekst: kapitein Kirsten de Vries | Foto’s: sergeant Jasper Verolme
Het is donderdagavond 9 september. Sergeant Mike en zijn collega’s staan stand-by. Als ze op een rustig moment even tv zitten te kijken en “een beetje ouwehoeren” geeft de toren via de radio plotseling een waarschuwing af: ‘jullie worden gescrambled’. Oftewel: er begeven zich vliegende objecten richting NAVO-grondgebied, in dit geval de Poolse grens. De mannen reageren direct. “We zijn naar de auto gesprint en richting de shelters gereden waar de F-35’s staan. Daar gooiden we snel alle deuren open, de covers gingen van de kisten en we zetten de cockpits op scherp. Al snel kwam de vlieger er ook aan.”
Sergeant Mike in een Poolse shelter voor een van de Nederlandse F-35’s
‘Ik gaf de vlieger een fist bump, hij stapte in en toen is hij weggegaan’
‘Pak ze’
Dat het die avond tot een wapeninzet komt, weten zowel Mike als de vlieger op dat moment nog niet. “Ik gaf hem een fist bump, hij stapte in en ik zei: ‘Succes, pak ze’. Toen is hij weggegaan.” De avonden ervoor waren er ook al verschillende scrambles, waarbij de F-35’s de lucht ingingen maar geen wapens hebben ingezet. De sergeant verwacht op dat moment dan ook dat dat het een vergelijkbare avond wordt. “We dachten: ‘Die komt straks wel weer terug. In de tussentijd pakken we wat slaap, want het wordt hoe dan ook laat’.”
Enkele uren later dringt het pas tot Mike door dat het menens is als de supervisor of flight vertelt dat er herbewapend en getankt moet worden en een van de andere vliegers terugkeert. “Hij loopt ons hokje in, doet de deur dicht en zegt: ‘dit is echt, er is geschoten. We hebben een kill’ (een doel uitgeschakeld, red.).”
Tijd om op dat moment lang na te denken over deze woorden is er niet. De F-35 moet snel de lucht weer in. “Dat houdt voor ons in: herbewapenen, brandstof bijvullen en een inspectie uitvoeren. Vlieger erin, opstarten en weg was hij.“ Aan Mike de schone taak om het overzicht in alle hectiek te bewaren, maar hij heeft al snel in de gaten dat versterking geen overbodige luxe is. Het is alle hens aan dek. “Ik heb gelijk rondgebeld met de boodschap: ‘Dit is echt. We hebben meer mensen nodig’.”
“We zijn naar de auto gesprint en richting de shelters gereden waar de F-35’s staan”, vertelt sergeant Mike.
Adrenaline
Die nacht helpen Mike en zijn collega’s vier toestellen af en aan de lucht in. Ze zijn tot in de ochtend bezig om alles goed te laten verlopen. “Het ene vliegtuig ging weg en een ander kwam weer terug. Zo ging dat door. Je werkt helemaal op adrenaline, echt op de automatische piloot. Dit is waarvoor je hebt getraind en waar je het voor doet. Het was echt gaaf, maar je bent wel heel verrot.”
Na afloop gaat Mike, moe als hij is, gewoon slapen. “Later hebben we wel met elkaar over die avond gepraat. Een deel van ons detachement bestaat uit jongens en meiden voor wie dit de eerste uitzending is. Het ging allemaal zo soepel: echt teamwork, iedereen wist wat hij moest doen. Daar ben ik wel trots op.”
‘Dit is waar je het voor doet’
Voor Mike zelf is het niet zijn eerste inzet. Hij draait al wat langer mee, maar iedere missie blijft speciaal en leerzaam. Wat deze extra bijzonder voor hem maakt, is het feit dat hij in de Verenigde Staten betrokken was bij de Operational Test and Evaluation (OT&E) van de F-35. Hij is er dus al vanaf het begin bij. “Je ziet hier het cirkeltje rond worden. In Amerika hebben we dingen getest en uitgevonden. Nu is het echt en het werkt; alles doet het. Dat is voor mij persoonlijk wel erg gaaf.”
De Polish Army Medal werd uitgereikt door majoor-generaal vlieger Ireneusz Starzynski.
‘Je helpt de Polen en daar zijn ze dankbaar voor’
Dankbaar
De Polish Army Medal die hij vorige week als één van de 23 overhandigd kreeg, betekent veel voor de ervaren sergeant. Nuchter als hij is, stelt hij wel: “Het is gewoon mijn werk. Het was eerst mijn hobby, ik heb er mijn werk van gemaakt. Maar deze medaille zie ik als een stukje waardering van het land zelf. De Polen bedankten ons ook echt voor de inzet. We zijn het eerste land dat daadwerkelijk actie ondernomen heeft op hun grondgebied. Je helpt hen en daar zijn ze dankbaar voor. Dat merk je.”
De Nederlandse F-35-missie in Polen loopt ten einde. Hier worden de laatste twee kisten bij vertrek naar ons land uitgezwaaid.