Of je nu uren achter je bureau zit, in de trein of auto hangt of ’s avonds op de bank neerploft: langdurig stilzitten is funest voor je bloedvaten. Maar vrees niet: nieuw onderzoek van de University of Birmingham laat zien dat een stukje pure chocolade – of beter gezegd, de flavanolen erin – het kwaad kan beteugelen.

Flavanolen zijn natuurlijke stoffen die voorkomen in onder meer thee, appels, bessen en cacaobonen. Eerdere studies toonden al aan dat ze goed zijn voor hart en bloedvaten, maar nu blijkt dat ze ook bescherming bieden tijdens perioden van langdurig zitten. Een drankje rijk aan flavanolen zorgt ervoor dat de elasticiteit van de bloedvaten behouden blijft, zelfs na twee uur onafgebroken stilzitten.

Zitten is het nieuwe roken

“We brengen met z’n allen veel tijd zittend door, of het nou achter het bureau, in het verkeer of voor de tv is”, zegt voedingswetenschapper Catarina Rendeiro, die hoofdonderzoeker van de studie is. “Ook al bewegen we niet, ons lichaam staat onder druk. Het is dan ook belangrijk om manieren te vinden om de schade van langdurig zitten te beperken. Zo kunnen we het risico op hart- en vaatziekten verkleinen.” En dat is hard nodig. Volgens de British Heart Foundation nam het aantal sterfgevallen door hart- en vaatziekten onder werkende volwassenen in het Verenigd Koninkrijk in 2023 met 18 procent toe ten opzichte van 2019. Dit kost de Britse economie jaarlijks zo’n 29 miljard pond. De geschatte zorgkosten voor hart- en vaatziekten in Nederland waren in 2019 ongeveer 6,8 miljard euro, wat neerkomt op 6,9 procent van de totale zorguitgaven. Het grootste deel van deze kosten (65%) ging naar ziekenhuiszorg, gevolgd door genees- en hulpmiddelen (13%).

Chocolademelk als medicijn?

Om te testen of flavanolen echt iets uithalen tegen vaatproblemen, kregen veertig jonge mannen, twintig fitte en twintig minder fitte, een drankje met veel flavanolen (695 mg) of juist heel weinig (5,6 mg). Daarna moesten ze twee uur stilzitten, terwijl onderzoekers hun bloeddruk, doorbloeding en zuurstofniveau in de spieren noteerden. En de resultaten liegen er niet om.

De deelnemers die weinig flavanolen kregen, zagen hun vaatfunctie flink achteruitgaan: de slagaders in armen en benen werden stijver, de bloedstroom nam af en de bloeddruk steeg. Ook de zuurstofopname in de spieren daalde. Maar bij de mannen die het flavanolrijke drankje dronken, bleef de vaatfunctie volledig behouden, of ze nou tot de fitte groep behoorden of niet.

Niet alleen voor sportievelingen

Volgens onderzoeker Sam Lucas betekent het dat “een goede conditie op zichzelf niet beschermt tegen de tijdelijke schade die stilzitten veroorzaakt”. Maar, zegt hij, “na het drinken van het flavanolrijke drankje bleef de doorbloeding intact. Het was nog op precies hetzelfde niveau als voor het zitten.” Iedereen heeft dus baat bij flavanolen, het maakt niet uit hoe fit iemand is. “Het uitgangsniveau van iemands conditie verandert niets aan de effecten van flavanolen. Dat is de opvallende conclusie van ons onderzoek”, legt Lucas uit.

Het is ook heel eenvoudig om meer flavanolen aan je dieet toe te voegen. Er zijn tegenwoordig cacaoproducten verkrijgbaar die zo zijn verwerkt dat de flavanolen grotendeels behouden blijven. En als je geen chocoladeliefhebber bent: appels, pruimen, bessen, noten en zwarte of groene thee werken ook prima.

Kleine aanpassing, groot effect

De onderzoekers benadrukken dat dit geen vrijbrief is om eindeloos te blijven zitten met een reep chocola in de hand. Beweging blijft essentieel. Maar het toevoegen van flavanolrijke producten kan wel degelijk helpen om de negatieve effecten van een zittend bestaan te temperen. “Ons onderzoek laat zien dat het nuttigen van flavanolrijke voeding tijdens perioden van inactiviteit een goede manier is om de schade aan het vaatstelsel te beperken”, zegt Rendeiro. “Het gros van de mensen leidt tegenwoordig een zittend bestaan. Flavanolen toevoegen aan je dieet is, zeker in combinatie met korte pauzes of een wandeling, een simpele manier om je hart- en vaatgezondheid op lange termijn te verbeteren.”

Dus de volgende keer dat je urenlang achter je laptop zit: zet een pot thee, eet een appel of trakteer jezelf op een klein stukje pure chocolade. Je bloedvaten zullen je dankbaar zijn.