Bugonia. Foto: Atsushi Nishijima

Yorgos Lanthimos haalt het beste uit zijn acteurs, vaste kracht Emma Stone voorop. In hun zesde gezamenlijke productie schittert Stone opnieuw, als gewetenloze CEO die voor alien wordt aangezien, met alle groteske kolder van dien.

Gestaag bouwen Yorgos Lanthimos en Emma Stone aan een van de grote regisseur-acteur-combo’s van de recente filmgeschiedenis. Zo elegant als Fellini en Mastroianni, zo energiek als Verhoeven en Hauer.

Bugonia is de zesde keer dat ze samenwerken, na The Favourite (2018), Poor Things (2023), Kinds of Kindness (2024) en de tussendoortjes Bleat (Vlihi, 2022) en de videoclip voor ‘Beth’s Farm’ van Jerskin Fendrix (2025). En opnieuw is het heerlijk om Stone – ditmaal met stijlvol kaalgeschoren hoofd en gewit gezicht – te zien spelen, als ijskoude CEO die wordt aangezien voor buitenaardse spion.

En dat lijkt ook te zijn wat ze doet: spelen. In Lanthimos’ films komen de acteurs altijd over alsof ze lol hebben. Niet alleen Stone excelleert daarmee, haar tegenspeler Jesse Plemons speelt eveneens een van de lekkerste – en beste – rollen van zijn carrière, als de samenzweringstheoreticus die met hulp van zijn sullige neef (Aidan Delbis in zijn eerste rol) Stone besluit te kidnappen.

Maar ook Colin Farrell, bijvoorbeeld, was nooit zo goed op zijn plek als in Lanthimos’ The Lobster (2015) en The Killing of a Sacred Deer (2017). Of denk aan hoe Olivia Colman de acteertop bereikte in The Favourite.

Allemaal gedijen ze bij Lanthimos’ combinatie van kolder en karakterspel, subtiliteit en slapstick in psychologische steekspelen met vervreemdende humor en cartoonesk geweld. Waarbij de acteurs, net als de films (en de vormgeving), je steeds bijna een knipoog lijken te geven – maar net niet.

Het is een balanceeract waarvan ik als kijker enorm kan genieten. Net als kennelijk de acteurs zelf, die graag bij Lanthimos terugkeren. Plemons en Stone zaten al samen in het drieluik Kinds of Kindness, waarin Plemons onder meer een man speelt die het personage gespeeld door Stone ervan verdenkt niet te zijn wie ze zegt dat ze is. “Nog een keertje! Nog een keertje!”, stel ik me zo voor dat ze na afloop enthousiast riepen, op en neer springend als blije kinderen. “Nou goed dan”, stel ik me voor dat Lanthimos glimlachend antwoordde.

Bijen
Dus speelt Plemons in Bugonia een man die het personage gespeeld door Stone ervan verdenkt niet te zijn wie ze zegt dat ze is. Hij is een verfomfaaide bijenhouder, die onder invloed van de wereldwijde colony collapse disorder en de diepste krochten van het internet ervan overtuigd is geraakt dat een buitenaardse invasiemacht afkomstig van Andromeda de Aarde wil overnemen – onder meer door de bijen te vernietigen – en dat Stone een van hun vooruitgeschoven spionnen is.

Naast de gepast ongemakkelijk harde orkestmuziek van Jerskin Fendrix en de beeldkwaliteit van good old VistaVision-35mm (als derde recente titel na The Brutalist, 2024, en One Battle After Another, 2025), maakt ook het setdesign indruk. Drijvend op het enorme contrast tussen de kille kantoren van het farmaceutische bedrijf geleid door Stone en de rommelige, duistere kelder waarin Plemons zijn marteltuig heeft geïnstalleerd om haar tot buitenaardse bekentenissen te dwingen. Hij vindt dat zelf ook niet leuk, zegt hij, maar hij heeft nou eenmaal geen keus, want alleen hij kan de planeet redden, zoals de titel van Bugonia’s Koreaanse inspiratiebron Save the Green Planet! (Jang Joon-hwan, 2003) suggereert.

Martelen
De momenten waarop je gaat twijfelen wie nu eigenlijk het grootste monster is, leveren de spannendste scènes op. Maar doordat in Bugonia de mannelijke CEO uit het origineel is veranderd in een vrouw, is het in deze versie moeilijker geworden om je sympathie tussen de twee antagonisten te verdelen.

Plemons poneert een klassiek klassenargument, als hij tiert hoe de kapitalistische machinerie over hem heen dendert en dat mensen zoals hij worden genegeerd, gemanipuleerd en uitgebuit. Maar hoe gewetenloos Stone’s CEO ook moge zijn, een vastgebonden vrouw martelen maakt zelfs de bestbedoelende activist een heel stuk antipathieker. Wat hun confrontatie politiek gezien een stuk minder uitdagend maakt dan hij had kunnen zijn.

Eigenlijk heeft de film überhaupt niet echt iets te zeggen over alle contemporaine twistpunten die hij opvoert: de macht van Big Pharma, online samenzweringstheorieën, de marginalisering van witte mannen met precaire banen. Na afloop nam ik van Bugonia niks mee naar huis: als ie af is, is ie af. Maar zolang hij duurt, is het heerlijk genieten.