Een 39-jarige man veroorzaakt een frontale botsing. Achteraf blijkt hij vier keer de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed te hebben. De man had naar eigen zeggen niets gedronken en de rechter spreekt hem vrij. Hoe kan dat? MDL-arts in opleiding en onderzoeker Stijn Meijnikman legt het uit. “Normale mensen maken ongeveer een glas bier per dag aan.”

Samenvatting

  • Autobrewery syndrome verklaart opmerkelijke vrijspraak: Volgens MDL-arts Stijn Meijnikman kunnen darmbacteriën bij sommige mensen zelf alcohol aanmaken, soms zelfs tot een fles whiskey per dag, zonder dat zij drinken.

  • Iedereen maakt kleine hoeveelheden alcohol aan: Gemiddeld produceert het lichaam van nature ongeveer een glas bier per dag, dat normaal door de lever wordt afgebroken, maar bij mensen met overgewicht of leverproblemen kan dit schade veroorzaken.

  • Onderzoek toont invloed van darmflora: Een experiment liet zien dat muizen na een poeptransplantatie van een overmatige drinker zelf alcohol gingen drinken; Meijnikman drinkt zelf niet meer en benadrukt dat helemaal geen alcohol het gezondst is.

“Dit voorbeeld kan zeker kloppen. Het is al eens beschreven in een van de grootste wetenschappelijke tijdschriften wereldwijd, in 1894”, begint Meijnikman in WNL Op Zondag. “Er zijn toen de eerste gevallen besproken dat mensen zich konden auto-intoxiceren. Vroeger dacht men altijd dat het schimmels waren, maar inmiddels weten we dat de bacteriën die in onze darmen zitten heel snel van suiker alcohol kunnen maken.”

Volgens de arts gebeurt dat bij vrijwel iedereen. “In de darmen zitten enzymen die alcohol kunnen produceren, maar ook kunnen opnemen. Dat gebruiken ze ook als voedingsbodem. Soms gaat het fout en hebben mensen heel veel bacteriën die heel veel alcohol kunnen produceren en ook niets anders doen dan dat. Dan heb je inderdaad soms gevallen dat mensen na bijvoorbeeld een koolhydraatrijke maaltijd achter het stuur gaan zitten, een boom raken en dan per ongeluk toch heel veel alcohol in hun bloed hebben.”

Stijn Meijnikman

MDL-arts in opleiding en onderzoeker

“Er zijn mensen, dat hebben wij in ons onderzoek ook wel laten zien, die wel tot een fles whiskey per dag kunnen aanmaken.”

Het verschijnsel heet autobrewery syndrome en kan dus leiden tot extreme hoeveelheden alcohol in het lichaam, zonder dat iemand drinkt. “Er zijn mensen, dat hebben wij in ons onderzoek ook wel laten zien, die wel tot een fles whiskey per dag kunnen aanmaken. Dat zijn de echt heel bijzondere gevallen.”

Glas bier per dag

Voor de meeste mensen blijft het beperkt tot kleine hoeveelheden. “Bij de normale mens wordt er ongeveer een biertje of een glas wijn per dag in de darmen aangemaakt,” zegt Meijnikman. “Daar merk je verder niets van. Ook als het meer wordt, gaat het via een ader naar de lever en dat is onze beschermheer. Zonder lever kun je niet leven. Als dat verkeerd gaat, houdt het eigenlijk wel op. Die lever klaart dus al die alcohol en daar pik je dus bijna niets van op.”

Toch kan het effect op de lever groot zijn. “Als de lever alcohol tot zich krijgt, gaan bijna alle processen die zich ook afspelen in de lever stoppen. Dan krijgt de alcoholafbraak de voorkeur”, legt hij uit. “Mensen die zwaarlijvig zijn, ernstig overgewicht hebben en mensen met vetleverziekten krijgen meer alcohol voor hun kiezen. Dat klaart de lever vaak nog prima, maar vervet wel en gaat ook ontstekingen en verlittekeningen krijgen. Dat zorgt voor heel veel schade.”

Alcohol drinkende muis

Een ander onderzoek, uitgevoerd in de Amerikaanse staat Virginia, laat zien hoe groot de invloed van darmbacteriën kan zijn. “Als je poep transplanteert van een mens die veel te veel alcohol drinkt naar een muis, gaat die muis alcohol nuttigen, terwijl muizen helemaal niet van alcohol houden. Dat is toch eng?”, zegt Meijnikman.

Tekst gaat verder onder X.

Zijn collega Marcel Levi, eveneens aanwezig in de uitzending, vult aan: “Het klinkt heel exotisch, maar wat je in feite doet, is dat je de darmbacteriekolonie van de ene persoon vervangt door die van een ander. De simpelste manier om dat te doen – het gebeurt echt in de medische praktijk bij ernstige infectieziekten of bij een aantal uitzonderlijke situaties – is door poep van een gezond persoon op te vangen, tot een preparaat te maken en via een slangetje in een darm van een ander terecht te laten komen. Dat is uiteindelijk het onderzoek dat Stijn op een heleboel verschillende manieren heeft gedaan.”

Yin en yang

Meijnikman benadrukt dat auto-intoxicatie zeldzaam is, maar dat de gevolgen groot kunnen zijn. “Het is angstaanjagend dat mensen die een autobrewery syndrome gehad hebben, er succesvol voor behandeld zijn, vervolgens zelf gewoon alcohol gaan nuttigen terwijl ze daarvoor zelf niet dronken. Het is een soort yin en yang. Over alcohol, darmen en de hersenen valt zoveel te vertellen.”

Zelf drinkt hij al jaren niet meer. “We weten dat een glas alcohol per dag er eigenlijk al een teveel is. Ik doe wetenschap, ben medisch specialist in opleiding, heb een jong gezin en werk veel. Ik merkte dat ook al wanneer ik maar een glas dronk de volgende ochtend een zwaar hoofd had. Het advies is nu gewoon om geen alcohol te drinken. Dat is het gezondst voor je hele lichaam.”