ANP/EPAEind oktober werd er nog druk gebouwd aan het conferentiecentrum in Belém, Brazilië waar de 30ste klimaattop plaatsheeft

NOS Nieuws•vandaag, 15:01

  • Rob Ramaker

    redacteur Klimaat

  • Rob Ramaker

    redacteur Klimaat

De meest pessimistische scenario’s over de opwarming van de aarde komen zeer waarschijnlijk niet meer uit. Tegelijkertijd liggen landen ook niet op koers om zich te houden aan de afspraken in het klimaatverdrag van Parijs waarin staat dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius moet blijven.

Dat concludeert een nieuw rapport van het milieubureau van de Verenigde Naties (VN). Jaarlijks verschijnt dit – mede door Nederland betaalde – rapport in aanloop naar de klimaattop, dit jaar gehouden in de Braziliaanse stad Belém.

Fossiele brandstoffen

Om de ergste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen, spraken bijna alle landen tien jaar geleden af om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder de 2 graden Celsius, en liever nog onder de 1,5 graad.

Die doelen zijn volgens het VN-rapport nog ver weg. Momenteel is de aarde op weg naar een opwarming van 2,8 graden. Vorig jaar ging de wereld al eenmalig door de grens van 1,5 graad. De onderzoekers verwachten dat dit ergens in de komende jaren definitief gebeurt.

NOS | Klimaatredactie

Diverse andere recente rapporten bevestigen dit beeld. Als landen geen extra maatregelen nemen, blijven ze nog heel lang grote hoeveelheden steenkool, olie en aardgas verbranden. Hierbij komen broeikasgassen vrij die de aarde ruim meer dan 2 graden opwarmen.

Te pessimistisch

Het rapport merkt wel op dat de meest alarmerende scenario’s steeds minder waarschijnlijk worden. Tien jaar geleden leek het er nog op dat de aarde mogelijk afstevende op een opwarming van iets minder dan 4 graden. “Die temperatuurprojecties zijn toch wel flink naar beneden bijgesteld”, zegt Michel den Elzen, onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Hij werkte mee aan het VN-rapport.

Volgens Den Elzen heeft dat meerdere oorzaken. Deels waren de verwachtingen in Parijs te pessimistisch. Wetenschappers begrijpen nu beter hoe de uitstoot van broeikasgassen zich ontwikkelt en schatten de mogelijke opwarming beter in. Ook nam de verwachte economische groei af, bijvoorbeeld door de coronapandemie.

Maar landen ondernamen ook van alles om klimaatverandering tegen te gaan. Zonnepanelen, windturbines en elektrische auto’s werden veel goedkoper en beleefden een enorme opmars. De wereld gebruikt jaar na jaar nog steeds meer fossiele brandstoffen, maar de opkomst van hernieuwbare energie remt die groei wel af.

Nieuwe plannen

Eigenlijk zouden landen dit jaar komen met plannen om de opwarming nog verder te beperken. De praktijk bleek echter weerbarstig. Bijna alle landen waren te laat en slechts een derde leverde uiteindelijk een plan in bij de VN. De Europese Unie probeert het vandaag opnieuw eens te worden over de plannen.

NOS | Klimaatredactie

“Ik had eigenlijk wel wat meer verwacht”, zegt Den Elzen van het PBL. Uit doorrekening blijkt dat, wanneer alle landen die wel iets inleverden hun plannen netjes uitvoeren, de temperatuur van de aarde nog ‘maar’ stijgt met 2,5 tot 2,8 graden. Dat is een flinke stap vooruit ten opzichte van vorig jaar. Maar dat komt volgens Den Elzen vooral doordat al bestaande plannen beter zijn doorgerekend.

De nieuwe plannen van landen helpen wel enigszins. Maar een flink deel van de impact wordt tenietgedaan doordat de Verenigde Staten juist meer gaan uitstoten. In januari stapte de net aangetreden president Donald Trump uit het klimaatverdrag van Parijs. Het is duidelijk dat zijn land de komende jaren vrijwel niets gaat doen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Den Elzen verwacht dat de ramingen nog wel iets positiever worden. Een deel van de landen die te laat zijn, komt alsnog met plannen. Zo leverde Indonesië afgelopen weekend een plan in dat volgens Den Elzen een stuk ambitieuzer was dan gedacht.